Katalog

DÜNYA ÇOCUK KİTAPLARI HAFTASINI KUTLADIK... Bırıncı Dunya SavasVnın hemen erte sınde Amerıka'da uzerındc 'Hcr Eve Da ha Çok Kıtap' yazan bıı pustci yıı/lerce farklı duvarda boy gosteımcyc başlamış, Ulkenın tanınmıs, ıllustratorıı Jessıe Wıll cox Smıth ın hazırladığı rcngarenk kıtap rcsımlcrıyle dolu bu postcr sadece soğuk Kasım gunluıne değıl, bııtun kutuphanc lere, kıtapçilara okullara, kııluplere, ev lere vc sokaklara da canlılık gctırmış I Itıkcsc ycnı doğan bır bebeğın mujdesı nı vermıs, bu postcı Bebek o gun doğmuş JIÎIJ adı çok onceden konmus, "tyı Kı tap" Boylc bır arkadaij cdınmenın her çocuğun vazgeçılnıe/ haklarından bın ol duğu hkrı dc o gunlerde yerleşmış akılla ra () gıınleıı takıp cden gelışmelerın so nucıında Ameııka başta olmak uzere bu tıııı dıınyada Kasım ayının 2 haftası Dunya Çocuk Kıtapları Haftası' olarak kııtlanmaya basjanmıs. Bunları biliyor musunuz? 1 urkıyc'dc kıtap haftası kutlama ça lıs,maları 1956 yılında başladı * Birleşmış Mılletlcrc bağlı olarak çalı şan UNESCO "1973" yılını Dunya Kıtap Yıh olarak ılan ettı * Son 5 yılda kutuphanclcrın uye sayı sında % 62 oranında bır duşuş oldu * Kıs,ı bas,ına duşen kıtap sayısı goz onune alındığında 25 ıılke ıçınde Turkıye sondan uçuncu sırada * Çocuk kıtaplarının yaklaşık % 70 ını Jf Ç o c u k l a r İ ç i n K i t a p1 a r Hazırlayan: Nilay Yılmaz çevırı kıtaplar olus.turuyor A 1 SIHIRLI DEGNEK elma duştu Bııı bu masalı anlatanlara bııı dınleyenlere dığerı de mış gıbı ya panlara * Dunyada her ıkı çocuktan bırı şıdde te maruz kalıyor * Çoğunluğu 15 yaş,ın altında 250 bın çocuk asker' (2001 2004 yıllaıı aıasında 20 ulkede mcydana gelen sılahlı çatışma ya da savasjarda çocuklar aktıf olarak cep hede mucadele edıyor) * 1990 2003 sılahlı çatısjîia sayısı 59 / Olen çocuk sayısı 2 mılyon (Çocuk olumlerının nedenı % 5 trav ma, % 95 açhk ve hastalık) Sılahlı çatı^malar ve ınsan hakları ıhlal lerı yu/unden evlerını teık etmek zorunda kalan çocuk sayısı 20 mıl yon 12 mılyon çocuk savaş trav malı, 6 mılyon çocuk sakat 12 mıl von çocuk evsız 1 mdyon çocuk ıse anııe babasız 10 yılda çocuk kıtabı yayınlayan yayı ncvlerının sayısinda % 73, yayınevlerının kıtap çeşıtlerındcyse % 216 oranında bır artış goruluyor Çocuk kıtapları yazan, resımleyen va yınlayan, dağıtan, !>atan, okutan, okuyan ınceleyen herkese pırıltılar kutlu olsuun çocuk gerçekliği UNICEE'ın vıllık raporu, 9 Aralık 2004'te Londra da UNK hl C.cnel Dı rcktoru ( arol Bellamy tarafından basına açıklanmıs,tı 2004 rapoıu '((ocuklar Tch dıt Alıında ana teması altında yoksul luk sılahlı çatışmalar vc HIV/AIDS' ko nularını ıçerıyordu "Dunya Çocuk 1 lakları gunumuz de kutlu olsun * Tum dunyadakı toplam çocuk sayısı 2 2 mılyar * Cıelışmekte olan ulkelerde yaşayan çocuk sayısı 1 9 mılyar * Yoksulluk ıçınde va^avan çocuk sayısı 1 mılyar (her ıkı çocuktan bın) * llkoğretım çağında okula gıtmeyen çocuk sayısı 121 mılyon (çoğunluğu kızlar) ' Dunyada 'her gun" 5 yaşından once olen çocuk sayısı 2958 * Çocuk 1 laklarına Daır Sozleşmcsını ((, 11S) onaylavan ulke sayısı 192, Sozleşmeyı henuz onaylamayan ulke sayısı 2 * (, HS nııı çocııkların sılahlı çatışmalara katılmalaııyla ılgılı lsteğe Bağlı Pro tokolu 'nu benımseyen ulke sayısı 82 I I I I • BİR VARMIŞ. BİR YOKMUŞ... ÇOCUK HAKLARICÜNÜ (20 Kasım) Uluslararası topluJuklar çocuk hakları nı kazanmak ıçın dunyanın dort bır ya nında toplantılar yapmaya başlamışjar Bu hareketlerın sonucunda 1924'te Ce nevre (,ocuk Hakları Bıldırgesı, ardından 1959'da Çocuk 1 lakları Bıldırgesı kabııl edılmış, Çocuk haklarının uçuncu adımı olarak da 20 Kasım 1989'da 54 maddc den oluş,an Çocuk I lakları Sozlcşmesı Bırlcş,mıs, Mılletler tarahndan bcnımsen mış ve 1990'da cn kısa surede yururluğe gıren vc cn çok ıılke tarafından ımzala nan sozleş,me olarak yururluğe gırmış, 'Insanlık, çocuklara elındekı en lyı şeyı borçludur' felsefesını tamamlayan bu sozlcşmc dunya çocuklarına 'Yas,ama Hakkı nı 'Koıuyucu Haklar'ını Cıelış, me ve üclıs,tırme I lakkı nı 'Katılma Hakkı nı ve 'Lşıtlıkçı Haklar'ı getırmek ıçm çalışmalar yapıyormuş Gokten uç Sihirli kutlama Dunya Çocuk Kıtapları Haftası ve Dunya Çocuk Hakları Gunu, Kultur ve Turızm Bakanlığı Kutuphanelcr ve Ya yımlar Genel Mudurluğu ıle Turkıye Ço cuklara Yenıden Ozgurluk Vakfı taraiın dan duzenlenen bır program ıle kutlanı yor (14 20 Kasım, Ankara) (Program ıçın http //kygm kulturturızm gov tr/et kınlık) + •BAZI KlIAPLAR TADILMAK BAZIKİTAPIAR YUrULMAK, ÇOK AZl DA UAZMhDİLMhK IÇİNDÎR /BACON Nilay Yılmaz Kurtuluş Dercsi Cad No 47 Bilgı Universıtesı, Dolapdere/tstanbul [email protected] Tel: 0212236 78 42 SİHİRLİ DEGNEK 100 TEMEL ESER'E DOKUNUYOR... MEB, ilkoğretim oğrencileri için hazırlanan 100 Temel Eser'i açıkladı... Tam liste ve Huseyin Çclik'in basın açıklaması için bakınız: http://www.meb.gov.tr/indexl024.htm hakdı olduğuna ılı^kın sarsılmaz ınanç 100 temel eser projesıyle sınanmak ıstenmektedır Bılım doğası gereğı ozgur ortamlarda gelışcbılır Eğıtımın temel ı^levlerın den bııısı de ozgur du^unen, seçeneklcr arasında seç meyı bılebılen bıreyler yetıs,tırmektır Frk bağımhsi, oğ retmen bağımhsi, anne baba bağımlısı çocuklar yetış,tır mek ıstemıyoısak eğer seçenek sunmalı, seçenekler hak kında bılgılendırmelı, denemeleıı çocıığa bırakmalıdır Okuma deneyleıındc onıı ozgur bırakmalıdır kı kendı okuma, oğrenme sorumluluğunu ustlenebılsın Bıraka lım çocuk kendı çıkaılarına uvgunluğtına kcnciı karar versın Ba^kaları adına, onlaıın ıyılığı adına du^unup karar vermek bızı tahakkıımcu konııma surukleyebılır 100 Temel Eser projesıyle gun kurtarılmakta, kamııoyu na so/de olumlu bır goruntu verılmek ıstenmektedır Bunun altında "Her şeyı ben bılırım" anlayışı, onermesı yatmaktadır çalışmayı yapacak ve a]t yapıyı sağlam tcmcJlcre otuı t« caksınız, ancak o zaman kıtabın ve kıtap okumanın değerını vurgulamış olursunuz Oğretmenlerın çoğunun okıımadığı kıtapların lıstesını vererek, oğrencıyı sınırla yarak gerçekleştırılemez eğıtımın gelışmesı " Yu/ temel eserın en ınce olanını alayım " dıycn oğrencının ıçımı acıtan sozlcrı uzerıne yazdım bu satırları Şımdı, "100 Temel Eser" lıstesını hazulayanlara soruyo rum 1 Onerılen kıtapların çocuklaıııı dunyasına, algılarına, fızıksel ve sosyal yaşlarına uygun olup olmadığını ın celedınız mı > 2 Bu kıtaplar, bılışım dunyasının pek çok olanaklarıyla tanı^mış olan çocukların yaşantıları ve duygularıyla bağda^ıyor mu ; 3 Bu kıtaplar, dkoğretım çağındakı çocukların kavram ve dıl bılgılerıne ne denlı uygundur, aras,tırdınız mP 4 Bu kıtaplar, ilkoğretim oğrencılerının bılgı ve kışılık gelıs,ımlerıne hangi olçude (ve ne yonde) katkıda bu lunuyorlar'1 5 Bu kıtapların ya/arları (yaşamadıklarına gore) çağımız ilkoğretim oğrencılerının ılgı alanlarını, ruhsal ve duşunsel cvrenlerını ne denlı bılıyorlar^ 6 Bu yazarlar, yapıtlarını okuması ıstenen kesımın yaş duzeyının ozellıklerı hakkında ne duşunuyorlar'1 7 Lıseler ıçın hazırlanan "100 Temel Eser" lıstesı yayımlandıktan kısa bır sure sonra bır gazetenın, bu 100 yapıtın ozetlerınden oluşan, promosyon kıtabına "olur" veren de MEB, gerçekten kıtap okuma bılıncını yerleştırmek ıstıyorsa ne dıye yalnızca o kıtapların ozetlerını bır kıtapta toplayan, oğrencıyı tembellığe ıten dıışunceye "evet" demı^tırJ llkoğretımın temel eseılerı (') ıçın de benzer bır çalışma yapılacak mıdıı 1 8 Çocuğun evrenıne seslenemeyen kıtapların çocuğu kıtaptan da okumaktan da uzaklaştıracağını bılıyor musunuz? 9 "Temel"ı "en ınce" olan bır yapının ne denlı çabuk yıkılacağını da bılıyor musunuz? • SERBEST KÜRSÜ "100 Temel Eser" Hangi temel? Hangi eser.1 Hangi eser hangi temele değer? MEB, ilkoğretim oğrencileri ıçın hazırlanan 100 fcmcl tser'ı açıkladı Bu eserlerı seçerken "temel" kavramı ıçın hangi "olçut leı " dıkkate alınmıştıı t Hangi ya/ın turlen bu seçkıye gırmış ya da gırememıştır'' Zaman ıçınde değışen eğı tım oğtetım yontemlerı, mufredat programları, gelışım psıkolojısı yakla^ımları ve 'çocıığa gorc'lık (ya^ donemı ne uygun algı ve kavram bılgısı, dıl bılgısı, psıkolojısı yaşam bıçımı, beklentılerı vs ) dıkkate alınmı^ mıdıı • * "OKUMA PROGRAM1" olmadan yapılan, dağıtılan listeler bır ışc yarayacak mıdır^ 100 Temel Eser uygu lamasının temeüeıı ne kadar sağlamdır' Serbest Kursu, 7'den 70'e herkesın duşlerını ve duşuncelerını beklı yor Hacer Ozmakas (Eğttımct, yazar) "En înce Temel" Yaşayan yazarların alınmadığı "100 Temel Eser" lıstesı ıçınde, ya/ın dunyamızın temel tasj olan usta kalemler de var, ancak bu yazarları okumak, dıl açısından, bellı bır aşamadan geçmış yetışkınlerı bılc zorlayabılır Oysa MEB, bu lıstedekı yapıtlarla, ilkoğretim oğrencılerının okuma ve dıl bılıncını gelı^tırmeyı hedeflıyor(') İlkoğretim oğrencılerının okuma alıs,kanlığı kazan abılmesı ıçın oncelıkle yakın çevıcleııyle ve gunumuz sanatıyla ılgılenmelcrı, gunumuz ddıyle yazılan yapıtları okumalau gcrckır Hem Iurkçeyı korumak ve doğru kullanımını sağlamak ıçın gııı^ımlerde bulundıığumu/u soylcyeceğız hem de Arapça ve barsça sozcuklerle dolu yapıtları yığacağız çocuklarımı/ın onune One surduğunu/ amaçlara kım ınanır bu durumda'' Eğıtım ve kultur polıtıkaları 'dostlaı alıs.verış.te gorsun" du^uncesıyle olus,turulama/ lnsanlara kalıcı bır davranış edındırmcyı amaçlıyorsanız, tasarıyı sun madan once, başarıya ulaşabıknek ıçın her turlu Muzaffer Gürboğa (Eğıtımcı, yazar) Okuma etkınlığını kendını ve çevresını tanıma çabası olarak değerlendırmck sanırım yanlış olmaz Çocukların ve gençlerın kcndı okumalaıını gelıştırmek, çeşıtlendır mek ve derınles,tırmeleı ıne hem ana babalar hcm de eğı tımcıler yardımcı olmak /orundadırlar Insan okudukla rı, gorduklerı vc dcneyımledıklerı kadar vardır Varolus, sal bır etkınlıktır okuma Kendımızı okuduklarınıı/dan oğrendıklerımızle açabılır, anlatabılın/ Bu nedenlc ya zarların okurlar ıı/erındekı etkılen bır omur boyu surer Bılınçlı okur yazarını seçebılen okuytıcudur Okulları mızda egcmen kılınmak ıstenen dayatmacı, sınırlandırı cı ve kalıplayıcı anlayı^ oğrencının, oğretmenın seçme ozgurluğunu engellemektedır Otorıtenm her koşulda £AYFA 26 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 822