Katalog

aney oldu Ama ben "Yaşayacak" dıyo rum var gucumle, "Yaşamalı" clıyorum Bıınu soylerken de olumden sonra dırılış dedıklerı obuı dunya dedıklerı kavramlar cen net cehennem gıbı masallar ak lımın ucundan bıle geçmıyor Ben kendımı bıldım bılelı boyle şeyler uzerınde kafa yormaya yanaşmadım Bu dunyanın so runları yeterdı çozemeyeceğımı onceden bıldığım sorunlar uze nnde kafa patlatmam budalaJık olurdu Bu değıl ben demek ıs tedığım Ben Haney Yaşamalı" derken, yeryuzunde ınsanların arasında olmasa da dılınde bel leğınde turkuler gıbı kıtaplar gıbı yaşaması gerektığını belırt mek ıstıyorum Haney dılden dıle dolaşmaya ovulmeye değer bır kadındır Haney ın hakkı bu Haney e karşı ışledığımız gunahları odemelıyız Bız Ha ney'ın değerını bılemedık H Seçilmiş Hikâyeler Fethi Naci Haney Yaşamalı Tahsin Yücel (1933) manlar hı<,bırınız dağın ayısı demezdınız ona yaşlılığı kırlılı ğı çırkınlığı çopur yuzu mıde lerı bulandıımazdı ünun sozu edıldı mı butıın gozler buyur du Bedenler tatlı tatlı urperme yt başlar en ^ekıcı oyunlar bıle unutulurdu koşelere ^ekılıp Hantv'ı anlatırdınız bırbırınıze Hem de saatlcrce Soz bır kez Hane\ den açıldı mı sonu gcl mezdı Haney baş ereğınızdı o gunlcrde Gecelerı duşunsenıze getele 1 1 rı CiLCcleıı uııuttuk mu Gece nın oıt ısınd ı manınca Hancv'ı dıışunt duşunc sabahlamaz 1 mıvdınız Ayıptır sovltmcsı bı zım k ıs ıb ımı/da aııa baba tbc dede (,oluk (,ocıık hep avnı odada bıı arada ıkışer u(,cı yt le y.ıpılmış yataklarda yatarl ıı hcr şc> bıı odada olııı \ bı/ım < kasabamı/d ı beş vaşındakı ^o cuk bılı IILI şcvı bılıı on on mıydınızr Ya bayramlar? Bayramları unuttuk mu' Daha horozlar bı le otmeden butun gozler a<,ılı verırdı Guneş ıple çekılır, "Sa bah bır olsa'" denırdı, "Şu gun 1 bır doğsa " denırdı Ufuklar ay dınlanmava başlardı yavaş ya vaş arkasından Turkı,e ezan okunur vorganlar atılıverırdı Analar abdost aldırtırlardı Ba balarla bayı am namazına gıdı lııdı Hota vaızı uzattı mı kızı lııdı hı^ bıtmeytcekmış gıbı ge lııdı SO7İCH Ama vaız de na maz da hcr şey gıbı bıtcrdı Ko şa koşa evlere donulurdu Ftlı puını, pılavlatı mıdeye ındırıl dıktcn sonra sokaga koşııluı ev ev dolaşıp cl opuluıdu Flı opu lciılci paıa \crdı mı sevın<,ten u^atdınu Avcunuza sıkıştırılan paıa azmış ^okmuş, onemı yoktu Oncmlı olan toplamın on beş kuııtşu bulnıasıydı Ku 1 Alı Rıza o olmeden kaç yıl once soylemıştı Unuttunuz mu'' Bırçoklarınız oradaydınız Konuşacak bır şeyımız kalma mıştı Yoldan gelıp geçenlere bakıyoıduk Obur masalarda tavla ya da pışpırık oynuyorlar dı Uluk Osman da barakanın dıbındt demlenıyordu hanı, bır yandan ıçıyor bır yandan kendı kuKİınt sovup savıvordu O sı rada Haney kahvenın onunden geçnııştı Dunmuş gıbı belle ğımdt gtçışı Her zamankı ge nış nuM tumanıııı gıvmıştı zı bını p tı ç ı paı çavdı renk renk yamalar altında goıunmez ol nıııştu ıvıcc Başına da poşu ve ııne kalı bu çaput sarmıştı Oldıığu z ıman da bu rezıl pa çavralat vıımış ustunde Ha nev ın duıumu Alı Rıza ya do kunmuştıı Alı Rıza ona benım \eıdığım dcğcrı vermese de ın san çocııktu ıvı vureklıydı Utaıım arkadaşlar demıştı ' Haney e bakın da ınsanlığınız d \n utanın1 Bu kadın boyle mı dolaşmalı şımdir1 Hepımızc t meğı gcçtı hepımız elınde bu yıulıık Ş,ımdı bunıı ıınutacağız usttlık gclıp gcçîıkçe acıklı du rumuna btkıp gukceğız oyle mi'*'Lvet tam boyle soylemış tı ' Çok şukur hepımız adam oldıık ' demıştı sonra, "bır oyunda ıkı buçuk kâğıt bırden verıyoruz da kılımız kıpırdamı yor Her bırımız beşer hra ver sek Haney bu yoksulluktan kurtulur hıç değılse son gunle nnde bııaz rahal eder Yapalım bunıı, arkadaşlar, ılk beşlık ben den'" Cebınden yeşıl bır beş lı ralık çıkarıp atmıştı ortaya Saç ma bır şey yapmış gıbı gulmuş tunuz hepınız Ovunmek gıbı olmasın ama bır ben gulmemış tım Bır de Alı Rıza'nın kendısı Gulunceek bır şey yoktu orta da Alı Rıza yerden goğe haklıy dı Haney toprağı bol olsun, ıyı kadındı Alı Rıza ya gulduğunuz gıbı bana da gulmeyın şımdı Ivı ol sa orospu mu olurdu' dtmc yın bırakın bu saçma duşunee lerı1 Isterstnız, sızın kendı mantığınızla bakalını ışc baka lım da bu meslcktcn apartman dıkenleıı bızım bır yılda kaza namadığımızı bır geeede kaldı rıvcrenlerı duşunelım Sızden, benden çok daha fazla sayıldık larını da unutmayalım Ha ney ın dutumu daha mı aykırP Sonra, bır şey soyleyeyım mı sı SAYFA 8 ze Orospular ucuzlaştıkça ıyıle şır Haney ucuz olduğu kadar da ıyıydı Pahalı olsaydı hava alırdı" demevın almazdı Pıya sayı on beş kuruştan yırmı beş kuruşa, harta ellıye yetmış beşe çıkarabılırdı pekala Ama bunu yapmamıştı I ler şevın ateş pa hasına çıktığı gunlcrde en ınsaf lı zammı o yapmıştı on kuruş tan on beş kuruşa çıkarmıştı yalnızca Çotukları mağdur et mek ıstememıştı Bu yuzden, geçınmek ıçın başka ışler tut mak zorunda kalmış, evlere su taşımaya başlamıştı Htpınız bı lıyorsunıız yaşamının sonuna dek surduıdu bu ıkıncı ışı Bı 1 zım hatııımı/ için I vct bo\I< bızım ıçın yaptı butıın bunları Bız bunların altından kalkanıa dık boreumu/u odcmesını bıle medık Olumunc guknkı bık çıktı Oysa olunı dcıkt bunıın adıııa can atardınız Ama bayram gunlerı başka gunlere benze mezdı on beşı tamamlayan I Ia ney'ın kapısına koştuğundan tam bır bayram yerı olıırdu ka pının onu aıı kovanına doner dı I(,eıı gırmek başlı başına bır sorundu Buyukler kıi(,uklerı kovarlar, yaşıtlar durmadan da laşırlardı Haney de kavgayı hıç sevmezdı, kızardı sıze ıyıce te pesı atınca da "Yeter artık yo ruldum yarın gelın ' dıye bağı rırdı Yalvarmaya başlardınız Kapısından ayrılamazdınız Bır gun bır omur gıbı gorunurdu gozunuze "Bız ettık sen etme Haney" derdınız En sonunda gonlunu etmenın bır yolunu buluıdunuz Yalvarmaya başla dınız mı yumuşayıverırdı Para ya duşkun olduğundan değıl, yufka yureklılığrnden sızlerı çok sevdığınden Bılırsınız ço cuklardan başkasını almazdı yerı goğu bır araya da getırseler, buyııkler gıremezlerdı o karan lık odaya Duşlerınızı bu karanlık oda renklentiırdı ydlarca Ln çok meıak ettığınızı, en çok ıstedığı ni7i bu karanlık odada gordu nu/ I lancv yumuşacık bır sesle konuşuıdu hep tatlı sozlci soy lcıdı lçcııyt gııdınız mı bu tıı haf olııı dunıız gene de başka bıı ınsan olurdunuz korkunç başını/ donerdı Hane\ sızı ra hatl ıtmak ıçın elındcn geltnı yapar gıbı gorunurdu ya ayııı korkunç baş donmesıyle çıkaı dınu yatığından Sonıa gun ışığın \ çikınca yenıdcn dogmuş gıbı olııı ılıınuz IIıç kuşkum \ok 11 ıncv ın ısttdığı dc buv du kataları yapışkan duşuncc lcrlc dolmuş mahallc çotukları na gozkıındc ovlcsınc buyut tuklciının hıç dc oyle umdııkla rı gıbı olmadığını gosteımeyı am iç bılmıştı Karanlık odada duyıılan bulantıya, karanlık odadan çıkılınca kavuşulan esenlığc karşın, Haney'e yenı den gıdenler çoktu, ama duşle dıklcıının onemsızlığını anla yanlar da vok değıldı Haney ın buyukluğu burada ışte Işte bunun ıçın 'Haney ya şamalı'" dıyorum Karanlık ve ığrenç bır odada, katlanılmaz kokusuyla kırlı paçavralarıyla, çopur yuzu nasıllı ellerı, kosele ayaklarıyla, onemlının onemsız lığını gostermeye çalışmıştı sız lere, sızlere sozlerıyle değıl, be denı ve devınılerıyle, "Açın goz lerınızı, aptallar1" dıye haykır mış butun yaşamını bu yolda harcamıştı Bunun ıçın yaşamalı bıı kadın Buyuk ınsan dıye ad landırdığımız nıce benzerlerı nın, orneğın kotıı polıtıkacıların durumuna duşmemış, yaptıkla rıyla ovunmeye, goğsunu kabar ta kabarta kendı onemını anlat mava kalkmamış yaptığının onemını kendı bıle duşunme den, peynu eknıek yer gıbı yap mış bu kadın yaşamalı Soğuk bır kış gecesınde, o karanlık odada yapayalnız olmesı, şehıt ler gıbı kefensız gomulmesı yu zumuzu kızartmalı, ona bu ke fen bıle almadığımız ıçın yerın dıbınc geçmelıyız Geç de olsa borcumuzu odemeye çalışmalı, adını dılımızden duşur memelıyız Bu crmış kadının omrunce anlatmaya çalıştığını herkese anlatmalıyız, yaşatabıl dığımız kadar yaşatmalıyız onu Haney yaşamalı • K İ T A P SAYI 763 bugun onu bulduysa yarın senı bulur bır bakarsın ıkı clı va kandadır Olııme gulıınmez olum alaya alınmaz hele boyle bır olum boyle bır ınsanın olu mu hıç alaya gelmez Ge^mış gunlerı unutmayın, on ıkı on uç, on dort on beş yaşlarınızı bır anımsayın bakalım' O za beş yaşındakılcı haydı havdıyc bılıı Dıyeceğım htmen hepını /ın doğacak kardeşlerınız ana rahmıne duşerken bırden uya nıverdığı olmuştur Boyle za manlarda Haney'den başkası duşunulebılır mıydı* Haney ı duşuncıek yataklannızda bır o yana bır bu yana donup durmaz ruşlar ıkıdc bır sayılırdı Butun bunlar nı^ındı anımsamıyor musunuz'' Nasıl anımsamazsı nız'' Çocukluğumuzun bayram gunlerı duşunulur de Haney hıç akla gelmez mı' Evının, daha doğrusu kume sının onunde nasıl suru suru dolaşırdınız oyle1 Içerı gırmeye C U M H U R İ Y E T