Katalog

royu ayakta tutmayı uzun sure başardılar "(s 19) Onun yaşadıklarını karşılaştığı haksız lıklar karşısındakı odıın vcrmeyen kışıhğı nı ve her şeye rağmen dunyava sesını du yurmayı başaran, onuılu çağdaş kımlığı ıle yaşadığı çA$a, selam verdığı ınsana, elıyle dokunduğu çıçeğe sorutnluluk duyan, ınandıklannı vaşamına geçıren, yaşadıkla rıyla kendısını çoğaltan vc gunumuze ka dar gelen.ınsanlığın yureğını sahne kapısı olarak goren Ruhı Su turkıdere ınsanın en onemlı ayrıcalığı, ınsanlığın meşalesını yatmak olduğunu yaşadıklarıyla kanıda mıştır ilhan Berk'le "Requiem" üzerine 'Bu bir portreler kitabı' dır ıstedıgtm bır duştu, çunku hem bıçem, hem de biçıın olarak duşunduğumu yap tım Kıtaba bakıldığında şu buyuk bır ağırlık kazanıyor, o da şu şıır dılın ve tek nığın tarıhıdır Her şıırle kımı yerde duz yazıya da uzanıyor Kıtaptakı şıırler teknık bakımdan duz yazıyla }tırarasında gtdıp gelıyor, bunu na ? stl yorumluyorsunuz Işte bır kıtapta teknığın ve dılın, gıdeceğı uçlara bır ornektır dıye duşunuyorum bunu Kısaca çeşıtlı tekmkler kullandım Duzyazıya uzanışımı da boyle açıklayabdınm Her şeyden once başta dıl şaınn bır yaratışıdır bır orneğı de yoktur Yalnız venlı dıle değd, verdı teknıge de karşı çika rak va/dım kitabı Ben duz bır tumceye dayanamam şaınn îşi dıye bakamam ona. bu yuzden olatak çoğun romanlara (elbet te ıstısnalar ayrı) bır yaratı olarak baka mam Nuh Resıd şıırı baştan aşa^ı bır duzyazı dır Cdıat Burak'ı da Aşık Vevsel ı de Fatdı şımnı tle ama verdı dde karşı bır duz yazıdır Yalnız bu da değd bıçem ham tek nık de ayrıdır Requıem bır bakıma çeşıtlı tekndder, çeşıtlı anlatı biçımlerı çeşıtlı bı çemler kıtabıdır Okurlara bu kıtaba nasıl bakmaunı onerımmz' Hıçbır oncrı onermem Okur canının ıstedığı gıbı baksın ısterım yalnız bır şıır kitabı olduğunu usundan geçırmesı yeter bana Hem okur sozcuğu de çok su gotu rur, ben uzun ydlar bana bın okur yeter dıye yazdım Bugun de aynı şeyı duşunuyorum Çoğu kıtaplarımın uçuncu, dor duncu baskıları benı sevındınnemıştır de dıyebdırun Hıçbır şaır okuru duşunerek yazamaz bu bır gerçek, şıır bır kusmadır Buvuk bır ditıyaç kusmasıdır Kusmadıkça yaşayamayacağını anlamaktır RUHI SUNUN ARKASINDA "Ruhı Su 1946 yıluida olumune kadar onaltı adct 45lık plak ve onbıt adet uzun çalar çdcardı Olumunden sonra ıse.eşı Sı dıka Su ıle oğlu Ilgın Su, ozel arşıvlerınde kı ses kayıt bclgelennden yararlanarak, plak.kaset ve CD urctımını surdurdu ler "s 21) "Ruhı Su'nun bırıncı olum yıl donu munde 'Ekın Idım Oldum I Iarman' plağı, kasetı ıle bıılıkte Parıs ve I urkıye de aynı zamanda çıkaııldı Bu plak o yıl yavınla nan aynı turdtkı uzunçalarlar arasında, dıınyanın onemlı odulleıı arasında yer alan ( harles Cros Akademısı'nın 'Buyuk Plak ü d u l u ne (Cırand Pnx du Dıspve) değer goruldu Odııl, 9 S,ubat 1988 tarı hınde Parıs'te dıızenlenen bır toıende, doncmın Kultur Bakanı Françoıs Leata nol tarafından sağlık koşulaıı nedenıyle torene katılaınayan Sıdıka Su ya ılerılmck uzere P u t t v Naılı Boratav'a sunulmuş tur" "Seferberlık I urkulcrı ve Kuvayı Mıllı ye Destanı", "Ll Kapılaıı' ve "Jjıırler ve Turkuleı " uzunçalarları Almanya'da da basdmıştır 'Ll Kapılaıı' Koln'de, o yılın "Lleştırmcnkı Odulu nıı almıştır 1991'de o yılın Yııntıs Emıe vılı olması nedenıyle, ABD'de bıı plak şırketı Yu nııs Emre' ve "Pır Sultan Abdal" plakla rını tek CD olarak çdtarmıştır " Rulıı Su nun yaşadığını, onunla aynı gu /ellıklerın ınsanı olmaya çahşmak, yaşanıa ve ınsana onun gonul gozlerıyle bakmavı bılmek gerçek bır mutlulııktur Bır yanıy la, Ruhı Su'nun yaşantısının ve eserlerının mırasçısı olmanın haklı onurunu taşımak cıddı sorumlulukları da bcraberınde getı rır Sn Server lanılı, Çağdaşımız Vıctor Hugo adlı eserının onsozunde "Her ulus edebıyatını sımgeleyen bır yazar gosterılır Ingılızlerın Malum Shakespeare' ı vaıdır, Ispanyolların Cervantes" ı, Italyanların Dante'sı, Almanların da Goethe'sı Ya rransızların' "Fransa'nın en unlu şaırı kımdır' dıye Andre Gıde'e sorarlar Unlu yanıtını ha 1 tırlarsınız "Ne vazık kı Hugo " der (s 9) Ben de Muzık kuramında Dunya Kla sılderı' nc gırenler arasında ılk akla gelen ısımler arasında Joseph I laydn Johannes Brahnıs, Frederıc Chopın,Wolfgang Ama deus Mo/art, Ludwıg Van Beethoven ve Antonıno Vıvaldı gıbı unlulerı anımsıyor sak, 1 urkıye'nın Muzık dalında bır ekol olan, her şeyden once, kışdığını eserlerıyle butunleştırmış aydınlık yarınlara olan ınancını onca sefalet ve ışkenceye rağmen yıtırmemış, ılkclerınden odun vermedcn ılklere hayat vererek bu yolda çığır açmış ve halka kışılığıyle mal olmuş Ruhı Su'yu vardır demenın haklı gururunu yaşiyo rum Ruhı Su da tıpkı Vıctor Hugo gıbı çağı nın bır dehasıydı O hıçbır oykunmenın modelı olamazdı, sadece modeller yarata bdırdı Tıplu S Tanıllı V Hugo hakkında "Oykunecek hıçbır modelden soz edıle mez Oykunme, dehanın olumudur, deha modeUerı yaratır, ama onlan ızlemez "der Haklıdırda' "Yalnız gelecek degıl, boylesı (Ruhı Su'nunkı gıbı) bır geçmış de ınsanı guç lendırır Nereden gelıp nereye gıttığını bı lene ne mutlu " • "...bir de Ruhi Su geçti..." / Fusun Akath/ Kultur Bakanlığı/ C U M H U R İ Y E T KİTAP S AY I İlhan Berk edebiyat ve sanatımızın önemli ustaları için yazdığı portreşiirlerini "Requiem" adıyla yayımladı. Berk'le bu kitabını konuştuk. 1 A. şebnem BİRKAN w yr ıtabımzın adı mlune ne de 1 / mek fılersıntz^ Ncdır Kequ IV ıertf> J V . Sozluktc ne aulama gelı yorsa odur Kıtabın ıkıncı bır bolumu var, Portreler dıye Kısaca kıtap bır portreler kıtabıdır Mallarnıe nın hep bır duşu vardı Bır kıtap yapmak dunvavı ıçıne alacak bır kıtap yapmak, her şeye karşın butun şıırlerı bır kıtapta toplandı ama bunun onu ne olçude sevındırdığı bı lınmıyor Mallarme'nın bu duşuncesı açık tır her şey yazdıdır demek ıstıyordur ger çekten oyle Çoğun her şeyın yazdı oldu ğunıı onu okumamızın yeterlı olacağını unutuyoruz Bu yuzden de dunyaya çıp lak olarak bakamıyoruz Bır sayrılığım var benım Dunyaya, dunya ıle benım arama hıçbır şey koymadan bakanm Bırbırıne benzeyen ıkı şey yoktur, bunu bılmemız bıle yeter Yeter çunku gerçeklık, oz ıle va roluşun bırlığıdır (Hegel'ın kulakları çın lasuı) Her sozcuk dunyayı yoruma tııt mak, ona bır anlam vermekte yatar Yaz mak, budur Bır çakıltaşı tansığıyla dolu dur Bır topluığnenın de bır oykıısu vardır Dıl, bunda başı çeker Şaınn butun varlığı dılın ıçınde doner Bu alışverış her şeyıdır onun Yaşamaz şaır, yazar Bu, yaratıu yal nızdır ayrılmıştır demektır Yıneleyeyım her şey yazılıdır, okumak gerekır Bu duşu çoğu zaman ben de yaşadım, butun yaşa mımı duşunduğumde 10 15 şıır kitabı yaz dığımı goruyorum, ama bunlar tek bır kı tabın konusu olmuyor tlk defa bır konu da bır kıtap dıye bakıyo rum buna Ilk şıır Roman cero ıle başlıyor, 1952 de Ounaydın Yeryuzu kıta bımda bdıyorsunuz bu kı tap i(,ın 141'den dava açıl mıştı O evrede ben şıırın adını Romancero deyıp getmıştım şımdı Nâzım Hıkmet dıye koydum adı nı Kıtabın son şıın ıse Sa rıasmakuşu 2004, boylece Portreler uzun bır zamanı kapsıyor Ben buna tek bır kıtap olarak bakabılı yorum, bu da ne zaman 5EVDİCIM İNSANLAR Portreler nasıl yazıldt? Hep sevdığım ınsanlardan soz ettım, bcnı etkdeyen yazmadan yapamayacağım ınsanlardan soz ettım Bu da bana yettı Hem bır kıtap başka nıçın yazılır'' Ya sev mek, ya kusmak ıçındır Duzyazı yırlenmzde dılın ıkıde bır yenı sozdızımlerıne anlam karmafiklığına kaydt 1 jfcnı goruyoruz,bunu naul acıklarsıntZ' Yenı bır şıırde butun ış sozdızımı beraberınde atlamalar, anlam kaymaları, değış kakışmaları, ton ve ses yapdarına uzanır Bunlar bıraz da benım ta baştan berı one surdıığum Buna Ikıncı Yenı djyorlar" duşuncelenmdır Ozelhkle de anlam kay maları benı baştan berı dgdendırmıştır Zaten ben anlam yerıne hep sezgıyı, ımayı, one alarak bakmışımdır Hem yazmak eylemı dedığımız de budur Her kıtap bır kor yuruyuşudur ve bıtmez Dahası açtk bır yaradır Asd da, yazddığı halde yazdmamıştır, hep kıtaplarda kenddennı yazar lar her zaman da arkasında bır boşluk bı rakır Bazen da bozgunun adıdır Bıldığınız va da bılmedıg'ınız portrelere yaklaşımmız konumnda bıze neler soyleyebılırunız'' Tanıdıklanma yaklaşımım hep zor ol muştur Nereden, nasıl rutacağım hep bır zorluk yaratmıştır Başta bır kıtaba omek Maı ve Sıyah şıınne gırışım çok doğal ol muştur Uzun sure kıtabın ılk baskısmı elımde kanştırdım, durdum Kıtabın rengı, kalınlığı, hurufatı, sayta duzenı gozu mun onunden gıtmemıştı, sankı bır kıtaba degıl de bır ınsana bakar gıbı bakmıştım Her tumcede, her paragrafta Halıt Zıya'yı goruyor gıbı oldum, kımı zaman da kendı mı Ahmet Cemıl yerıne koydum kımı LA man da noktaları vırgullerı saymaya kalk tım Kımı deyımlerın kımı tunuelerın uzunluğu, kısalığı ılgımı çektı hep Halıt Zıya'nın Maı ve Sıyah ı yazarken Paul Bo urget'yı ne denlı sevdığını daha bır anla dım Safiye Ayla şıırıne ıse zor gırdığunı soylemeljyım bunda onu bıraz tanımamın da etkısı oldu Insan bdmedddenne, gor medddenne, tanımadıklanna daha bır ko lay yaklaşabdıyor Aşık Veysel şunne gelınce, onu bır çeşmeye ağzımı koymuş gıbı guru] gurul yazdım Yaşadım da, çunku Orhan Peker onun portresını yapmak ıçın her gıdışınde ben de yanındaydım Her seferınde kendımı portrcnın ve Aşık Vey sel'ın ıçınde bulduğumu unutmam Buna Abıdın Dıno şıırını de ekleyebdırım Ece Ayhan şurı ıse benı en çok zorlayan bır şıır olmuştur, dıl ve teknık onda kazılarak yazddı Ote yandan Aıtsız Kımldi Kitabı, ya nı Mustafa Irgat şurı benı cehennem yol culuklarına surdu Yırmı kez yazdım ve yırtum, onun da ılk yazdışına dondum • Requiem/ ilhan Berk/Yapı Kredı Yayın ları/l 16 s SAYFA 11 llhan Berk ve Sebnem Blrkan söyleşl sırasında 763