Katalog

Füsun Akath'dan "... bir de Ruhi Su geçti" Gerçek bir aydın, çağaaş bir bilge EleştirmenYazar F.Akatlı, Ruhi Su'yu yakından tanıyan biri olarak düşüncelerini şöyle ifade eder: "Ruhi Su'yu yakından tanıma fırsatını bulmuş olmak.paha biçilmez bir kazançtı.Çağdaş bir bilge gibi sürdürdüğü yaşamına tanıklık etmek.yazdıklarını okumak.sdhbetine katılmak insanı zenginleştirir.önüne aydınlık ufuklar açardı." Ülkemizin en seçkin düşünce adamlarından biri ve Ruhi Su'nun da dostu olan felsefeci Nusret Hızır Hocamız hep şu düşüncelerin altını çizerdi: "Felsefe.her insanın kendi kişisel etkinliğinin ne biçim bir etkinlik olduğunun bilincine varmasına yarar.lnsanı sürünün bir bireyi olmaktan çıkanr.büyük topluluk olmak.el ele verip destekleşmeli.dayanışmalı düşünmek ve etkinlikte bulunmak başka şeydir; kalıplarla.eleştirüerek aydınlatılmamış kabullerle düşünmek başka şeydir.Sürüleşme tehlikesine karşı etkili bir araçtır felsefe.Felsefe her işin anlamının işlevinin biçimde belirlenmesine.işin temiz.an yapılabilmesine yardım etmesi bakımından yararlı ve gereklidir.Entellektüellliğin özü ise.bana sorarsanız.işini ciddiye almaktır."lşte bu söylenenleri Türk kültür ve sanat yaşamında adlarla örneklendirmek gerekirse.ilk akla gelecek kişilerden birinin Ruhi Su olacağını düşünüyorum.(s:5) EleştirmenYazar F. Akatlı, Ruhi Su'nun kişiliği hakkında şu düşüncelerin altını çizıniş:" Sanatsal duyarlılığına ve ustalığına bilgisini bılincıni katıp kotaran bir sanatçı Ruhi Su.Halkın içinde yaşadığı ve içinde yaşattığı her şeyi ilctnicycduyıırmaya aracı olan türkülerin.derlenişinden söylenişine kesintisizce uzanan yorum süreci, yürlerce yılhk geçmişten günümüze tazeliğini yitirmeyen gerçek sanatı taşıyabiliyor.Bu, salt türkülerin kendilerindeki sadelikten ve içtenlikten gelseydi.her türkü söyleyenle gelirdi. Ruhi Su ile gelmesi.müzikle sözün bırlikteliğini kuran,sağlamı yozdan ayıran.seçen ve yerelden evrensele köprü atan bir sanatçının yetkisiyle.ye teneğiyle.dünya görüşüyle ve aşkıyla açıklanabilir." çağırıyordu."(s.9) Yengesi tarafından kasıtlı olarak dağ başında bırakılan ve bin bir zorluklarla dağda günlerce yaşayan ısrarı sonucu yengesi amcasını bulan Mehmet'in çilesinin bitmediğini şu dizelerden anlıyoruz: "Bir gün yine sıradan bir kusuru bahane ederek Mehmet'i dövmeye başlıyor yengesi.Bir türlü hırstnı alamıyor.Mehmet'i ağaca bağlıyor ve kamçı ile dövüyor.Bu dayak belki de Mehmet' ın yaşamının dönüm noktası oluyor.Onun bu kötü yaşamını komşular da biliyorlar.Mahalleden arkadaşı olan Hüseyin'in annesi Mehmet'i çok severmiş.O gün ona,"Seni Hüseyin'in okuluna götürmemi ister misin." Eleştirmen Füsun Akatlı'nın kitabı Kültür Bakanlığı Yayınları'nca yayımlandı. Farklı bir Ruhi Su görmek için ideal birkitap Akatlının kitabı. n Bedriye KORKANKORKMAZ leştirmenYazar Füsun Akatlı'nın , "...bir de Ruhi Su geçti. ." acllı kitabı Kültür Bakanlığı Yayınlan'ndan çıktı. Sevgilı Kısıın Akatlı , kitabı Istanbul'da inı/.al.ıyıp bana lıediye ettiğinde , bir Rıılıı Su lıayranı olarak çok sevinmiştim. Ruhi Su'nun sesini babamın yeni aldığı plaktan dinlemiştim on yaşındayken. Hayatımdaki bırçok güzel değerin ilk öğreticisı ve yaşantınıa kazandıranı babam olmuştur. Babakız olmaktan çok dostum olan babama, gönül borcum ödemekle bitmeyecek, biliyorum... Bir döneme damgasını vuran, yaşadıklarıyla karanlığı aydınlatan; çağdaş, mücadeleci ve o kendine has mütevazılığıyla insanlığın tarihine onaltı adet 45'lik plak ve onbir adet uzunçalar bırakan Ruhi Su'yun, sadece otobiyografisini tanıtmakla kalmayan, okurun Ruhi Suhakkındaki bilinmezlerini bilinir yapan; EleştirmenYazar F. Akatlı, aynı zamanda Ruhi Su gibi değerlerin yaşatılması, bizden sonraki kuşaklara tanıtılması ve de geleceğimize kaynak teşkil etmesi açısından bir yapıt değeri taşıyan kitabıyla önemli bir boşjuğu doldurmuştur. Sevgili Yazar Füsun Akatlı, bu çalışmasıyla çağımızda insani değerlerin yok olup gitmcsine seyirci kalan, halkJa arasına holding binası inşa eden güniimüzün aydınlarına Ruhi Su'nun kişiliğini hatırlatarak hatırı sayılır bir yanıt vermiştir. "Ruhi Su'yu sesiyle, türküleriyle, müzik alanındakı etkınlikleriyle tanımak başka; kişi olarak.ödünsüz gerçek bir aydın, ılünya görüşü ile yaşamını bütünleştirınİ!; çağdaş bir bilge olarak tanımak daha başka" .(s:4) diye başlayan sunuşta diye sormuş.Mehmet.korkudan sadece başını sallayarak "evet" diyebilmiş."(s.lO) (...) " Hüseyin' in okulu öksüzler yurdudur.O zamanki adı ile Darül Eytam.Hüseyin' in annesi Mehmet' i Adana'nın tanınmış ailelerinden Suphi Paşa'ya götürüyor ve tavsiye mektubu alıyor.Sonra da öksüzler yurduna görürüp.bu mektubu veriyor.Müdür,görevlilere,"Bu çocuğu hamama götürün.tcmiz elbise ve çamaşır getirin"dediğinde,Mehmet okula alındığını anlıyor.Tüm bujılar amcanın ve yengenin haberi olmadan yapılıyor.Yeni elbiseleriyle Mehmet' i okuiun bahçesine salıveriyorlar.O günleri şöyle anîatırdı: "üyun denen bir şeyin var olduğunu o zaman öğrendim.içim içimesığmıyordu,şaşkındım."(s.lO) Ruhi Su, çok başarJı bir öğrencidir.1925 yılında Ankara' da Müzik Öğretmeni Okulu kıırulmuştur. Hayatındaki tek amacı müzik öğretmeni olmaktır. Fakat beklenmeyen aksilikler yüzünden Ankara Müzik Öğretmeni ükulu'na değil de; lstanbul'a Halıcıoğlu Askeri Lisesi'ne öğrenci olarak kaydedilir. .lstanbul'a getirilirken adı değişmiş: "Mehmet Ruhi olmuştur". Mehmet Ruhi'nin içindeki tek aşk o yülarda Müzik Öğretmeni olmaktır. Bu yüzden birçok zorlu sınavlardan geçtikten sonra, Askeri Okul ile ilişkisi çürük raporundan dolayı kesilir. Tekrar Adana Öksüzler Yurdu'na geri gönderilir. Oradan da öğretmen okuluna geçtikten sonra, âşık olduğu ebehemşire olarak çalışan bir hanımla evlenir.l...) "Müzik Okuluna geçtikten sonra eşi dc Ankara'ya tayin olarak, Numune Hastanesi"nde çalışmaya başlar."(s,12) "Ankara Müzik Öğretmen Okulu'nun giriş sınavlan Eylül ayında yapılır. Ruhi Su'nun arkadaşları aralanndan topladıkları paralarla Ruhi Su'ya bu olanağı tanırlar. Gündüzlü olarak başarılı olıırsa, bir sene sonra yatılı olabilmek koşuluyla O ilk yılı başarı ile bıtırerek yatılı okunıayı hak etti. Ö sene,tek hece olduğu ve kolay söylendiği içııı SU soyadını aldı ve adı Mehmet Ruhi Su oldu."(s,13) BİTMEYEN ZORLUKLAR Ruhi Su'nun hayatındaki zorluklar bitmiyordu. ilk eşinden anlaşmazlık yüzünden ayrılmak zoruıida kalır. Bu arad.ı Opera yaşamına da nokta koymak zorundadır. ( )pera yaşanu başlamadan bitince bütün sevgisinı turkülere verir. Opera'dan hiçbir /.aman vaz geçınez. Aııcak türkü söylemekten ve derleme yapmaktan da vaaz geçnıcz (...) "Konservatuarında türkülerini dinleyen hocalarından Markovich,"Türk müziğinin bu kadar güzel olduğunun ilk defa farkına varıyorum."demiştir. (s.lî) ( ..) "Yd 19451946.O sırada Ruhi Su .Ankara' da yedek subaylığını yaparken aynı zamanda operada oynamaya devam ediyor. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nde ayrıca bir korosu var. Sonradan eşi olacak ojan Sıdıka hanım 1946 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümüne geliyor, dünya görüşleri arasındaki yakınlık, türkülere karşı duydukları ortak sevgi, aralannda güzel bir arkadaşlığm temclini atıyor."(s.l4) Bu güzellikler yaşanırken oluşan birtakım olumsuzluklar yüzünden Ruhi Su'nun korosu kapatılıyor. Bu Ruhi Su'nun hayatındaki zorlııklann başlangıcı oluyor, öyle ki biri bitmeden diğeri başlıyor.... Dostlar Korosu;Ruhi Su, yönetiminde türküler üzerindekı çalışmalarına ara vermeden sürdürür." 1976 yılının sonunda"El Kapdan" ,1977'de "Sabahın Sahibi Var",1978'de "Semahlar"uzıınçalarlarında Dostlar Korosu Ruhi Su'ya eşlik etti. Ruhi Su, Dostlar Korosu ile Istanbul, Ankara'da ve Bursa'da birçok konserler vermiştır."(s,19) "Karşılaşılan nice güçlüğe göğüs gererek, koro elemanları, Ruhi Su'ya ve yaptığı işe duydukları sevgi ve bağlılıkla koC U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 763 E YAŞAM ÖYKÜSÜ " 1912deVan'dadoğdu.Adı Mehmer'ti;anaMiıı babasını hiç bilmedi.Kendı anlatımıyla Birinci Dünya Savaşı'nın ortada bıraktıjiı çocuklardan biriydi. Van' dan Adana'ya getirdikJerinde çok küçüktü.Çocuğu olmayan fakir bir ailenin yanına verdiler.ünları; amcası ve yengesı biliyordu.öyle SAYFA 10