Katalog

SİHİRLİ DEĞNEK, HANS CHRISTIAN ANDERSEN ÖDÜLLERİNE DOKUNUYOR... 29. IBBY Kongresi Güney Afrika'daydı (59 Eylül 2004) çılımı "International Board on Books for Young People" olan IBBY, ulusal, bölgesel ve uluslararası alanlarda çalışan 60'tan fazla ülkenin üyelerinden olıışan bir sivil toplum örgütü; çocukları ve kitapları bir araya getirmeye çalışan yazarların, çizcrlerin, kütüphanecilerin, editörlerin ve yayınevlerinin ııluslararası bir platformda buluştuğu bir çatı. IBBY, çocuklara edebi ve estetik değerler kazandırmanın yanı sıra, çocuk edebiyatı alanında yapılan araştırma ve uygulamaları da destekliyor. tki yüda bir gerçekleşen ııluslararası kongrelerde belirli bir rema seçiliyor. Seçilen konu ile ilgili çalışmalar, araştırmalar ve projeler kongre öncesinde, sırasında ve sonrasında seçilen bölgelerde ya da ülkelerde uygulanıyor. Sonuçları kongrede tartışılıyor. Çözümler aranıyor... 2004 yüının konusu yıllar öncesinden "Books for Africa" olarak belirlenmişti. IBBY'nin 50 yıllık geçmişi boyunca, Afrika'nın ilk kez evsahipliği yaptığı 29. kongrede, Güney Afrika Çocuk Edebiyatı tartışıldı. Okuma yazma oranının çok düşük olduğu ülkede, ortak çalışma ve projelerle, Afrika çocuklarına nasıl daha güzel bir edebiyat sunulabileceği; ailelerin, öğretmenlerin, kütüphaneci ve araştırmacıların hangi konularda çalışmalar yapabileceği konuşuldu. IBBY, çocuk edebiyatına emek veren yazarlara ve çizerlere çocuk edebiyatının 'Nobel Odülü' olarak kabul edilen Hans Christian Andersen Ödülü'nü SİHİRLİ DEĞNEK Ç o c u k 1ar İ ç i n veren kurııluş olarak da tanınıyor. Cape Town'da gerçekleşen IBBY kongre sinin açılnj gündeminde yerini alan törende, Martin Waddel'e (îrlandalı yazar) ve Max Velthuijs'e (Hollandalı çizer) ödülleri verildi. Ödül alamayan ancak aday gösterilen 26 yazar ve 27 çizerin eserleri de tek tek tanıtıldı ve kongre boyunca sergilendi. Aday gösterilen eserlerin çevrilmesi işini üstlenen çevirmenlere de ödül verilmesi bu yılki töreni öncekilerden farklı kılan bir ayrıntıydı. Dört gün siiren kongrenin son ayağı "Dünya Çocuk Edebiyatında Gülmece" konusuna ayrıldı. Bu bölümde yapılan toplantdarda ve oturumlarda farklı kültürlerde yaşayan, farklı yaş ve cinsiyetlerdeki çocukların nelere güldükleri tartışıldı. Allaşlarla, temennilerle, dileklerle, umutlarla ve kahkahalarla biten kongreden ayrılan delegeler 2006 yılında Çin'de buluşma sözü verdiler. Cape Town'dan dünyanın dört bir yanına dağılan yazarlar, çizerler, eğitmenler, kütüphaneciler ve yayınevleri akıllannda yeni projelerle, yüreklerinde heyecan ve umutla çoktaan işe koyuldular bile. Tüm dünya çocukları adına... Dünya Çocuk Edebiyatı adına... IBBY'e üye olmak isteyen yazarlar, çizerler, kütüphaneciler, yayınevleri ya da bu alanda çalışma yapanlar, yapmak isteyenler! 2006 yılında Beijin'de yapılacak kongrenin konusu "Çocuk Ede K i t a p 1a r yazacağınızı anlatan mektuplarınızı Sihirli Değnek'e gönderirseniz, yazınızı bu sayfada görebilirsiniz. Sihirli Değnek'in size ödül olarak ne vereceğini mi merak ediyorsunuz? Sürpriz!! (Mektuplarınıza yaşınızı ve adresinizi yazmayı unutmayın olıır mıı?) • A Hazırlayan: Nilay Yılmaz • Çizimler: Mustafa Delloğlu biyatı ve Sosyal Gelişim". 2008 yılında ise Danimarka'da düzenlenecek olan kongrede "TarihteOykü" konusu tartışılacak. (Ayrıntılı bilgi için: http://www.ibby.org) SİHİRLİ TOPLANTI Tatil bittii. Sihirli toplantılar yeniden başlıyoor... "Çocuk Edebiyatı Yolculukları"... ÇlKEDAD (Çocuk ve Ilkgençlik Kültürü ve Edebiyatı Araştırma Derneği ) ve ÇYD (Çocuk Yayınları Derneği) Işbirliği ile Yazarlar Sendikası Salonlarında gerçekleşecek toplantının bu ayki konusu : "Türkiye'de Çocuk Dergiciliğinin Görünümü ve Çocuk Edebiyatına Yansıması" 2 Ekim 2004 Cumartesi, Yazarlar Sendikası Toplantı Salonu, 14.00, Beşiktaş (Barbaros) Istanbul, (0212 259 74 74) Minik Sihirli Değnekler! S ihirli bir değneğiniz olsaydı neler yapardınız, neleri değiştir^. mek isterdiniz? Işe kitaplardan başlamaya ne dersiniz çocuklar? Okuduğunuz bir kitabı sevip sevmediğinizi, kitapta hoşunuza giden ya da gitmeyen bölümlerin neler olduğunu ve yazar siz olsaydınız o bölümleri nasıl luğu ve anlam derinliği ile yansıtıyor. Çöküntü altında kalan bir anne ile küçük kızının, yaşamla ölüm arasındaki o ince çizgi üzerinde el ele vererek yaşama, umuda tutunmalarını öyküleştiriyor. Annenin kızına masal anlatarak, onu konuşturarak acılara direnmeye çalışması, ona cesaret aşılaması, duygu dolu satırlarla okurun yüreğine ulaşıyor. "Söz kısa, gece uzundu. Neresinden başlasalar bitiyordu. Neresinden tutsalar, kopuyordu. Sessizlik, ağır ve korkutucuydu." Kitabın etkileyici başka bir boyutu, öyküde anlatılanlardan pek çoğunun birkaç yü sonra, Zümrüt Apartmanı olayında somut bir gerçeğe dönüşmesi.... Konya'daki bu acı olayda, deprem olmamasına rağmen, sorumsuzca yapılan bir apartman çökmüştü. Bir anne, çöküntü altındayken çocuğunu masallar ülkesine taşımıştı tıpkı bu kitabın sayfalarındaki gibi. Annenin çocuğunu avutmak için masallara, ninnilere sığındığını anlatması, gazetelere de yansımıştı o günlerde. Yazarlar, o inee duyarlılıklanyla, toplumun yinelenen yanlışlarını ve oluşan hatalar zincirini, adeta bir bilici gibi birçok kişiden önce ayırt edip öykülerini anlatıyorlar; kurmacayla gerçeğin birbirine dönüştüğü o kınlma noktasında... Akıcı, doğal ve etkili bir anlatımla, kısa ve anlaşılır tümcelerle yazılan bu öykünün, çocuğu, dil, düşün, duygu ve bilgi jrr sıldayıverir kulağına... Ancak... Unutmamalı ki, periyi küstürmek de çok kolaydır. Masal, terzi kızının zaman zaman başarılarıyla kibirlenmesi, zaman zaman yaptığı hataları fark ederek doğruları keşfetmesitki kitap, iki konuk... Bu harta Sihirli nin iniş çıkışlarıyla gelişerek, sürpriz sona Değnek'in iki konuğu var. ulaşır. Gerek terzi ve kızı, gerekse peri, kral ve Aytül Akal (Yazar) ailesi tiplemeleri, insan kimliğiyle ilgili Mavi Saçlar Pembe Gözler, Ayla Kutlu birçok ipucu veriyor. lsteyerek ya da iste(anlatan: Yağmur Kutlu, Bilgi Yayınevi (8 meyerek yapılan tüm hataların neden ve 12 yaş) sonuçlarını masalda çeşitli simgeler aracılığıyla izlediklerinden, okurların kendi ya"Bundan yüzşamlarında doğru kararlar verecekleri ve yıllar öncesindavranışlarını olumlu değiştirebilecekleri de, dünyamn düşünülebilir. tanıdık ülkeleAyla Kutlu'nun bu güzel masalı, gelenekrinden epey sel yapıda, modern bir anlayışla anlatıluzakta, küçümış. Ilginç olan, masalın anlatan kişisinin cük bir ülke "Yağmur Kutlu" oluşu... Yağmur ve ablavardı." ları Petek'Ie Zeliha, Ayla Kutlu'nun canı Işte, yazarın kadar sevdiği yeğenleri. Anlaşılan, masalsöz ettiği bu daki luzın, babasının mesleğini seçtiği gikiiçücük ülkebi, Yağmur da halasınm mesleğinde ilerlede, güzel giysimeyi seçmiş... ler giymeyi seAyla Kutlu'ya da, yeğeninin anlattığı maven iyi kalpli bir krahn, usta bir terzisi salı usta dili ve anlatımıyla, yazmak düşvardır. Terzi, kralı ve ailesi için giysiler hamüş... zırlarken, yılların nasıl geçip gittiğini fark edemez. Kendisine ait bir yaşam kurmak Hülya Soyşekero (E$itimcı) ister ve kraldan izin alarak saraydan ayrıElimi Bırakma Anne, llamdullah Köseoğ.lır. Bir gün, küçük bir kızla geri döner... lu, l'udem Yaytnlart, 200) Masal, terzi kızının öyküsünü anlatmaya Resimleyen Elif Tunçalp başlar okurlarına... Babası çoğu kez işte olan ve yapayalnız büyüyen küçük kız, baInce bir duyarhlıkla yazılan ve dilimizin basının mesleğini yapmak ister. Ama o güzelliklerini yansıtan bir kızdır; kızlardan kral terzisi olması alı"Elimi Bırakma Anne" adlı çocuk kitabı şılmış bir şey dcğildir ki! konu yönünden de çok etkileyici... Tek Küçük kız, terzi olma yolunda, sayısız sıöyküden oluşan bu kitabında Hamdullah nav verirken, bir yandan babasının, ve Köseoğlu, 17 Ağustos 1999'da hatta tüm sanatçıların, gizli sırnnı öğrenir: tüm yaşamımızı sarsan ve yüreklerimizi Her sanatçının, ona esin veren bir perisi acılarla dolduran deprem felaketinden vardır. Görünürde, her şey çok kolaydır. küçük bir kesit aktarıyor; o küçücük kePeriye söylersin, o en mükemmel esini fısitte yaşanan büyük dramı, duygu yoğunSAYFA 26 KONUK SİHİRLİ DEĞNEK yönlerinden geliştirecek nitelikte olduğu görülüyor. "Elimi Bırakma Anne"de özellikle anne ile çocuğun karşılıkh konuşmalarında dilin ustalıkla kullanıldığına, konuşma dilinin tüm canlılık ve doğallığının yansıtıldığına; bu nedenlerle kitabın, okuru birçok yönden etkileyebilecek bir gizilgücü taşıdığına tanık oluyoruz. Annenin çocuğuna anlattığı masalda tüm gerçeklerin izlerini görüyor; yanlış kentleşmenin ve insanlann depreme karşı önlem almayışlarının nasıl sorgulandığmı ilgiyle okuyoruz. Burada, iletilerin ve düşüncelerin didaktik kalıplar içinde sunulmaması, masal anlatımı ve konuşma metni içine sindirilerek yazınsal tarzda sunıımu dikkati çekiyor. Bu seçimin, eğitim açısından daha çekici ve etkili olduğu da bir gerçek. Acılardan şiir damıtabilmeyi ancak sanatçılar başanyor. Kitaptaki şu satırların içinden süzülen şiirsellik gibi: "Sesi tanıdı. Ses yüreğine aktı. Yüreği koeaman oldu. Sese sarıldı. Bırakmadı sesi. Bütün benliğiyle izlemeye başladı. Son gücüyle, son sesiyle Babaa! diye bağırdı. Baba, buradayım!" Çocuk okurlara yeni düşler kazandıran Hamdullah Köseoğlu, yazarlıktaki ustalığını bu kitabında da kanıtlıyor. Bilinçle, sorumluluk ve özenle yaratılan her güzellik, çocukların dünyalarında ışıklı bir pencere açıyor ve o pencerelerden geleceğin güzellikleri görünüyor. • balarla, eğitimcilerle ve yazarlarla paylaş Büyükler, siz de okuduklannızı, anne ba mak istiyorsanız, Sihirli Değnek'in "Konuk Yorumcu" bölümü için bir kitap tanıtabilirsiniz... Nilay Yılmaz Kurtuiuş Derest Cad. No: 47 Bilgi Üniversitesi, Dolapdere / htanbul [email protected] Tel: 0212 236 78 42 K İ T A P C U M H U R İ Y E T SAYI 762