Katalog

dıklannın farkında olan mılyonlarca kadın var Bu kadınlann aşk dahıl yaşamın her alanına yaklaşımları elbette farklı olacaktır Benım romanlarunın kadın karakterlerı de bu tur kadınlar arasında yer alıyorlar, çunku açıkçası kadınlardakı bu donuşumu ızlcyıp anlamaya çalışmak hcm yazar olarak hem de bırey olarak bana çok ılgınç gclı yor Kendımı, kcndı cınsımı onların bakış larından, duşuncelerınden yansıyanlar yo luyla tanımama yardımcı oluyor, ben dahıl tum erkeklerı o ' erkek egemcnlığı" hastalı ğından, ılletınden nasıl kurtarabıleceğımız konusunda epey oğretıcı oluyor (gerçı bız crkekler ne derece başarılı oğrencılenz, bu 1 ayn mesele ) Selın yazdığı romana kendım o kadar çok kaptırıyor kı bayraın tatılı ıçın annesıne g://ığı sırada depresyon geçırıyor Sız dc yazarken yaşar mnınız boyle durumlar? Ör neğın bu rotnant yazarken s Yazı yazarken, hatta çevın yaparken ya bunu gayet mekanık robodaşmış bır bı çımde yaparsınız, teknık bır ış yapar gıbı, detcrjan uretır gıbı, pıyasa ne ıster, ne yaz sam tutar nasıl yazsam çok satar dıye du şunerek yazarsanız ya da yaptığınız ışe kendını/ı de, yureğınızı de katarsınız Ikın a yolu seçtığınızde kendı yazdiklannızdan şu ya da bu şekıldc etlulenmenız kaçınıl maz olur Gerçı, en "duygusal" metnın yaztm sure tının bıle ınsanı yazdıklarına yabancılaştın cı, araya mesafe koymasını sağlayan mes lekı' "teknık" bır yonu, ^anaat yonu 1 ışçılığı" vardır kuşkusuz Ancak yazı yaz mak, metın uretmek bır yonuyle de psıka nalıtık bır sureç bılınç dışınızı da ortaya doktuğıınuz bır sureçtır Yazarken bu şc kılde ortaya çıkan bılınç dışı malzemenın duygusal malzemenın bır olçııde farkına vardığınızda bıınunla yuzltşmesını bıldığı nı/de bu etkı daha dd şıddetlı olabılır el bette Ortaya çıkanlarla baş etmcsını bılır senız, yazmak bır tur terapı etkısını dc go rebılır baş edemedığınız zaman da tam aksıne, sızı uçuruma surukleyebılır Bırçok yazarın daha gtncl anlatnda sanatçının uretım surtunde, ozyaşamoykulennde bu her ıkı turde edolenmenın ızlerını gorebılı rız YAZMANIN OKULU Selın roman taslaklarım Amerıka'da oğ reltm gorevlıu olan arkadaşı Levent'e gon denyor ve ondan e posla ıletderıyle değer lendırmeler/eleştırıler alıyor Bu ıleltlerdc Levettt roman yazma tekmklerıne de yer ve rıyor Bu da roman yazmak ısteyen okurlar ıçın bulunmaz bır kaynak1 Bır taşla ıkı kuş yanı ne dersıntz? Bence sız bıraz bekleyın Bakarsınız romanım eleştırmenler tarafından yerden yere vurulur okur da hıç ılgı gostermez O zaman da yazma teknığı açısından ornek olarak değıl "roman nasd yazılmamalı" teknıklcrı açısından ırdelenccek malzeme olur yazdıklarım Gerçi o da bır katkı sayılabılır, değıl mı> Kaldı kı, kanımca tum romanlar ılerıde yazmak ısteyenler ıçın esınlenecek hazınelerle doludur Kotu ro manlar bıle' Kımısının şurasmda dılle ılgılı, kımısınde burasında kurguyla ılgılı vb bır şeyler vardır Yazmanın en buyuk okulu okumadır Ote yandan 'selın ın yazdıklarını bır ar kadajina bolum bolum yollaytp dtğerlendır maını ıstemesı bır yazar ıçın olumsuz pekış tıreç değıl mtdır1 Celen yorum olumlu da olsa olumsuz da yazarda olumsuz bır etkılt ştm yaratmaz mı^Butun bır dtğerlendırme daha yararlı olmaz mı yazar ıçın •> Ne dıyeyım? Bu Selın'ın tcrcıhı Oyle uygun gormuş1 Bolum bolum okutmanın sızın dıle getırdığınız sakıncalan olabıkr kuşkusuz Ote yandan, yazacaklannız za ten kafanızda yeterınce şekıllcnmışse, baş kasının soyleyeceklerı suı pek etkılemeye bılır de Âynca, bır yandan yazarken bır yandan dışandan bır gozun yazdıklarınızı yorumlaması dalıa ınce bır ış çıkarmanıza yardımcı da olabılır Yorumun kımden ge leceğı dc onemlı elbette Herkese verece ğınu tepkı bır olmayabıhr Yazma surecı aslında çok ıçıne kapalı, C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI bıreysel bır sureç, hatta ınsanı yalnızlaştıra büen bır sureç Kımısı bu surecı adım adım paylaşarak bu yalnızlığın dışına çıkmayı yeğleyebılır (bu durumda e posta hem ça lışma ortamının dışına çıkmanızı gerektır medığı ıçın odaklanmanızı bozmadığı ıçın ayrıca da suratlı bır ıletışım sağladığı ıçın ıdeal bır araç olabılır) kımısı ıse mutlaka yazma surecinın sonuna kadar bır yerlere kapanarak, kendıyle baş başa kalmayı seçe bılır Sonuçta sanınm bu, yazardan yazara değışen bır tcrcıh Hatta aynı yazar farklı donemlerde, farklı yapıdarda farklı yakla şımlar gereksınımler gelıştırcbılır Emınım, kıtabı bıttıkten sonra metnını yayımlanma dan once yayınevının edıtorune bıle okut mak ıstemeyen yazarlar da vardır aksıne, onceden çok sayıda ınsanla paylaşmaktan zevk alan yazarlar da vardır Çok kışısel bır tercıh bu ABARTILAN BENZERLİKLER Levent, Selın e gonderdtğı bu ıletılerde ayrıca gunumuzde oldukıa stk rastlanan oz yaşamsal romanlart da ırdeltyor Selın yazdı ğt romana kendınt fazlasıyla kattığt ıçın Bır oncekı romamnız Ekstk Taşlar'da stzden epeyce tze rastlarken Kmlma Noktası nda pek yakalayamıyorum' Demek kı bu sefer daha ıyı gızlemışım' Ya da Lksık Taşlar'ın oykusunde anlatılan larla benım yaşamoykum arasında kurulan benzerlıkler fazlasıyla abartılmış Gerçı, doğrudur, Lksık Taşlar'dakı roman karak terım Erdınç'ın oykusuyle benım yaşantı mın bır kcsıtı arasında kımı paralellıkler var tkımız de aynı donemde aynı ulkede surgun hayatı yaşamışu Ote yandan, benzeşmeyen yonlenmız hıç de az değıl Hem, 12 Lylul'den sonra yurtdışında kalan bır tek ben değılım kı1 On bınlerce genç ınsan aynı durumdaydı Lrdınç'ın oykusu bır anlamda bu on bınlerce ınsanın yaşa mından bazı kesıtlerı de yansıtıyor Kanımca her anlatı "bır şeylerden" esın lenerek yola çıkan kışısel, ozncl bır yorum dur aslında O "bır şeylenn" ızı kaleme alı nan anlatıda u ya da çok sılınmıştır, başka oğelerle (başka metınlerle, tanıklıklarla duş gucuyle) az ya da çok beslenmıştır o başka Bu anlamda kanımca her yazarın hangı star yazann hangı marka bılgısayar kullandığını, hatta hangı marka kahve ıçtı ğını, hangı markadan gıyındığını anlatan y reklam spodarı bıle gorulmeye başlar Kımı tanınmış markalar unlu yazarlara sponsor 1 olmaya bıle kalkışabılır Aman ha Stlın ın eskt kocau aynı untvenıtede Batt Dıllerı ve Edebıyatı profesoru edebiyat dunyastnın marka star eleştırmenı Vedat Bır konuşmaunda Vedat gunumuz eleştırı dunyasma konuyu getırıp eleştırmenlığ'tn bır ıktıdar kurma aracına burunerek, sadece oznel yaklaşımlara dayandığını belırtıyor Ardından da genel olarak edebiyat dunyası na sozu getırtyor "Edebiyat arlık gettolaşt yor kolay kıtaplar one çıkıyor Örtalık kartvızıtıne yazar yazdırıp radyolarda te levızyonlarda, gazetı U rde boy gostermc he vestyle yanıp tutuşan larla dolu " Vedat a hak vermemek elde değıl' O son cumle aslında Fransız yazar dos tum Laclavetıne'ın "Adsız Yazarlar Kulu bu" adlı romantnın bır bolumden esınlen mıştır Babıl Kulesı dergısındekı bır yazım da aynı bolume gonderme yapmıştım Bu da aslında edebıyatın gıdışı hakkında 1 ur kıye de tartıştığımız bırçok konunun Tur kıye'ye ozgu olmadığını kuresel kapıtalız mın tum gezegcnde edebıyatta yarattığı tahnbatla ılgılı olduğunu gostenyor Bu tur konular aslında tum dunya edebıyatında tartışılan konular Ozellıİde de George Ste ıner ın ve lerry Fagleton'un kuramsal ya pıtlarında bu tartışmalara çok kapsamlı katkılar mevcuttur, Manganellı'nın Ec co'nun da bu konularda çok ılgınç yazılan var Gılbert Adaır ın Turkçesı yenı çıkan romanı Ya^ann Olumu'nde de benzer so nınlara değınılıyor Yırytrı lcştırmenlennı'akademnyenle rın iohbetlerıne tanık oluyoruz romanda1 Soz donup dolaşan romanlara geltyor1 Hatta okunduğunda kolaylıkla kımler olduğu an laşılaıak yazarlar ağır eleştırtlere maruz ka lıyor' Eğer edebiyat dunyasımn bazı mtn supları bu kıtabı mtıkam romanı olarak de ğerlendtrtrse yanıttnız ne olur^ Aman' Sakın ha kımse boyle bır yorum yapmaya kalkışmastn1 Neyın ıntıkami'' Be nım hıçbır yazarla ya da eleştırmenle kışısel bır surtuşmem yok kı bu tur bır "tntıkam anlaşılacak yazarlar"ın kımler olduğu kışı den kışıyı değışebılecek bır yorumdur Sız o satırlan okurken şu kışıyı duşunmuş ola bılırsınız, bır başkası da başka bır kışıyı du şunebılır Ben kendı payıma kımseyı ozel olarak betımlemeye çahşmış değılım hedef seçmış değılım Ustune almanlar çıkarsa bı lemem tabıı Ancak bu benım ıradem kastım dışında olur Ben romanımın butu nune yansıyan goruşlenn arkasında duru rum elbette, ancak ışın kışı odaklı magazın malzemesı, dedıkodu kısmı benım tama men dışımdadır Bunun otesınde, yazdıkla rıma kızanlar, duşunce bazında benımle hemfikır olmayanlar çıkacaktır kuşkusuz Doğaldır O zaman da tartışınz zaten doğruyu ancak tartışa tartışa bulabdırız Romanın sonlannda olumlu duşunce ler/yaklaştmlar Levent'e att 'Başka bır ya şamtn bır başka dunyanın mumkun oldu ğunu anlatmamız gerektr Bunları yazma lıyız ınadtna ' Bır anlamda r/z de bunu gerçekleştırıyorsunuz kanımca Katıltr mısı nız? Bunun kararı okura aıt Boyle bır şey yapabılmışsem aferım bana1 OKUMASINI BİLEN BİR DOST Son bır soru çevırı çalışmalarınız m du rumda^ Ln son Louıs Ferdınand Celıne nın YKY deyaytmlanan Gecenın Sonuna Yoku luk ısımlı kıtabını dılımıze kazandırmıştı nız Belkı gormuşsunuzdur ıkı buçuk yılı mı alan ve benı haylı yıpratan (hele son do nemındekı ortalama gunde 10 12 saatlık mesaıyle1) o çevırı ıçın yazdığım sonsozun başlığını "Çevınnın Sonuna Yolculuk ola rak koydum Başka bır deyışle artık uzun ca bır sure yazılı çevınnın "ç"sını bıle duy mak ıstemıyorum' Celıne'ı çevırebıldığımı goren kımı yayıncı dosdarım gelıp bana he men başka zor metınler onerdıler Lacan falan gıbı Celıne ın bır dığer kıtabını çe vınnemı ısteyenler de oldu Sağ olsunlar Guvenılıyor olmak guzel bır duygu elbet te Ancak Ne desem* Belkı başka bır zaman 5 10 yıl sonra1 Hem çevırıknnıı beğenıp romanlarunı beğenmeyenler uzu lecek belkı ama dalıa yazacağım kendı ro manlanm da var yanı kısa vadede başka çevın projem yok Zaten ben kendımı tam anlamıyla pro fesyonel bır edebı çevırmen olarak gormu yorum Gerçı, yaptığım ışı (ozellıkle Gece nın Sonuna Yolculuk'un çevınsını) ıyı yap tığıma ınanıyorum (alçak gonulluluğun 1 yokluğu kadar, sahtesı de zararhdır ) An cak bu ışe yıllardır emek vermış, çok sayıda onemlı esen Proust'u Joyce'u, Musıl'ı Dante'yi Cervantes ı, Paulkner'ı, Dosto levskı'yı, Kafka'yı ve daha nıcelerını (Sos yal bılımlerdekı, felsefedekı nıce zor mct 1 nın çevınsını de unutmayalım ) dılımıze kazandırmış dığer çevırmenlere kıyasla be nım yaptığım toplam çevırı sayısı çok az Bu metınlenn çevırmenlerınm sabrına emeğıne başarısına hayran olduğumu soy lemelıyım Korkanm ben çevırı konusunda yeterınce sabırlı sebatkar değılım O nc denle Celıne çevınsı benzen yenı bır mace raya atılmayı gozum pek kesmıyor En azından şımdüık Gerçı çevın, yanı ıkı dı lı, kulturu buluşturma surecı bır yonuyle aynı zamanda bır tutkudur da yanı bak mayın sız boyle konuştuğuma yann ne yapacağım belh olmaz1 Ömeğın bır suredır Pransız ozan Brassens'ın şarkı sozlerını çe vırmekteyım, ama bır yayın projesıne bağlı olmaksızın, kendı keytım ıçın, ıktıdarsız com'da dosdarımla paylaşmak ıçın Soyleştmızın ftnalınt de Sdın yapsın' Son noktasına kadar okuma zevkını btze ya şattığımz ıçın teşekkurler1 Yaşanılan ılışkı nın tzlerını kolay kolay sılınemeyeceg'ını be Itrtmek ısterım' Sızınle tşımız bıtmedı' Şım dtltk bıttı dıyoruz ama ılerıde tekrar goruş mek dıleğı tle Ne demış yazar*' Ben yalnızca okuma sını bılen bır dost arayışındayım, varsa eğer çıkarsa oylesı karşıma " Çıktığı za man da bu soyleşıde olduğu gıbı, bır son rakı randevu ıçın teşvık cdıcı oluyor doğnı su eoztop@aof.anadolu.edu.tr SAYFA 17 * Romanda bugunun edebiyat ortamına vöneiik eieştiıiler olduğunu inkâr edecek değllim Hem yazarlara hem eleştirmeniere hem yayıncılara hem de okura yöneiık dokundurmalar var Ancak bunların hlçbiri su ya da bu kislvl özel klsileri hedef almıyor her yapıtı kendındcn kendı yaşamoyku sımdcn bırtakım ızler taşır Bu ızler bazen daha ortada oldukları ı/lenımını yaratırlar, bazen de daha ortuk gıbıdırkr Ancak her ıkı durunı da yanıltıcı olabılır1 Okurun ya zarın yaşamıyla yazdıkları araMndakı ortak noktalarm peşıne duşmesı nc derece doğ rudurı* Ya da yazarın bu tur soyleşılerde bu konuda "bılgı" vermesı ne derece doğru dur'' Çunku kanunca bu arayış, bu merak yazaruı kışısel yaşamının kcndı yazdığı metnın onune geçmesı sonucunu doğurur Oysa değerlendırılmesı gereken şey metın dır olsa olsa yazarın duşuncelerıdır Okuru ılgılendıren, onune konan met nın duşunsel, estctık Iezzetıdır nasıl hazır landığı değıl Yazann o metnı oluştururken mutfakta hangı malzemelen, baharatları hangı olçulerde kullandığı neyı ne kadar pışırdığı, hatta kap kaçağını ne kadar pıs lettığı kımlere temızlettığı yazarın mahre mıyetı alanına gırer Bu alana fazlasıyla gın Lrse korkarım pıyasa bu ışe de el koyar Bakarsınız yann televızyonlarda bılmem 762 romanı yazayun Hem bırıyle tartışmam gerckse oturup farklı duşunduğumuz ko nuda makale yazanm, bunu da olabıldığın ce kışısel polemık havasından uzak tutma ya çalışırım hele hele ycnı omeklennı her okuduğumda benı tıksındıren o kışılık sa vaşlarına ıktıdar olçme daha uzağa ışe me yarışlanna ' hıç gırmem' Ldebıyat bu tur kışısel hesaplaşmalar ıçın kullanılmaya cak kadar cıddı bır ıştır ve ben de edebıyatı cıddıye aldığımı duşunuyorum BUCUNE YÖNELİK ELE$TİRİLER Romanda bugunun edebiyat ortamına yonelık eleştırılcr olduğunu ınkâr edecek değılım Hem yazarlara hem eleştırmenle re hem yayıncılara hem de okura yonelık dokundurmalar var Ancak bunların hıçbı rı şu ya da bu kışıyı ozel kışılerı hedef al mıyor Ben genel bır ortam genel bu gıdı şat genel bır anlayış hakkındakı kaygıları mı eleştırılenmı dıle getırdım Bu anlamda emınım o sozunu ettığınız "okunduğunda kolaylıkla kımler olduğu