Katalog

İhsan işık kapsamlı çalışmasını geliştirerek üç cilt olarak yeniden yayımladı Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi Ihsan Işık, kapsamlı bir yazarlar ansiklopedisi hazırlamak için yıllarını verdi. Önce tek cilt olarak yayımlanan ansiklopedi, yeni baskısında üç kat genişleyerek üç cilt olarak yayımlandı. işığı bu kapsamlı çalışması için kutluyoruz. H Hüseyin ATABAŞ ırmıncı yuzytl Turk edebıyat tan hının yjzılması için gereklı ve ye tcrlı belgemızın olmadığını edebıyatla ılgısı olan herkes bılıyor dur sanırını Yıne de denılcbılır kı, ortalık ta bır dolu ^aır yazar sozluğu benzen çalışma var Anıa edebıyat tarıhı yazmak ıçın, bırer "kımlık kartı" nıtelığı taşıyan o çalışmalar hemen hemen hıçbır ışe yaramaz Bu tş ıçın monografıler ıle şaırleryazarlar U7erıne yapılmış cıddı ıncelemeler gerekır once Kıtap tanıtım olçutlerını aşan butünluklu eleştıııJcr gcıekır, yazarlarla yapılan soyleşılerın toplandığı kıtaplar ya da en azından şaır yazar bıblıyografyaları hazır lanmış olmalıdır Ne kı yazarların, elcştırmenlerın, araştırmacıların bu ışlere ayıra cak zamanları yok Gerek akademısyenler, gerekse bu alanın uzmanları başka ışler ya parak gunlıık nafakayı doğrultma peşınde koşuyor Nafaka sorununu çozmuş olanlar varsa, onlar da sanırım tembellık haklarını kullanıyoı' Tum bunlardan va/geçtık, Turkçenın yetkın bır sozluğu olduğunu kım soyleye bılır'1 En yetkın sozluklerımızı llseden terkı tahsıl etme duıumunda kalan Alı Puskul luoğlu, edebıyat tarıhımızı Şukran Kurda kul glbı bııyuklerımı/ hazırlamış ve yaz mışlar, onların emeklcrınc sağlık Bır ak şam yemeğınde bırlıkte oldıığumu7, 7amanın Kultııı Mıısteşart Prof Dr Emrc Kon gar dostumu/, Alı Puskulluoğlu'nun lıse den terk olduğunu kendı ağzından duyun 1 ca donakalrnıştı Ama ne yazık kı I urkı ycnın atı gerçeklerınden bırıydı bu 199} yılında Fdebıyatçılar Derneğı olarak yaptı ğımız Yaşaı Kemal Gunleıı' kıtabı, etkın lık başladığında basılmış duı umdaydı Ko nuşmacılaıdan Şukran Kıırdakııl, kıtabı dınleyıuleıe gostererek, "Yaşaı Kcmal ın Nobel I debıyat Odulu nu alabılmesı ı«,ın bu çalışmalaım çoğaltılması ve dunyanın bellı başlı dıllcrınc çevrılmış olması gere kır" demıştı Merak edlp aıaştırdığımda, bır oncekı yıl Nobel'ı alan trlandalı şaır Heny hakkında yapılmış benzer turde se kız çalışma olduğunu saptamıştım, belkı daha la/lasi da vardı Neyse, konumuz bu değıl, Ihsan Işık'ın gelıştııerek ycnı baskılarını yaptığı oylumlu çalışması "Turkıye Yazarlar AnsıkJopedı sı"ndcn( ) so7 etmek ıstıyoıum Nuvcsını "Ya/aılar So/Iuğu' nıın (I basım 1990 ge Iıştııılmış2 basım 1998) oluştuuluğıı bu çalışmanın ılk ıkı basımı, bucı cilt olaıak, 2001 ve 2002 tarıhleruıde yapılmıştı Uç cıltten oluşan 3 basım ıse 2004 tarıhını taşryor Bu yenı basımda 5 7 % "yazar" bıyog rafısı var Ancak buradakj "yazaı" nıtele SAYFA 6 mesınden edebıyat yazarı anlaşılmamalı Çunku lıteraturde yazar denıldığı /aman, şıır, oyku roman, deneme, eleştırı ve bır de oyun yazan anlaşılır Ihsan Işık ıse altı gru ba ayırdığı "yazarlar"ın bırıncı grubunu "Edebıyatçilar (şıır, hıkâye, roman, oyun, deneme, eleştırı, fıkra, makale, anı, gczı, ropoıta] vd turlerde eser verenler)" adı al tında topluyor Oysa bızden başka hıçbır ulkedc orneğın gazetecılcr fıkıa ve makale yazarları yazardan sayılmaz Işık, "Turkıye Yazarlar AnsıkJopedı sf'ne aldığı otekı "yazar" gruplarını da "Bılım adamları (tarıh, (clsefe, sosyolojı, dın, dd, muzık, resım, sıyaset, ekonomı, folklor, edebıyat tarıhı, sanat tarıhı, sıyaset tarıhı, ekonomı tarıhı vd alanlarda eser ve renler)", "Resmı ve ozel ılkoğretım okulla n, Useler, meslek okulları, askerı okullar ve unıversıtelerde ders kıtapları okutulan edebıyatçılar ve akademısyenler", "Turkı ye ve dunya sıyasetı hakkında eser veren, sıyaset ve devlet adamları (Cumhurbaşkan lan, Başbakanlar, Mılletvekıllerı, Dıplo matlar)", "Gezı, gozlem, roportaj ve du suntelerını kıtaplaştıran gazetecı yazarlar", "Anadolu'nun dort bır koşesınde kıymetlı eserler verdlklerı halde bugune kadar ısımlerını duyuramamış edebıyatçılar ve serbest araştırmacı yazarlar" olarak sınıf landırıyor Ancak Ansıklopcdıde hepsını bır potada soyadı sırasına gore venyor ya da yazar hakkında kabul gormuş yorum ve değerlendırmelere de yer verılmış olma sı gerekırdı Boylece bıyografıyı okuyan, o kışının poetık ya da ya/arlık anlayışı u/erı ne bır lıkır edınmı^ olsun Bunu, bızde bır tek, Behçet Netatıgıl'ın 'Edebıyatımızda lsımler So7İuğu"ne sağlığınıla aldığı şaır ve ya7arların kımılctı ıçın yaptığını goıııyo ru/ Necatıgıl'ın olıımıınden sonra ekleme ler yaparak sozluğu guncelleştıren arkadaş ların haklı olarak bundan kaçındığını go ruyoııi7 Çunku Necatıgıl, 'Ldebıyatımız da lsımler So7İuğu"ne kendı yorumlarını koymuştu daha çok KATKILAR... Işık, " Furkıye Ya7arlaı Ansiklopedi sı"nde bu gereldılığı, daha oncc dcğındı ım alıntılar yoluyla doldunnaya çalışmış hsan Işık "Onsoz 'de ansıklopedının ha 7irlanmasındakı katkılarından dolayı pek çok kışıye tcşekkur edıyor Ama aslında boyle bır çalışma protesyonel bır ekıp ışl olmalıdır dıye duşunuyorum Yoksa tek kı şının butun bunların ustesınden gelmesı bana olanaklı gorunmuyor Işık yıne dc, araştırma yapataklara kolaylık sağlamak, yardımtı olmak ıçın, yazar bıyografılerıne eksığı tazlasıyla "Hakkında" başlığı altında bırer kaynakça eklemış Ancak bu bolum tum bıyografılerde yok, çunku ansıklope dıye alınan pek çok kışının şaırlığını ve yazarlığını kendılerınden başka kımse bümemektedır1 Bunu omeklemek ıçın, bıhnen bır ad veımek ıstıyorum "Alışık, Sadtr Aktor, şaır, ressam " Sadrı Alışık'ın boyle bır ansıklopedıye alınacak değerde bır şaır, dahası şaır olduğunu soyleyebılır mıyız^ Kayınbıraden Attılâ llhan'a ozcnerek kımı şeyler çızıktırmesı onu şaır saymaya yetcr Y f YORUM VE DEĞERLENDİRME Buna gore, hıçbır ulkede Adolf Hıtlcr, Charles de Gaulle, Albett Eınsteın, Sıg mund Freud, Mıhaıl Sergeyevıç Gorbaçov gıbıler yazar sayılmazken bızde Celâl Bayar da, Alpaslan Turkeş de, Necmettın Erba kan da, Haydar Dumen de, Denız Baykal da, Engın Ardıç da "yazar" olu yor Bu çoğaltmanın lıteraturde yen olmadığını belırtmek ıçın ge rektığı ycrde "yazar" sozunu tır nak ıçıne aldım Bır de, çalışmanın adı "Turkıye Yazarlar Ansık lopedısı" olmasina karşın, sonu na "Turk Dunyası Yazarlan" başlıklı bır bolum eklenmış Bu kapsamlı çalışmanın benzerlerın den boyle bırtakım iaıklan bu lunduğunu belırttıkten sonra soylemck ısterım kı, ' ya/ar'ı bu kapsamda tanımlayan başka bır çalışma yok bızdc, başka ulkeler de var mı, bılmıyorum Bcnım asıl uzerınde durrnak lstedığım bu gcnış yelpazenın tu mu olaınaz Çunku yukarıda sa yılan alanların "ya/arlaı "ının nı telıklerını ve ozellıklerını bılmem olası değıl Ben, soz konusu çalıs, manın edebıyatçılarla llgılı olan larıyla ılgılı bır ıkı nokta>a değı neteğım îjoyle kı, " 1 ıııkıye Ya zarlar Ansıklopedısf'nde, ben zcrleıınden farklı olarak ve esasa değgın urak tefek eklemeler var Orneğın kımı ^aıı ve ya/arların doğum olııın tarıhlerındekı hata ların ve eksıklcıın gıdcıılmı^ ol masıyla, kımı şaır ve ya/atlaı hakkında yazılan ya/ılardan bır ıkı tumce alıntılannıi1} olması bu O7ellıkleıden kımılerıdır Antak, şaıryazar bıyografılerının usulen dağıtılmış bırer "kınılık kartı" ozellığını geçebılmesı ıçın, o şaır mı Başka alanlaıdan da adlaıını hiç bıl medığımız pek çok kışı alınnıiş ansıklope dıye O kışılerın bır bolumu belkı gctçek ten değerlı sanatçılardır ama adlannı du yuramamışlardır Oylelerının alınmasına hıçbıı dıyeceğım yok kuşkusu/ Ama ( elal Vardar gıbı bır şaııın alınmamasına ıtıra zım var Celal Vardar, Garıp haıeketının ıkıncı kuşağından, kcndıne ozgu cspı ısı olan bır şaırdır "Ikı Dal adlı bıı kıtabı var Kıtabıntlan sonra olumune kadar yaz dığı şıırlerın tumunu de (kırk bır şıır) Anadolu Ekını dergısı toplu olaıak yavımla mıştı Pek çok kışının bıldığı "Maıılet' başlıklı şıı şıııını çokları Orhan Velı'nın sa nır "Sııya dokunmazmış / Sabuna dokıın mazmış / Pıse bak " () kadar kışı alınmış kcn Vaıdar neden alınmanuştır'' Çunku daha oncc bu tııı ' kımlık kartları' dağıtı lırken o unutulmuştuı' ' 1 urkıye Yazarlar Ansıklopedısı'nde " Tuıkıye 1 urkçesı Üışındakı Lehçclerde Eser Verenler" bolumundın başka ' Ya zarların Aylara Gore Doğum ve Olum Gunlerı Lıstesı" ' Cumhurıyet latıhı Bo yunca 197 Kuruluşun Odul Vcrdığı Ya7ar İar ve Eserlerı", 'Turkıye Yazarlar Ansık lopedısı Içın Ne Üedtler" ve 'lçındekıler" bolumlcn eklenmış ve çalışmaya bılımsel bır nıtelık ka/andırılmış Işık, ansıklopedının "f)nso7"unde, "Bu ansiklopedi, yazarının kısıtlı maddı ımkânları olçusunde hazırlanan, bır bakıma 'ter cunıe ı hal yazarlığı' geleneğını devam et tırmeyı amaçlayan, hcsabî değıl hasbî bır çalışmadır Bırçok eleştırmenın bclırttığı gıbı yenı basımlarla kapsamının genışleyıp ıçerığının zengınleşmesı, 21 yu/yıl I'urk edebıyatl, dıışuncesı vc bılım hayatını oluşturan ınsanları toplu bıçımde bılmmc7den bılınır kılmaya donuşturmek gıbı oncmlı bır sonucu ortaya koyataktır Okuyucula rımızın, ozellıkle yazarlarımızın eleştırı ve uyarılan, eksıklcrımızın gıderılmesı ve yanlışlanmızın duzeltıknesınc kıymetlı katkı larda bulunacaktır" dıyor Bcnım sınırlı eleştırılerımın de bu doğrultuda bır katkı olacağını umanm 1 YENİ ÇALIŞMA... Ihsan Işık, bu biyografik calışmanın son aşamasının, metın orneklı "Turkıye Edebıyat, Bılım ve Kultur Adamları Ansıklope dısı" olacağı mustusunu veriyor bıze So/ konusu calışmanın on bın bıyografı ıçerıklı ve on cıltten oluşacağı bılgısıne de sahı bım Ya/ım ve bılgı eksıklıklcrının gıdcrıl mesıyle ortaya çıkacak boyle bır yapıt oncmlı bır eksıklığı gıderecektır Ancak, yenı calışmanın adındakı "Adamlan" sozcuğunun "Insanları" olmasını oncrırım Yenı çalışmaya konulması duşunulen ad, kafamızdakı kımı olumsuzlukları da gıde rccck gıbı Ayı ıca yenı calışmanın baskısı nın L\A şımdıkı kadar O7enlı ve temi7, gorsellık bakımından daha 7cngm olacağın dan kuşkunı yok Işık'ın yapacağı bu yenı çalışma, Kultur Bakanlığı'nın yıllar once başlayıp da bır tuılıı bıtıremedığı benzer bır çabşmaya sanırını gerek bııakmayacaktır Bez tıltlı gomlek kapaklı Turkıye Yazarlar Ansıklopedısı"nın arka kapağında şoyle bır not var "Bu ansiklopedi, tumuyle objektıf bır yaklaşımla hazırlanmış olup, bıyografılerın belırlenmesı vc yazımında (yaztlmasında olmalı H A) ıdeolojık ve sıyasal ayrım yapılmamıştır Turkçe eser veren her yazarın, kulturel zengınlığımızın bırer temsılcısı olduğu, hangılerının daha onemlı sayılacağı yargısının okuyucuya, mıllete ve tarıhc bırakılması gerektığı anlayışı esas alınmıştır " tyı guzel de, unutma mak geıckıı kı, sanat ve bılım seçıcıhğı ge rektırır Ayıica "tanh" dcnılcn şey bı/ım yapıp ettlklerımızden başka bıı şey dcğıldır • *Turkiye Yazarlar Ansiklopedisi / Ihsan Işık / Llvan Yaymlan Atıkara 2004/2221 ç K İ T A P Ihsan ışık, bu biyografik calışmanın son asamasının, metln örnekll "Turklye Edebiyat, Blllm ve Kultur Adamları Ansiklopedisi" olacağı mustusunu veriyor bize C U M H U R I Y E T S AY I 7 7C