Katalog

Sabâ Altınsay'dan bir ağıt: 'KritimıT 8OŞIUKTA SAUANAN ADAM SMJl RtllOW 'Girit, tarihten gömüler...' Yîrmmd Yüzyıl insanmı Anbmak». ncamzeAKDEMlR KRİ'IİMl' frti u, Wr Mübadele, yakın tarihimizin en can yakıcı olaylarından biri. Konuya ilişkin araştırmaların ve yazınımıza yansıyan yanının, yok denecek kadaraz olduğunu vurgulamak gerekiyor. Sabâ Altınsay, mübadil olan ailesinin yaşamından hareket ederek yazdığı Kritimu' adlı romanında mübadelenin insanlar üzerindeki kavurucu etkilerini anlatıyor. SAYFA 4 ritimuGiriı'im Benim"... Sabâ Altınsay imzalı. ('an Yayınlan'ndan çıktı. Girit'ten yaşanmışlıklann cvrensel öyküsii... 'Ötcki' kavramının ortaya çıktığı, savunulduğu hcr zaman diliminde ve her coğrafyada hâlâ ve tekrar, ve tekrar, ve tekrar ödenen bedeHerin öyküsti... Betim denizinde solıık kcsen bir dokiiman.. Kilise çanlurının cv.an scsleriyle buluştuğu, kadınlann kiliselere indiği, erkcklerin yüzlcrini ustural.ıdı^ı. bıyıklannı misk yağlarıyla parlattığı, çocukların ciiz keselcrini toparladığı, kahvehanelerin açık pencerelerintlen ^arabın rakıya, tütünün çubuklara karışan tadı damağı sokaklara savrulan... Akşamdan kalınaların nefesini, kadnı ların telaşını, her ^eye terslencn erkeklerin öfkesini, sokaklamıda cteklerini savura savura gezinen metropolitinin, şeyhinin, Hıristiyan valisinin gölgeleriyle sarmaJanan... Sokaklarında, köşe başlarında, çatı aralarında, denizin çarptığı kayalıklann giriııtilerindc, kiliselerde, evlerinde uyııyanların başucunda, kandillerin alevlerinde, coculdarın kaygısız düşlerinde lsa'nın ruhıı dolaşan... LA>kumcu, zahireci, kuyumcu, yağcı, mendilci, börekçi, çuhacı, fesçi, fırıncı, hclvacı, demirci esnafı, koşumcu, barutçu, cümlesinin kepenk sesleri, 'kalimcra'ları, buhıır buhur tüten bahçelere bir konııp bir kalkarak vızır vızır sortiler yapan, ayakları çiçek tozuna batmış ardarı, limon ve portakal ağaçlarıyla, sabahın başdöndüren rayihasıyla Girit... te... lM4'te... teşrinievvel ayının dördüncü gününde... Ilan olıındu... Ezeli meram... Buyurııldıı... Hal ve gidişat... Ahval ve şerait... Şöyle ki; "(iirıtli Muslümanlar! Biz aşağıda imzası btılııtian Düveli F.rbaai Hamiyc, yani Fransa, tngiltere, ttalya ve Rusya K Devletleri Girit Adası'nın iılaresinden nıesul amirler, Osmanlı Devleti adına Abdülhamit 1 lan ve Cîirit Valiligi adına Vali Muavini Isnıail Paşa ile vardıgımız mutabakat neticesinde bildiririz ki: 1314 yılının Teşrinievvel ayının dör düncii giinü, yeııi valinin muvasalatma kadar, aclanın idaresini ele alacağımız eihetle, vali mııaviniııin bıı larihtcn itibaren vaziiesi sona erecektir ve adada bulunan diğer Türk mcmurlar da aynı tarihten itibaren vazire yapnıaktan vazge çecektirler. Bu cihetle, nıemııriyet vaztfelerini aşağıda imzası bulıınan amiraller tarafından layin edilecek mcmurlara ılevretmek üzerc biitiin mutasarrıl, kaymakamlar, rüsumat, posta ve sıhhiye memurları ile hizmette bulıınan digcr tüm memurlara işten el ^cktirilmiştir. Ayrıca, (lirit Adası üzerinde Osmanlı Devleti'nin hükümranlık haklan saklı kaJacaktır. Ancak (Osmanlı bayrağı lıanıi devletlerin işgali altında bıılunan Resmo, lsfakiye, Kandiye, Kisamo ve ilaveten Girit Genel Valiliği'nin bulunduğu Hanya'da, lngiliz ve ttalyan bayrakları ile birliktc çekilecektir. Ayrıca, Girit Cîenel Valisi, bıından böyle, mezkur devletler tarafından atanacaktır. Ayrıca, Girit Adası'nda asayiş, mezkur devletler tarafından sağlanacaktır. Giritli Muslümanlar terk ettikleri evlerine güven içinde dönebilirler. Yukarıda anlatüanlara uyulmadığı durumlar, intizamın iadesine mani olacağından derhal ve kat'i tedbirlere başvurulacaktır. Ilan olunur! Düveli Erbaai Hamiyc adına Amiral G. Pottier". Cümle ahali, herkes, her şey sessizliğe gömüldü. Sessizlik dolandı ruhlara, eşeledi, kalabalıktan yükselcn sahipsiz bir narayla savrulana dek yumrıık yumruk, boğum boğıım... Uğııltu başladı... Pazarcılar, esnaf, askerler, kadınlar, camiK İ T A P C U M H U R İ Y E T S A Y I 7 7 C