Katalog

Cevat çapan Şiir Atlası Muriel Rukeyser/ Şiirler/ Çeviren: Nilüfer Mizanoğlu Reddy O d t d l k l Cj(rçckten ınanırım çıhtınscllık oldukça gcn.klı bıı ukuulıı sanatı yaraımad ı luıh ılde ıçımdLkı bır katrt (.rkcklık ç ılıijmamda baııa yaıaılı ıdı () dedık ı "Hala bcccrtbıldı^ım tck lcknık gravuıduı ama o teknık bılc dcğıl ()nda yalnı/ esaslı olan geçerlıdır" Dun akşanı bır lokantada az konuşan bır adam bana "Kollvmtz mı? O çok sıyah beyaz" dedı 'Herhalde mutlu şeyler de vardır yaşamda' Muriel Rukeyser (19131980) hem yaşamını hem de şiirlerini insan sorunlarına ve insanlara karşı yapılan haksızlıklara karşı koymaya hasretmişti. Daha üniversitede öğrenciyken (1931) yanlışlıkla ırza tecavüz suçlamasıyla hapse atılan dokuz siyah gencin davası üzerine yazı yazmak için Alabamada Scottsboro'ya gitti. Batı Virginiada maden ocaklarında çalışan ve silikoz hastalığından ölen işçilerin yaşamlarını yakından izledi, onlar için şiirler yazdı (The Book of the Dead/Ölülerin Kitabı, 1938). ispanya içSavaşıyla,faşizmle, Vietnam Savaşı olaylarıyla yakından ilgilendi. 1972'de BarışCrubuyla Kuzey Vietnam'a gitti. 1979'da basılan toplu şiirleri Rukeyser'in ömrü boyunca yaşadığı tarihin şiirsel belgesiydi. Feminist ve lirik şiirleri, şiir üzerine yazdığı denemeler de bu koleksiyonda yer aldı. Muriel Rukeyser, 197576'da Amerikan PEN'ine başkan seçildi. Aldığı ödüller arasında Shelley Memorial ve Copernicus ödülleri vardır. çocuk kitapları yazdı. Cunnar Ekelöf ün ve Berthold Brecht'in şiirlerini Ingilizce'ye çevirdi. Kathe Kollvvitz şiiri, Alman sanatçı Kathe Kollvvitz'in (18671945) anılarından esinlenerek yazılmıştır. KATHE KOLLVVİTZ Savaşlar arasında duran yaşamım savaşlar ıçınde, olum dunyasının buyuk ellerınde yaşamım sı/lerı dınlıyor Sokakta, gunluk ışlerde, acı çekuilcrın yıızlen ve bedenleuylc apaçık gomnuyor yaşamları mu/ık gıbı bır gorunuş dcvrımu bır gorunuş dıınyayı degıştıııiKk ıçın dunyadayım ben dıvor yaşamım scvmck dayanmak katlanmaktır bu muzığc onıın poıtresını dunyanın en etkıleyıcı cn canlı sahıfesı yapmak Paskalya ve kenıık ve dunvanın çiçtklerı ıçınde yuruyen Faust ve vaşayan kjdının ıçinde taşıdığı canlı çocuk, ınsanın turkusu ve buyuk ellerı arasında yaşamımı tutan olum dayanılan yaşamın ellerı dunyada, çağımı/da armaganlara ve tam yaşamın çılgınlığına katlanır ben yaşamım gozlerım, kollarım ve ellerımlc bu muzığın portıesını vcrebılırım btklerken adsız ınsanı ıkı elle tutulmuş senı bırleşırler bırbırlerıyle Bır tema bırakılmış gıbı olsa da dırenır gerı gelmekte başka bır çes,ıtlemede bıçımı bıra7 değı^mı^ olarak Çok zaman daha 7engın Boyle olması daha da ıyı ' Bır kadın çelışkılerını dokuyor ortaya "Herhalde mutlu şcylcr de vardır ya^amda Nıçın yalnı/ kara yonunu gosterıyorsun'" "Bunu yanıtlayamadım Ama bıldı^ım şu ta başından bcn çalı^anların va^amını oğrenmeye olan tutkum acımak ya da sevecenlıkle ılgılı değıldı Yalnız ben guzel Buldumdu yaşamını ışçılerın " () dedı kı "Karanlıkta bocalıyorum " O dedı kı "Açıldığı zaman kapısı hazzın sen de anlarsın, başlar çekışme Hıçbır zaman arınmayacaksın ondan, çok kez onu du^manın sayacaksın Bazen de, neredeyse boğulcaksın, ama ne zevklıdır o " Kocasından soz ederken "tstegım Karl'dan sonra olmektır Onun gıbı tum ruhıı ıle seven hıç kımse bılnıem ben Çok kez bu sevgı czmıştı benı ozgur olmak ıstedımdı Ama çok ke/ de ne kadar mutlu etmı^tı benı " O dedı kı Şafakta ( arrara'ya kurek çekcrek geldık mermer ocaklarına tırmandık ve gece kurek çekcrek donduk Su damlaları kurcklerımı/den parlak yildızlar gıbı akıyordu ' Savaşlar arasında kalmış bakıyor tumune tumune bu ınsanların dokuyucular, Carmagnole (*) Tumune bırden bakıyor, olum, çoculdar bekleme odalarında hastalar açhk sokak karanlık ırmakta karnındakı bebesıyle olu kadın tesedı Goruyor bır kadın şıddet dolu amansu devınımını çıplaklığın ve ıtırafını Hayır'ın koskoca guçsuzlugun ıtııafı savaş, akıyor oldurulen oğul, Peter'a sağ kalan okula da, yınelenıyor ana, baba torun, başka bır savaşta başka bır Peter ateş yağmuru karanlık, aydınlık, ıkı el gıbı şu uç bu uç kapılar gıbı Bır kadın yaşamının gerçelderını anlatsa ne olurdu' Dunya çatlar ıkıye bolunurdu 4 / Türkü: çağırma Bır kızın ıçınde uyanması mırıltısı kıpırdanması tomurcuklanması ha?zın anlamının, ışıgmın bıçımının Doğum çığlığı erkekten babayı çağırırken sıcak kadından bır anne yanıtı gelır Olum sozcuğu taşla kavgaya çağırır zamanla acıya karşı gel ve madde ıle tunçtan daha sağlam bır sanat yarat 5 / Kendi Portresi Dııpeduz sana bakıyor ağız gozler ıçe donmuşluklerıyle dupeduz sana bakıyorlar yarı aydınlık yarı karanlık kadın, guçlu, Alman, genç sanatçı akıyor duşunen kosnul agıza tam sana bakıvor yureklı elle golgelenmış go/ler derınden bakıyorlar sana akıyor yaralı ve metın agıza dertlı yarı kapalı gozlert sağ, AJman, ılk savaşında akıyor savaş mezarlarında olume eğılmış analara tarla ınatçı babayla yuz yuze akıyor bılıncının ı/lerınt Nıe Wıeder Krıeg ( ) go/leıde yınelenıp akıyor Kadın açıkça dıyor kı Sııreç enınde sonunda mıızık gıbı, bıı mıızık parçasının gelışmesı gıbı I uglcr gerı gelır ve yınelenıp SAYFA 24 (*) ( armjnnolt 1789 da FranM/ ıl(.\rııncıl<.rının cıışkım ^ııkısı M 1 dansı, aynı /mı.ııul.ı onların S'yl'ft kıınıı/ı ı ı k c t l t r ı n adı ((, N ) (**) Nıe Wıeder Krıtg Sava 4 a p ıvdos 1 (( N ) C U M H U R İ Y E T K İ T A P S AYI 7 70