Katalog

nın ımamı, I lırıstiyanlar, konsolosluk as keıleıı balıkçilaı, kılıseııın papazı, ço cııklar heıkesbıı agı/dan bağırip, kendı etıaılaıında done doııc yanındakıne çaı pa çarpa, bılyelcı gıbı savıulııp loplana lak, bağıııp, havkıııp sı/lanıp agİayaıak bıı kapanıp bıı açılarak, çokııp dı/ kııa rak, dovuneıek ıkı cllerı başjarının ara sında oylt ce kalaı ak Bır el kalktı, sonra bır cl daha, bıı cl daha Gırıt Yureğı sevdadan kavrulan bır genç kız gıbı takat kendısı bedbaht ka dın O karışıklıkta, o kan govdeyı gotıı ııır hallcrde, o habırc tetıkte, habıre sus kun hallcrde guzellığı heba olup gıden Çektıklenn ıcva mıdır'' Savaş, kaışılıklı odcnen bedellcr Uyıım sancılaıı, /ıhınkrde soııı ıs,aıetle u Yarın ne olacak'' Ycnılıı ıçilır mı ye nı yıırtlarda' Çılt çubuk yapılır mı, yaşa nıı mı) Sırtlarda bır muammanın yu ku Muamnıa kı nc Şaşkınlık haklı kabullencmeyış vc belırsı/lık Ronıanda baskın bu hal ı pek de guzel ozetler Gırıt't ılışkın cn hayatı soıııîardan bırı nıtelığındekı Azız Bey ıle üoktor Ra gıp Bey aıasında geçen kıssadan hısse dı yalog (94 s) Azu Bey Man/ara her gıın değışıyor Sahıden anlamıyorum Cıhan nereye gıdıyor, Gırıt neıeye gıdıyor, bı?ler kımı/, onlar kım Gmtlı kınV" "Kırıtımu Gırıt'ım Benım", zımnen ve ya açıkça, pek çok soru sorııyor okura' dıyor yazar Sabâ Altınsay "Evet, 'Gırıdı kım' boyle sorulardan bı rı 'Neden Mubadele' sorusu da var ro manın ıçınde bır arada yaşam tk fıkrının ıstıklal rıkııne tczat teşkıi etmcsı' de 'Bır zavıyeden bakınca', Gırıdı Hırıstı | yanların mucadelcsınc ıs \ "Klrltlmutıklal mutadelesı denılebı ' Cirtt'lm leceğı ve Anadokı dakı ba Benim" ğımsızhk savaşindan nc IbrahlmFatma farkı oldıığu sorusuna da Yarmakarastlarsınız, 'oyleyse, bıın makls'ten ca yıl çektığımı/ e/ıyetı başlayaneyle ı/ah edeceğı/'e dc rak Sabâ Geçmışten gunumu/e acı mııas goç, bır o kadar acı oykulcr yaratmış, orse lemış Savaşın, etnık dalgalanmaların ru/gârlaııyla savrulmanın, dıplomatık kalemlerın uuında çızıktırılen ya/gıların, bılınçte, ruhta yaşanan/vaşattırılan pusu da ya da yuzeyde onyargıların sılalı ve haklı çılelı oykusu, kımsenın masasına vurabılemeyen Osmanlı, bekleten Prens, % savaşı, haklı travmalar Ger(,ekçı bır perspektıhe ayrıntılanan, betımlenen etnık kutupla^manın an me selesı olma halı / anı olu^ma halı ben/er kaygdarın olduğu gunıımu/de, acı mıra sın sadece savaş ve goç olmadıg'ını da gosteımesı Hassasıyetler haklı olarak hıç değı^mıyor tedırgınlık halı suruyor Uygaılaijma lafta kalıyor Bu noktayı en derındcn, %ıı cumleyı kutaıak romandakı Doktot Kagıp Bey o/eilemckte "Cjun gelecek, ınsanlaı hudutlardan daha mu hını olacaklardır" Sabâ Altınsay'ın dedığı gıbı Gırıt'ın ve Gırıtlılerın romanı "Krıtımu Gırıt'ım Benım" Bır yanda toprağına, yurduna tutunmaya ^alışan ınsanları anlatırken, dığer yanda, aynı toprakta, bağımsızlık i(,ın mucadele edenletı anlatıyor 'Kım haklıdır kım değıldu' tartı^ması roma nın çok ıı/ağında "Çokmusj olan bıı ımparatoıluk devle tı, Avrupalı devlctlerın, dıırıya sava^ına doğru gıderken kıtayı yenıden tasarlama <,abaları, ulııs ılevlet tıkrının u/erınde serpılmış mıllıyetı,ılık kavramı ve bura dan do£an bağımsızlık talepleıı Bu rcsmın kendısı ba^lı başına bıt be dcldır I ler ıkı tarat ıçjn de bedeldır Ikı taıal da kendı hayat bıçımlerı ıçınde bu resımden paylarına dıı^enı acdaı ıçınde odedıler Üstelık, Anadolulu Rumlaı da odedı Balkan, Adalaı ve Anadolu coğ C U M H U R İ Y E T K İ T A P rafyasında, 19 yuzyıldan, 20 yuzyıla ka dar kım var kım yok, herkes odedı Rus C5eçen,Sııp Boşnak Arap lsıaıl 'I urk Kurt halkları da odedıleı \e odc meyc devam ıdıyoılat Geçmış ve bugun, otekıyle berıkının savaşıyla dolıı Sovlemek ıstedığım ve Ktıtımu'nun da sovlemek ıstcdığı bu nun bır laiura olduğu \e daıma kaışılıklı odendığı' 'Tedııgınlık ıçınde vaşamak 'kelle kol tukta bekleyış' 'sabır hagayıet 'aıtık rutıne bımnış tarıhı aralıklaıla nukseden suruluş , kımı kesılmek korkusu', mu badele edılmek' hallerı Romanı psıko lojık bır roman mı yapıyor'1 Yanıtı net Sabâ Altınsay ın "Hayır' Çunku "Roman denen metntn tarıhı, sıvası, psıkolojık gıbı alt başlıklara ayrılmasını doğru bulmuyorum Bır tek polısıye boyle bır ayrımı hak edebılır, o da belkı Roman romandır Tarıhe de yaslanır, sı yasete de lnsansız roman olmayacağına gore, duygular, hayaller, acılar, korkular, sevınçler, kısacası ınsanı ınsan yapan her şey de olacaktır ıçınde Bunlarsız roman olmaz kı" Kt$tSEl 8OYUT Ve romanın kişısel boyııtu lbrahım Fatma Yarmakamakıs'ten başlayaıak Sabâ Altınsay ın koklerınc seruvenı "lbrahım Yarmakamakıs'ı ve karısı Fatma'yı sıfır kabul edersck, ben, Yar makamakıs aılesının ıkıncı neslındenım, baba tarafından lbrahım Fatma Yarma kamakıs, benım dedem ve babaannem Çok u/un yıllar once yaz maya karar vermıştım Mu badele ve oncesındekı Gı rıt'ı Arkasındakı ınsanı gorduğum ılk anda Ders kıtaplarında Mubadele'nın bahsı bıle geçmez ( ) vahşı olay, o zorlu goç, sadece bır kelımeye ındırgenır ve oyle anlaşılır Zorunlu olduğu bıle pek bılınme/ 'Bır saksı çıçeğı bıle' dedı babam, 'yerınden oynatı yorsun, soluyor' dcdı, yıl lar onceydı, çok gcnçtım Ilk kez oyle kavradım, gor dum ve acısını hıssettım Oysa dedemle babaannemı hıç tanımadım Benım ıçın anı bıle değıllerdı Yıllarca ızlerını sur dum Yıllarca araştırdım Hanya Beledı yesı'nın arşıvınde, lbrahım Yarmakama kıs'tn kayıdarına rastlayınca, o dakıkadan sonra yaşamasam da olur gıbı geldıydı Bu roman ıçın araştırdığım, onu tasarladığım ve yazdığım sure ıçınde çok seruve nımız var boyle " Bu yazıyı yazandan not Gırıtlı değı lım, hıç gıtmedım, hıç yaşamadım Ama doğduğum topraklarda yaşayabılıyorum, zamanı gclınce de doğduğum topraklar da olebtleceğıme ınanıyorum Romanda kı Mustafa Efendı'nın şu kaygısını ve yazgısını paylaşmadım hıç "Gırıt'te doğmuşlardı Gırıt'te olecek olsalardı ya Yaşlılığın sıcak ve halsı/ yatağında, oda ya bır gırıp bır çıkan ağlamaktan go/lerı şışmış karılarını tclaşlı gchnlerını tıpkı kendı gençlıkleııne benzettıklerı oğulla rının uzgun ve eıkekçe hallerını fersı/ go/lerının aralığından ızlcycrek, artık seslerı ayırmakta /orlanan kulaklaıında, bahçede oynayan torunlarının neşelı çığ lıklarıyla, usuka vc hıı/ur ıçınde olebıl selerdı ya Ne guzel bır olum olurdu bu Tıım sevınçleıe, acılara umıtleıe doymuş ıhtıvar başlarını, yumuşak ve reslcğen kokulıı bıı vastığa bııakırken, hayatı tasasız bır oltımle degışerek ve ol menın, şimdı en doğrusu olduğunu bıle rek bıırada, Gırıt te olebıktek olsalar dı Belkı de kısmet olmayacaktı Şanslı mıyım, evet () kadar ını' Ha yır • MEB ıoo TEMEL ESER 1 AOMİRAS Altınsayın köklerlne seruvenl MEB tarafından tavsiye edilen ıoo Temel Eser arasında yer alan kitaplanmız SUYU ARAYAN ADAM /Ş. 5ÜREYYA AYDEMİR BORDAMIZA VURAN DENİZ YEDİNCİ GÜN / ORHAN HANÇERÜOĞLU FARELER VE İNSANLAR / JOHN STEINBECK VADİDEKİ ZAMBAK / H0N0RE DE BALZAC SOKRATES'İN SAVUNMASI /EFLATUN (PLATON) MADAME BOVARY / GUSTAVE FLAUBERT İKİ ŞEHRİN HİKÂYESİ / CHARLES DICKENS ROBINSON CRUSOE / DANIEL DEFOE ÖMER SEYFETTİN'DEN SEÇMELER I / ÖMER SEYFETTİN ÖMER SEYFETTİN'DEN SEÇMELER II / OMER SEYFETTİN NASRETTİN HOCA'DAN SEÇMELER / ANONİM "KritimuGirit'im Benim"/ Sabâ Al tınsay/ Can Yayınlan/288 v 770 Remzi Kitabevi SAYFA 5 SAYI