Katalog

2 1 A 6 U 8 T 0 S 2 0 0 8 • Asuman Kafaoğlu Büke, bu hafta 'Rumi'nin Izinde'yi yazdı i sayfada • Faruk Nafiz Çamlıbel'in toplu şiirlerini Gültekin Emre ve Filiz Özdem değerlendirdi x. sayfada UT. Fişekçi'nin birşiiri üzerinedeğerlendirmeler. V. Timuroğlu ıo. sayfada U Hidayet Karakuş, Sevgi özel'in 'Uğur Olsun'unu yazdı 12 sayfada KIT/MP Cumhuriyet P A R A 8 I Z E K Şiir imiz onu yitir Turgut Uyar Türk şiirinin en yalnız, en mutsuz, en umutsuz şairiydi Turgut Uyar. 22 Agustos 1985 'te yitirmiştik onu. Ölüm yildönümünde bir kcz daha natırlatmak ve yapıtlarına dikkatleri bir kez daha çekmek istedik, sevgiyle ve özlemle.. ARİFE KALENOER 1'Ölııın olum iistün dcgilsiıı aşka' E vet, her şeye üstün olabilir ölüm, her şeyin sonu olabilir ama iistün olamadığı tek ycr, Turgut Uvar'ın deyişiyle aşktır, aşkın içinde kimlik bulan şiircfir. Bir îtalyan atasözündeki gibi 'her şeyden biraz kalır' anıa sanattan, sanatçıdan geriye kalanlar bıriT tarih, bircr dıınya bircr ömürdür... Zamansız vc mckânsız yaşamlarını ölüm engelleyemez... 1927 yılında Ankara'da doğan şair, askcri ukuiları biürdikten sonra subay olur, sonra ordudan ayrılarak sı vıl ^örcvlcrdc bıılunıır. 1969'da cmckliyc ayrılarak Islanbul'a yerleşir. T. Uyar'ı ınrclemcye başladığımda; eenişliğini, yukickliğini, dcriııligiııi ölçcmcyeceğimi düşündüğüm bir dağla karşılaştım. Şiirinin ana hadarı az çok bclli olsa da; tcma vc sözcük zcnginliği ilk kitaplanııdan başlı yarak dikkati çekiyordıı Artık şeklıni, rengını bılc tınııttıığıımuz ninlcrcc ncsnc adı, binlcrcc görüntü, bııçok yer değiştiımiş yaşamlar, alışkanlıklar, sevdalar bir ıızun yolculu^a lıazırlıyordu okuyucuyu. Bu vokıı lııkta zaman zaman yorıılsak da, şaır hemen nızkri unıuda vc dircncc çagırıvordu... 'tıistııniıiz hıchır şcyıııı tııtnta aldıJZın solıık verdı$ın k.adar olsun dailar ı>e <ıtcş vc han varhcn şahahlariHt zongıddak gıbı ufculdarken şaşıyorum gözyuşına' Evct, gcrçcklcn dc gözyaşına, ağlamalara şaşırır. T. l )yar ^iirinde çok şeyı aynı anda, bir arada görmek olası, ama bolca üziıntüyc, gizli hıckırıklara, ic ccki^lcrinc rastlamak zor. (), cn dramatİK dıırumları lıılc anla tırkcn; şiiri dııygıısal karmaşadan ayrı tutar. Anlık göıüntüleri, giinfük yaşamları, tarihsel olayları naldeder. Bir bakıma sohbet ya da dcrtlcşmcdir bunlar. 'Bir bozgıına yukardan bakıyorum' dizesindc söylc diği de bııdur. Hcm o bozgıınluğun içindc yaşar, hcm dc yabancıla^aıak gördügünü dizclcrinc yükler. Arz Hal vc Türkıycm kitaplarıyla şiire adım atan T. Uvar; 'Dünyanın En Güzel Arabistanı'yla uzun soluklıı şiir dünyasının kapısını aralar. tlk kitaplarında gcC U M H U R İ Y E T K İ T A P rck tcmalar gcrcksc bitiın olarak klasik şiirin etkisi göriilse de 'Dünyanm En Güzel Arabistanı yla şiirdeki sesini yüksclterek Çağdaş Türk îjiiri'nde kendisine yer edinir. 'l'oplu ijiirlerini incelediğim biıçok şairde; başlangıçtan ıribaren ana tcmalar vc şairın biçcmi hemen kcndisini duyumsatıyordu. Turgul Uvar'da bunu yakala mak; temel olanlar bunlar dcmek zor. Cünkıi çok gcniş bir coğrafyaya dağılan, oldukça rcnldi vc boyutlu bir şiir T. Uyar şiiri. ()mrüboyııncagördiiğünü, düşündu/iünü, duyumsadı^ını, var va da yoksaydığı her şcyi şiire taşımış. Bu nedenle ()'nıın sııri; öyküşiir, tiyatroşiir, masalşiir, dcncmcşiir dcncbilir. Yaşamdaki tüm olgular C^'nun temaları olsa da ; do ğal olarak ölüm, dırim, aşk, zaman, dostlıık, tımııi vc direnç, alışkanlıklar, tarihsel olaylar, yaşadığı ülkcnin yıişam biçimı, küçük insan çıkmazlan, yıışadıği yerler, T. Uyar şiirinin bclkemiuini oluşturuyoı. Bu temaları işlerken dc; akşam, su, ölüm, kan, gözleri maden, yaz, at, oğle sonrası, akşam alacası, mavi, şiir, türkü vc tekerlcmelcrdcn alıntilar, çocuk, alkol, sigara, silah, el vb sözciikleri sık kullanıyor. 'Hylül toparlandı gittı iştc Ektmftlan da gtdcr bu gtdı^lc larihc gömülcn kuaı kuca atlar Tarıhc gömülür o kadar' Şiirlerinde konuşma dilini oldukça iazla kullanan şa ir; Arzı Hal ve Türkiyem adlı kitaplarında kcndi dünDevamı 4 sayfada S AY I 70 5