Katalog

Kapak konusunun devamı. *" kesıstığı bıı VOIL Yorede, Pır Sul tan Abdal'u.ın beiı degeılı halk o/jnİJtı vetısegelmıştıı Kul Hımmet Ustadım, Seıcl.ııı Ruhsatı Kemter, I Iusevın Agâ hı liaba, Vdı Alı Î//U, Talıbı Anası dıılı/jı sut sağmadan gelııken volda doöıııduğu Veysel'ın gobeğını taş 11 keseıek onlugune saııp eve getıtıvor Kımı kovlu kızı kıınısı hanım 1901 (,ıçek hastalığından bır gozunu yıtırır 1902 Babası Vevsel'e bır saz alır 1906 Obıır gozıınu de ahırda bır oku zun boynuz vurmasıyla yıtırır 1919 I'sma ıle evlenıvor 1921 Babası ve anası olur 1927 Esma, bıı başkası ıle kaçar Ls ma'dan olan bcbck olur 1928 tkıncı ke/ evlenır Karısı Gulı zar'ın ıkı oğlıı, dort kızı olacaktır 1931 Sıvas'ta Halk îjaaleıı Bayıa mı"na katılıı 1932 Vevsel'ın vaşamında uneınlı yerı olan Halkevlerının kuruluşıı 1933 Yayımlanan ılkşıırı Cumhurıvet Destanı 1940 Kov Lnstıtulerının kuıuluşu 1942 1946 Koy Knsnrulerınde saz oğ retmenhgı 1973 21 Martsabahı Akcığerkanserın den olduğunde, vasıyetınce turkuler soy lenerek toprağa verılıyor CIL/?(, yaşımda felek vıırdu başıma Aldtrdını clımden ıkı gozumu Ycnı dtğımş ıdını yedı yaşıma Kayıp ettım bahartmt yaztmı "Yedı yaşımı bıtırıp sekızımegırdığını sualaıda ıdı Lmmım'ın karısı Muhsine, bana uç eteklı bır entarı dıkmıştı ()nıı gı yınıp, keııdısıne o u u clbısclcrımle el op mcyegıttım Hava çok vağmuıluıdı Heı tarat, çamuı deryası halınde ıdı Yolda avağım kavdı dııştum Lntaıım çamuı ıçınde kaldı Kalktım, goz yaşları ıçınde eve seğırmm Lrtesı gun vataktan kalka madım Ateşler ıçmde yanıyordum Me ğer çıçek hastalığına tııtıılmuşum Çok geçmeden, sol go/ıımde çıkan bır çıban yu/undeno gozumu kaybettun Bıı mud det sonra da sağ gozume perde ındı Sağ gozıımle ışıgı ve avdmlıgı sezıvor takat goremıvordum Artık, kuçuk bacım Flıf benı elımden tutup gezdırıyordu Oyalanayım dıve babam nır saz aldı () kuçuk vaşımda, akşamlaıa kadar bır ses çıkarabılmek ıçın saatlerce sazımın ustıı ne eğılu, duvduğum lurkulerı sovlemeye çalışırdım Âsık Vevsel turku ^udıır Takdııden gelene ledhn kılınımız Nı kılayıııı <,an bcn şınıdt n gnı Yaıam tınln tutltı mcıhcm hnlıııımaz Utcrw.it ı/itihcmı çti/ umdtn £ot (ıtUı tldi.ii a,ıltı nıuhdbbit Rakın/t'i hcili{t'\ı ktıımuş ) ıkıhın i,tiu \ı bo\tam bagt Flgınm bağmıi vıit fimden gctı Sen bıı gonta guhurt tstı/ı kaıı$ tuencıı puloyna ıstenen {ıi/t} (jonlun fcım ıstersc ulfct ct koııuş Yârtm \aııa de\tw var ^ınıden gerı KulAbdal'ım yalan dunya vefasız Alemde bır dcrdc dustum dcvasız Sen hana yaı nlman bebey vefasız Var kımın olursan ol \ttndcn gerı Aıtık cevre kovlere gezılere basjar "Sıvas, Tbkat Yozgat Kavserı kovlerın de dola^ıvorduk Vdavetlert uğıamıvoı duk Gc7ilcrımi7 ıkı uç av sureıdı Kov kahveleıındt kov odalaıında duğutılcr de, bayramlarıiı çalardık Kovleıden elı mıze uç be^ kuıu^ gecerdı ü zaman da ıkı hayvan alırdık Pekmez kuru uzum kuıu kavısı elnıa kurusu elımızc ne geçer se getırırdık Veysel'ı 25 ya^ında cvetırler Sekız yıl sonra e^ı Lsma, evlerınde çalışan Huse yın'le kaçar "Huseyın'IeLsma Keven dağında ara yı dızmısjer Bıınu se7inlıvorıım Fakat tam fırsarlarını arıvoıum Ivı bıı delıl elı megeçırmevı duşıınuyonım Ama Esma benden daha kuınaz davıanıyoı Benım sezdığımın larkına varıyor Evın bııtun ı^ leu çoktu A^ağı Huseyın'le Lsma, vuka rı Huseyın'le Esma Ekın bıçılecek f.sma Huseyın Sap gelecek vıne onlar Haı man surulecek, dağdan odıın gelecek I lep 1 Iusevın'le Lsma nuı ışı Lv ı^ı nev se ama s,u dışarı ışı olmasa Ben sadete bahçe, harman saman, çec (buudav yığı nı) ışlerıne bakıvorum Babamaan kalma eskı bıt tabanea vaıdı ü n u hazııladım Şunların ı^ını bıtırevım dıye duşıınuvo rum Artık kıs, hazırlıklau bıttı, soğuklat da başjadı Ama ışı bır turlu ayarlavama dım Gunlerhaftaları, hahalat avları kovalı yoıdu 1927 senesınde bıı gcce evde ya tıyorduk Gcce uvıımıışum Uvandığım zaman baktım Lsma yok Zatun çocuğun ağlamasına uvandım Belkı dışar ı çıkmış tır dıve bıraz bekledım Gelen gıden vok Kapıya çıkayım dedım Kapıya vaı dım Kapı dışardan zerzelenmıştı Çektım açıl madı O zaman kaçtığını anladım Ağabevımın hanımı ıle Elıl Bacım geldı Ağlamava başladılar Nasıl etsem neyapsam Artık tek bır dayanağım Allah'a sığınmak Ama Allah da bıze doğru hiç bakmıvor kı " Esma ıle Hııseyın, vııruyerek Samsıın Balra'ya gıderleı Orada tutun tarlalarında çalışırlar Bırkaç av sonra Sıvralan Ko yu'ne gerı donerler Lsma anlatır "Bızun Bafra'dan geldığunızı duymus, Hepımi7i muhtar'ın odasına çağırdılar Orada ıfademızı alıyorlar ü sırada Vey sel geldığı gıbı Huseyın'ın ustune çullan dı Gucu ıyıce vetıvordu Nerede ıse altı na aldı Oldıırecektı Uç kışı ancak elın den kurtarabıldı O sırada cebınden bır tabanca çıkaıdı îlla ben onu olduıeeeğım dıyor Zor bela Huseyın'ı dışarı çıkarıp kaçırdılar Boğazını nasıl sıktıysa bır muu det cansız kaldı Veysel'ı de dovup dışarı attılar" "Ben kuçuk bır bebeydım Âşığa benı verdıkleırnde Aklım yetmıyordu Aha şoyle bır çocuktum Neydımkı Bırkıtlık senesınde beş altı şınık (Bır şinık 8 kı loluk tahıl olçeğı) arpaya mı buğdaya mı ne vermışler Başlığım buymuş ' "O zaman boyle akıllı değıldı Delıydı CUMHURİYET KİTAP SAYI Veysel'in evllllği Molla Hüseyln ve All Ağa Ikı saz oğretınenı vaı dı Molla Huseyın ve Alı Ağa ' Alı Ağa sa/ın perdelerını kcndınc gore değıştııııdı Sa/ ustasının yanrığı perdelerı ovle bırakmazdı Şımdı çaldığım perde bana ondan kalmadır Duzen de onundur Babam, sazımı Mola Huseyın'e gotu rıır dıjzcn ettırıp getırır Bır dakıka olsun erınmez Benım ıçın çok çalışu Ama bır turlu oğrenemıyorum Yanlanndan ayrıl dım mı sazı bıt koşeye atıyorum Babam artık /or kullanmava başladı Hatta dov du de Bır gun bana 'Mujde Veysel' dedıler 'Koye kıılangıç uşakîan gelmış Perdelı gozunu muayene edecekler' lleıııen o gun babam, 'kırlangıç uşağı' tabır edılen ve go7İerıne perde ınenlerın gozlerındekı perdeyı neşterle kaldıran bu nekımlerı eve gerırdı Muayene ettıler Sağ gozumdekı perde kalkınca gorebdeceğımı soyledıler 'Bu amelıyatın yapıl ması ıçın yanunızda aletlerunız yok v°" cuğu Sıvas'a getırın deyıp gıttıler Babam, hazırhğa ba^ladı Musaıt bır gun Sıvas'a gıdecek, sağ gozumu açtıra SAYFA 4 caktık Fakat, Ulu lanrı bana, dunyayı zından olarak bağüjla mak ıstemış olacak kı, bır gun ahırda dolas,ırken, okuzlerden bırı, bırdenbıre başını sol tarata çevudı Boynuzu, sağ gozu mu oydu Ben, reryatla dışarı <,ıktım Babam ve etraltan sesı mı dııyanlar vanımageldıler () vakte kadat da on ıkı va!)ima gelmış bıılıınuvordıım Yıne de bu umut Sıvas'a gıt rık Benı bır sedıre oturttıılar Cıo zumu muavene ettıleı Bır sebsızlık oldu Açılmayacağını anladım Ağlamava ba^ luuım " Âşık Veysel vııkaııda, bıı dorrluğunu aldığımız şıırınde, "Kader boyle ımı^, çıçek bahane" der Avnı kader sonueu Vev sel ııı uç kardesji çıçek hastalığından, bı rı tandırda yanarak bırı de beşıkte olur Bu yıllarda, salgın hastalıklar, gıınumu/dekınden daha yavgındıı 1913 yılında vapılan bır ıncelemeye gore, halkın %14'u sıtmalıdır %9'u Irengılıdıı %72'sı bıtlıdır ve tılus tehlıkesı altında dır "Benbabamınbesınuçocuğuyum Alı lsmınde bır de ağabeyım vardı Sı/lere omuı Dığeı erkek karde^ım yanarak ol mu§ ()tekısı beşıkre anıden gıtmı^ Ikı ablamla bır kuçuk karde^ım de yıne çı çekten oLııuştıır Anamaıjatııdı lçlerın den bır bcn kurtulmu^um " Veysel, çok duyarlı bıı çocuktur Dağı, repeyı, hııtun çevreyı kımsenın yardımı nd geıek duymadan dolaşıı Yenı yeime ıken tutııne alışır Bır gece tutunu kalma yınta, uç buçuk kılometre otedekı Mes çıt Koyu'nde Mustafa Ağa'va gıder Ağa, onu Hasan Çavuş'a gonderır Hasan Çavıış "Bende yok Rıza Çakmak'ta var" der Rıza Çakmak'ı bır armut ağacının dıbındeuyıırkenbuluı Uyandııu Rıza.tu tunun, Inıam Pınarı'nın yukansındakı ça ğalın (taş yığını) altında olduğunu soyler Gıder Çağalı bıılur Alrındakı tutunu getırıp, Rıza'dan ıstedığınıabr Cıece.yenıdenkoyune doner ü zamanlar, l'urk tutunu resmen Duvıınu Umu mı'nın (yabanLiların) malıydı Kaçak rutun gunumuzaekı eıoın gıbı vasaktı Daha on ıkı on uç yaşların dayken bahçenın tum bakımınıdakendısıvapar "Utunualı rım, sularım, dıplcrını çıvılenm, bııtun hı/metını yerınege tırınm" Çapalama, sebze ve meyvelerı ras,ıma, bekçtlık yapma, sapları dırgenle dağıtma, harman aktarma, tığı (savrulmamışhaıman) yığma taneyı eve çekme, saman dokme, hayvanlara bakma, evın çanklarını dıkme ve onarma gıbı ı^lerle uğra^ır Uzun süren gelişim Duyarlı blr çocuk Âijik Veysel'ın geliijimı uzun surer "El çalarken o kadar noşuma gıden sazı, ben elıme aldığımda, onlar gıbı çalamıyorum dıve gonlum geçeı gıbı olduğıı da vakı ıdı, Kangal'ın (.amjjihı Koyu'nden Alı Ağa o kadar guzel bağlama çalıyordu kı geçen gonlum venıden hcvese gclıyordu Bızım otaraflarda, Karacaoğlan ıleLmrah'ınşı ırlerı dılden dıle dolaşıı Ayrıca, Şarkış la'nın Ağcakışla Bııcağı'nın Kale Ko yu'nde 1810'lardayaşayan Kemter Baba, ve Iğdecık Koyu'nde 1828'de sağ oldu üunu oğrendığımız Âijik Velı'nın koijmaları da çok hoşuma gıdıyor ve onları ez bcrlıyoıdum BırturKu.bır deyış.bırsaz nağmesı ıle ılıkleııme kadaı tıtreı, çare sızlık ıçınde 'Eyvah, ben hıçbır zaman bu kadar guzel çalamayacağım' dıye hayıfla nır, kendımc turlu eza ederdım Fakat, yırmı yasımı aştığım zaman, sazım gordu megorekonu^urolmuştu Karanbkdun yamın tek umudu oydu " Bıı gelışım sonunda Anadolu'nun en lyı saz çalan, yorumlayan, en çok turku bı lenlennden bın olur Renklı, kı^ısel bır saz ve soyleyış gelıştınr Sazına uyarladığı ılk J 684