Katalog

r rının bedelını çocııklar oder " "Eş adayını tanımadan yapılan cvlılıkler bazen felaket cetırır" Bırlıkte yaşayan kardeşler üaıma daha mııtlu ve guvenlı olurlar" vb "Polıgamı (çok eşlılık), eşleı atasındakarşılıklı anlayış olıırsa, so run çıkmadan yuruyebılır " "Tembel ve nıtelıksız kızlar evde kalırlar ve bır aıle kııramazlaı " vb "Çalışan ka/anır, para çalışanındır " "Para bazen relaket gctırebılır " "Su, ateş ve ekmek gıbı, ınsanların temel ge reksınımleu cievlerın elındedır Insa noğlu onlara ulaşmak ıçın hep uğraş ve rır ve acı çeker ' vb Helımoğlu Yavuz'un belırttığı gıbı, 90 masaldakı 517 ıletıden, en çok verı len ıletıleım başında, "lyıler ıyılık, ko tuler kotultık bıılur, haklı olan bır gun mııtlaka hakkını alır" ıletısının gelmesı oldukça anlamlıdır Adalete olan ınanç halkın sağduyusunda ver eden başta ge len o/lemdır ürtak ıletılerden ıkıncısı şoyle belır lenmış, "însan heıkese karşı çok dık katlı olmalı, en yakınına bıle guvenme melıdır, bazen en buvuk kotuluğu onlardan gorebılır, çıınkıı onlara karşı sa vunmasızdıı Yazar bu durıımıı, Anne, baba ve kardeş ıhanetleıı, aıle bağlannın guçlu olduğunu varsavdığımız toplumumuz açisından duşundurucudur sozlerıyle değerlendırır Cıiınumuzde aıle ıçı şıd dete lıeın kadınlaıa lıem de çocuklara yonelık cınsel racızın aıle bıreyletınden kaynaklandığına ılıskın onemlı araştır malar bulunmaktadır Sayibal verı olarak bakıldığında bıle cınsel tacı/in boyııtlaıı korkutueudur Bu araştırmalar bır kez daha bıze gos termektedır kı, guçlu aıle bağlaıı" go ftonomik lletller: runtusunun gızledığı acıların toplumsal kokenlerı açık edılmelı, tartışılmalı ve mağdur olan kışı terapıyle lyileştırılme lı, kadınlar ve çocuklar cınsel tauze kar şı bılınçlendırılmelı, suçlu olana yone fık ıse mııtlaka bır vaptırım olmalıdır Yaptırımın, onlemlenn olmadığı top lumsal koşullarda ılgınçtıı kı, açık ya da gızlı unsel tacıze vonelık çozumlerı, toplumsal vıcdan, kendı kurallarına gore yenıden ııretmektedır Masallarda, kadınlaıın kendılerını cınsel tacızden kurtarmaları ıçın onerıler bulunmakta dır "Bu konııyıı ışleyen masalların bazı larındakı kadınlar babaları, kayınları gı bı çok vakınları tarafından cınsel tauze uğrarlaıken, bazılannı da ımam, yakın komşu veya yonetıcı gıbı goı unurde gu venılıı ınsanlar rahatsı/ ederler Bazıka dınlarsa ıyılık yaptıkları erkeklerın sal dırısına uğrarlar arna, hepsınden de na muslarını koruyarak kurtulmasını bılır ler 'GeyıkSultan masalında.padışahbabasının kendısıvle evlenmek ıstedığını oğrenen guzel kız çok uzulur ve akıllıca planlar yaparak, kaçıp babasının elın den kurtulmayı başarır ( ) 'Gulnazık' masalında hacca gıden ba basının, guvendığı komşusuna, 'Helva u Guzelı'nde ıse ımama emanet ettığı kızlar, emanet edıldıklerı komşu ve ımam tarafından cınsel tacıze uğıarlaı Heı ıkı masalda da kızlar, akıllarını kul lanarak, bu adamların ellerınden kur tulmayı başatıılar "(3) Masallardakı ıletıleıde dıkkat çekıcı olan bır başka nokta dâ, haksı/lık kaı şısinda 'ıntıkam o<I"almabeldentısıye nne, bağışlayıcı ve hoşgorıılu ba yakla şımın egemen kılınmasıdır Az sayıda ıletınınbu ıçerıkteolmasınakarbin.ben zerı ıletılenn eğıticı ı^levlerı ınKâr edı lemez Helımoğlu \avuz, masalların ınsan kahramanlarını uç başlık altında ınce ler Kadın, erkek ve çocuk kahramanlar Arastırmava konu edılen, 90 masal ıcındekı kadın kahraman sayısının 45 olarak belırlenmesı ılgı çekıcıdır Gerı kalan masallarda da kadınlar, yan kah ramanlar olarak ışjev gorurler Yazar, kadın kahramanları yedı grupta toplar a Mutluluğu yakalamak ıçın uğraş veren, olayların gıdışını yonlendıren akıllı, veralı, ozverılı, dıreşken kadınlar b Kıskanç ve ıftıracı kadınlaı c Kotu kaplı uvev anneler, buyucu kadınlar ve acımasiz dev anaları d Cınsel tacıze uğravan kadınlar e Eşlerıne ıhanet eden kadınlar f Yalan ve kurnazlıkla mutluluğa ulaşmak ısteyen kadınlar g Akılsız, necerıksız, sağduyusuz kadınlaı Erkek kahramanlar ıse şoyle gruplandırılır a Kadınlar tarafından vonlendırılen pasıf eıkekler b Akıllı, becerıklı.ozve rılı.cesııı ıvılıksevererkekJer c Kolayca aldatılabılen erkekler d Hılekâr, kurnaz açgozlu, kotu yureklı erkekler e Bılge ıhtıyar erkekler Ya/ar çocuk kahramanlann çogun lukla mutsuz olduklarını saptaı Bun lar ekonomık nedenlerle, uvey ana ve cınsel tacız nedenlerıyle mutsuz olan ço tııklardıı Muhsıne Helımoğlu Yavuz, ekonomık nedenlerle mutsuz olan ço cııklar ıkı başlık altında degerlendırır ' 1 Yoksul aılelerın gu/el kız çocukları nı vaısıl evlere evlatlık veva gelın olarak verıp, karşılığında maddı çıkar sağ lamaları ( ) 2 Yoksul evlerde yaşanan huzursuz luk nedenıvle, çocukların kendı arala Masalların Insan kahramanları rında anlaşıp, evlerını terk etmelerı " Cınsel tacız nedenıvle mutsuz olan çocuklar ıse şoyle sınınandırılır 1 Ensest ılışkılerden doğan tacızler 2 Tanıdıldarı vetışkınler tarafından cın sel tacıze uğrayan çocuklar Yazarın, buradakı saptaması oldukça onemlıdır " Yakınları tarafından cınsel tacıze uğra ran çocuklar bunu atlatamayıp kendı erını oldıırurken, yabancılar tarafından uğrayanlar bunu bır şekılde atlatabı lırler Çunkıı toplumsal yargı ve kışısel dırenç, bırıncı tıp olayda 'mutlıı son'u olası kılmıvor "(5) Sonuç olaıak, "Masallar ve Eğıtımsel Işlevlen" adlı eser, 90 masaJ metnıyle, Turkçenın halk taıafından kullanım olanaklarının sınırsızlıgını gostererek halk eğıtımıne bılıme ve sanata zengın ıpuçları safilayacak araçlar sunuvor Av rıca masalların halkı uyutmak değıl, uyandırmak gıbı onemlı bır ışlevı oldu ğunıı ortava kovuyor Bu eserle Helımoğlu Yavuz, Nasred dın Hoca'vı varatan halkın torunları olarak, geleceğımızı televızyon bılgisa yar ekranlarına bağımlı kılan eğıtım an layışına karşı seçenek sunuyor Dılerız, MasalJar ve Lğıtımsel lşlevlerı adlı bu eser, duşun dunyamızda, kutuphaneleı de ve Mıllı Eğıtım Bakanlığı'nın ders kıtapları lıstelerınde de hak ettığı yerı bulur • Î (l) Muhstne Heltmoglu Yavuz, Masal lar ve Lğıtımsel Işlevlcrt, i 18 (2)Agk, \ İSI'J (})Agk,s 7576 (4)Agk, ı 88 (5) k Masallar ve Eğitimsel Işlevleri/ Muhstnc Helımoğlu Yavuz/ Kullur liakanlı gı Yay / 543 s TURKİYE NIN KULTUR SANAT H A R İ T A S I Dosya: TCırkiye'de müzik, tıyatro, sinema, edebiyat, felsefe, sosyalbilimlerin bugünü... Ahmet Inam, Betül Çotuksöken, Metin Bobaroğlu, Hüseyin Kuzu, Sedat Yılmaz, Oğuz Makal, Sevda Şener, Yılmaz Onay, Metin Balay, Feyza Hepçilingirler, Tufan Erbarıştıran, Kemal Gündüzalp'ln değerlendirmeleri Tartışma Kültürü'nde... GÜndem: ABD'yi Yargılamak ABD'nin Vietnam halkına karşı ışlediği soykırım suçundan dolayı yargılanarak uluslararası savaş mahkemesınde mahkum olduğu 196O'lı yıllar.. Hiroşima, Nagazakı ve 194O'lı yıllar... Ragıp Zarakolu ve Kutsiye Bozoklar"m kalemınden Köşetaşı'nda... S o r t l Ş t u r m a : G ü n ü m ü z d e Sanatın ve Edebiyatın Putları Afşar Timuçin, Hüseyin Kuzu, Sevim Kalman, Ali Mert, Yusuf Çetin tartışıyor. Resimli Ay'da.. Y a z i l a r i y l a : Haluk Gerger, Orhan Gökdemir, Yıldız Cıbıroğlu, Sezai Sarıoğlu, Sedat Şenoğlu, Muharrem Demircioğlu, Salih Dinar, Ruhan Mavruk, Işık Kutlu... »ytt ve Osmanağa Mah. Murverçıçeğx Sk. Murver Apt. No: 1, D.12 Kadıkoy Istanbul Tel: (0216) 348 82 12 e.maıi: beksav@turk net wwv.beksav.org Bay ve Bayan Toplum ıçın sanat, ınsanlık ıçın bılım, ozgurluk ıçın polıtıka dıyenler Turkiye 5. Sayı Bayi ve Kitapçılarda CUMHURİYET KİTAP SAYI 6S4 Özel Ek: Marko Paşa SAYFA 17