Katalog

2 7 A R T 2 0 0 3 • Yazın Sanatı'nda 'Imza Toplayan Adam' inceleniyor bu hafta 3. sayfada •Gültekin Emre'den 'Okuma MaratOnu' 10 sayfada Cumhuriyet P A R A S I Z E U 'Masallar ve Eğitimsel Işlevleri' M.H. Yavuz'un kitabını Firdevs Gümüşoğlu inceledi ıc>. say/aJa •S.Aslankara ,Sabahattin Ali'nin Bilinmeyen öykülerini yazdı 18. sayfada Ikinci kapıdan çık KİTAP Halk Şiirimizin güçlü sesi Âşık Veysel türküleri ve şiirleriyle yirminci yüzyıla damgasını vurmuş bir halk ozaniydı. Yokluğunu her gün biraz daha fazla duyarak aniyoruz onu. ŞÜKRÜGUNBULUT Âşık Veys "Ç Çiğdem çiçek dolu da&lar Yârtm gurbet elde ağîar ocukken çiçekleri çok severmiş. Bir gün dağda çiğdem çiçeğin yanında uyuyakal mış. Çiğdem çiçek gözlerine değmiş. Uyan dığında görmüyormuş. Şu dağın ötesinde yaşıyor. Dağın dibinde bir su (Kı zılırmak). Suyun kıyısında türkuler söyler. Bütün ülke tanır. Herkes sever onu. Aha şu dağın, Şeme'nin arkasında. Bu Şeme Dağı'nda çok sarı çiçek, çok yeşil ot bi ter..." 1949 yıllanndaydı. Anam böyle anlatırdı Âşık Veysel'i bana. Âşık Veysel, benim gibi küçük bir çocuk muydıı, yoksa kocaman bir adam mı, bilemezdim. Ama o, da ha çok, Şeme Dağı'nın yamacında, sarı çiçeğin, yeşil çayırın arasında oynayan çocuktu. Şeme, Şarkışla Ovası'nın dibinde, başı sonu belli, ma vi bir dağdı. Ova, en uçta Şeme'yle mavileşerek göğe karışır, güneş dağın bir ucundan batardı. "Işte, tam güneşin batrığı verde yaşıyor" derdi anam. Yaşıyor muy du, çok eski bir zamanda mı yaşamıştı, hiç mi yaşama mıştı, bilemezdim. Ânam da bir halk ozaniydı. Anlatırdı kış boyu, güne şin battığı yerdekini, mavi dağın ardındakini. Şeme Dağı duman oltnuş puslanmt<j Buı "Şeme Dağı duman olmuş puslanmış" sözii neredcn do doîaijirdı anamm diline? üaha çocukken bilirdim. Bir giizel söz olduğıı belliydi. Yedi yaşlarındaydım. Âşık Veysel, bir söylenceydi anamda. Şeme Dağı gibi, dumanlı, puslu... Sonra, sonra gürdüm ki, Âşık Veysel, yalnız anamda değil, bir halkın dUinde söylenceleşiyor, herkesin bir Veysel'i oluyordu. Âşık Vcysel'in 16. yüzyılda yaşadığını savunan üniversite öğrencisiyle tanışıyordum. Herkes bu söylenceye katkıda bulunuyor, en ünlü şiirleri değiştiriliyor, bir söylencede oldıığu gibi, yaşamının belli başlı olaylan ye tarihleri değişik biçimlerde verilebiliyor, insanlar Âşık Veysel'den çağdaş bir söylence C U M H U R İ Y E T KİTAPS/»// 6 8 4 alanının içinde olduklarını duyarak, rahatkkla konuşuyorlardı. Bir gazeteci onun "taun hastalığından kurtuİamayarak öldüğünü" yazmıştı. Anadolu'da olsa olsa veba olur diye düşünmüştür. Nimet Arzık, Anthologie de la Poesie Turque'de (raris, Gallimard 1968.) onun için "Günümüzde herkesçe onurlandınlan yarı efsanevi bir kişiliktir" diyordu. Onun söylencesine anamdan yatkınım. Çiğdem çiçekli çocuk, her zaman gözlerimin önünde. Ama, bir de gördüğüm, konuştuğum, dinlediğim Âşık Veysel var. Fötr şapkalı, paltolu, pipolu, rakılı... lstanbul'da Sir keci, Ankara'da Yıldınm Beyazıt otellerinde rastlanan. Bu vazıda, söylencenin Veysel'ini bir yana bırakıp bu Âşık Veysel'i anlatmak istiyorum. Onu, ta küçüklüğünden başlayarak, yasadığı topraklarda, birlikte ya daTcarşıt olduklarında, ekmeğini kazandığı toplumda, şiirinde, türküsünde arayacağım. Sık sık tarih vereceğim, yer bildireceğim ki söylencenin Âşık Veysel'i yüze gelsin. 20. yüzyuın bir efsanesi tarih olsun, gerçekleşsin. 0,1894'te Siıvas, Şarkışla, Sivralan Köyü'nde doğuyor. Burası Iç Anadolu'yla Akdeniz, Karadeniz ve Do ğu Anadolu'nun gelişmiş halk kültürü merkezlerinin Devamı 4. sayfada.