Katalog

jŞy^^SUMANKAFAOĞLUBÜKE B U L M A CA Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harti bir yatay çizgi üzerine gelecek biçim de yazın. Son ra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını göste rir. Bır satırın sonunda kara kare yoksa, bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarkrığını gösterir). Bulmaca tanıamlanınca, sorıılan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru, bir şairin adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, şairin "Düşünce Bürünmüş Sevi" adlı kitabından bir şiir alıntısı ortaya çıkacaktır. Dikkat: "U/22" ve S/50" harfleri ipucu olarak yerine konmuştur. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Şifalı otları ve kökleri toplayıp inceleyen uzman. 1 76 3 55 59 35 58 61 49 9 İKHIMUMCUOĞUİ Matematiâin Övküsü F. Vecize, kelamıkibar. 43 14 42 48 21 71 66 G. Çekiştiren, dedikoducu. 53 12 56 70 11 64 Y "Kanaatımce matcmatıkçile . Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2001). rın büyük cofamlııŞıı matematıGecen aylarda yayımlanan bir başka gc, gencl olarak yayılmış olan önemli ki.tap ise, Ali Dönmez'in "Matesantnın aksınc bır güzcl sanal matiğin Öykusiı ve Seriiveni" ('I'oplumgözü ıle hakarlar Matcmatik hcr sal Dönüşüm Yayınları, 2002) başlıklı şeyden önce tıpkı resıtn, müzık, serisinin dördüncii cildi olarak eıkan mımari vs gibi bır giizcl sanat"Yunan Matematiği". Dünya Matematik lır. Bcncc matematıkle anlamak Tarihi ansiklopedisi adı altında Dönmez, denılen şey, coşkuyu ıçeren bır hem büyük matematikçilerin yaşamöyruh halidir; o ruh halıne ertş külcrini, teoremlerini hem de bazı so mek, dınledıg'ınız veya okudug'u nııçlara nasıl vardıklarının güzel öykülenuz tcorernin cstcttk. unsurıtnu rini dile getirmiş. sezmek demektır " Cahit Arf Böyle kapsamlı bir kitap, ilkçağ felsefesine ilgi duyanların da sevecekleri bir ukarıda alınrı yantığım sözleri yıl yapır olmuş. Thales, Platon, Euclides, lııı önce bir yerdc c>kumuş ve çok Aristoteles, Zcnon gibi kitapta adı geçen gıızel bulduğıım için günlügüme matematikçidüşüniirlerin aynı zamankaydetmiştim. Aklımda özeYlikle kalan da Batı telsetesinin oluşumunda çok bu"matematikte anlamak denılen şey, coşyük rol oynamış kişıler olması, düşüncekııyıı ıçeren bir ruh halidir" sözleri olnin temelinde matematiğin ne denli ımışıu. Aslındabelkı sadece müteııiutik önemli bir vere oturtulduğunu da kanıtte anlamak değil, tüm bilinı ve sanatlarlıyor. Batı Telsefesinin onu Dogu felsefeda anlamak, coşkıı ıçeren bır ruh hali lerinden ayıran en belirgin özelliği manolarak görülmelidit. tığa böylesine güçlü yaslanmasıuır. AhlaK, estetik, onroloji, vb teoremlerinin Hıı sozlerden yola çıkarak, egitimin bununıunda kullanılan mantıksal önertemelıne deöğretmek, tekrarlatmak, e/,meler felsefeyi bır bilim dalı haline gc berleimek verine anlamak yet'Iesjtirilse tirmiştir. ve ögıencinin öğrenmekten / anlamaktaıı doğal bir coşku dııyması sağlansa ya "Matematiğin Oyküsü ve Serüveni" da bu zevki alması üzerine yoğunlaşmış gibi bir kitabın içeriğinin tiımıı, maremabir eğitim sisteminde okıısa, işte o zatikte meslek olarak ılgilenmeyen biı in man eğitim üzerine düşen tüm görevlesan taraiından tabii ki anla^ılama/; bu ri ycrine gerirmiş, gerçek amacına ulaş tür başvuru kitapları belii konuları me mış dlıır. rak ettiğimizde açıp yanıtmı kolayca buEğitimin bu coşkuyu verme açısından labileceğimiz şekilde baıldığından, kita fa/la haşarılı oldıığu söylenemez. Sadebın tamaınının bir kerede okunması da ce ülkemizde değil, dunyanın birçok ye düşünülemez. Yine de bazı bölümleri, rındekı eğitim sistemlcrinde Canit örneğin "Babil Matematiği" başlıklı böArf'ın sözünü ettiği tıırden anlama coşlümü bir kerede okuyup anlamak miim kusu eğitimin ön planında tutulmaz. kün. Hatta aKMiıc öğrencilerin bazı konulaBu tür rererans kitaplarının yayıncıla ra karış nefret ve korku geliştirdikleri rının dikkat etmeleri gereken konuların bile olur. üzelJikJe de matematik, doğbaşında, yer ve kişi adlarının yerlcşmiş ru verilmediğı takdirde kolaylıkla kor Türkçe karşılıklarını doğru kullanmak kulan derslcrin başında gelmeye adaygelir. Türkçede örneğin Eflatun, Platon dır. (harta bazen de lngilizce'den ahnmış Oysa matematiği sevmek eok kolayPlato) karmaşık sekilde kullanılır; fakar dır. Çocnkluk yıllarında matematikle ilk son yıllarda felsere yayınlarında daha titanışma fazla sevgi dolu gercckleşmetiz bir yaklajjim var. îlkçağ diişünürlerin mİ!j olsa da, daha sonraki yıllarda arayı adları, mitolojik kahramanlann adlan ei kapatmak neyse ki olası. Bu olanağı yabi artık özgün Yunan adlarını temel alaratan, dilimizde yayımlanmış önemli kirak kullanılıyor. Fııkleıdes, Pythagoras raplar var. ()rneğin matematikçi Ali Ne(Pisagor değil), ansiklopedilerde de bu sin'in matematiği sevdirmeyi başaran ki yazılımlarla yer alıyorlar artık. Başka de tapları matematik korkusunu yenmek yişle, h'ransızca'dan dilimize giren Oklit isteyenler için ba^vuru kitapları ("Maverine artık Eukleides kullanılıyor, Eııktematik ve Korku" Ali Nesin, tstanbul leides yerine lngilizce Euclides'in kullaSAYI 679 H. " Virüsü" (Vüs'at ü . Bener'in bir romanı). 73 62 28 74 39 52 46 B. Hidratlı doğal demir fosfat. 57 65 82 7 4 18 68 69 C. Roma'da bir imparatorluk posta idaresi. 37 8 29 63 30 10 20 26 D. YapılmaM önce düşünülınüş olmayan ya da beklenmeyen bir şeyi yapmava birdenbire karar verme. 83 32 5 81 I. "EmileFrançois..." (1871'deKomün birliklerinin başına geçen, Isviçre'ye, sonra Londra'ya sığınan, 1880'de affa uğrayıp Fransa'ya dönen, Blanqui'nin anarşist "Ni Dieu Ni Maitre" adlı gaze teyi kurmasına yardımcı olan Ocak 1881'de Bıılanqui'nin ölünıii üzerine Granger ve özellikle Vaillant gibi devrimciletie birlikte Merkezi Devrinı Ko mitesi'nin kurulmasına katılan FVansız devrimci). 45 15 47 33 51 J. Elias Canetti'nin bir romanı. 25 24 31 78 77 72 23 36 E. "Artık hevesli bir rüzgar/ Kuleleri/ Vdileri/Yolları/Yalayıp getiren bir rüzgar da değilim/ Son ve başlangıçla birlikte/ Tapınakiar ve meydanlar içinde/ Bir esintiyim köşeleri dolaşan/ Kendisıyle bulıışan bir esinti sadece" dizelerivle başlayan, Bejan Matıır'un şiir kitabı. 13 54 44 27 6 60 75 80 41 67 17 79 2 19 40 34 38 16 677. sayının çözümii A. Nomos, B. Eyre, C. Şüyu, D. Vııru, E. Abüüü, F Nücum, Cî. Nur Bulum, II. tgaganga, 1. Kurutulmuş, J. Roger Ackroyd, K. lo, L. Zerdüşt Böyle. Şiir: "günahkar olııyorum münzevi bir tarla kıışu gölgemde unutusju düijürüyorum bu sürüyor gece boyunca" nılması ise çok akıl karıştırıcı olabiliyor. Ali Dönmez'in bu çok büyük özveriyle hazırlandığı belli olan çalışmasının bence en büyük eksikliği bu isimleri lngilizce karijilıklarından kullanmış olması. Ayrıca "Euclidean geometrisinin" (s. 250) gibi bir kullanım da Türkçeye ııygun değil. Eukleıdes'den başlamışken, bir başka nokta da, eser isimlerinin lngilizce verılmiş olması, örneğin, Eukleides'in ünlü "Sltiikbeıa" adlı yapıtı Türkçeye "Elemanlar" olarak çevrilebilir, oysa Dönmez bu eserden hep "Elements" olarak söz etmiş. Matematik tarihinde merak ettiğiniz ve öğrenmek istediğini/. birçok konuya değinmiş Ali Dönmez bu kitabında. Ze non paradoksları çok ilgimi çektiği için ben nemen bu bölümü açıp okııdıım ama başka bölümlerde de geometri hakkında bilmediğim çok şey öğrendim. Matematiğe meraklı öğreneiler için de il ginç olabilecek bir kitap. • aydasu@hotmail.com SAYFA 23 3UMHURİYET KİTAP