Katalog

gelışmış bolgesıne yerleşır Ilk oğret menlığıne başlar Kahramanımız ılk ta nıştığım kışılet arasında Nıkolı Efendı ıle eşı bayan Anna vardı" der ve şoyle devam eder "Onee kadınla tanıştık ükula pırıl pırıl bır landoyla gelır gıderdı tlk gelı şınde çekıulığı, parlakîığı, guzellığı be nı çok etkılemıştı " (ss 212 213) Î7 mıt'ın en guzel kadınıydı der Kocası Nıkolı Lfendı'vı ondan bırkaç hafta sonra tanıdım, o dd çoLuklaımı gorme ye gelmıştı ( ) bıtbııınden habersız geldıklerını anlayana kadar aylar geçtı (s 2H) Nıkolı Lfendı de çocuklarının durıımu uzcrıne genel bılgder almakla yetınıyordıı " (s 216) Oğretmen, Nıkolı Ltendı'nın kalp scktesındcn olumunu, okıılun hademe sınden oğrendığınde, varı tenalık halı geçırır Sankı bır an dılı tutulur, şoka gı rer Troia'nın Romanı Derman Bayladı kitabı yazmaktaki amacını şöyle açıklıyor: "Troia'nın Romanı'nın, Troıa üzcrınc ürctılen efsanelerı bır bütünlük ıçinde kavramak isteyen okuyucularca ılgı göreceğını umuyorum. Troia'nın Romanı DII tehbeı kıtap değilüir gerçi. Ama Troıa'yı gezıp görecek meraklılar ıçın de ilgınç olabileceğini düşünüyorum " MAHMUT ALPTEKİN aımara Denızı ıle Saros Korte 7i arasında bır bıçak, bır "ka nu" gıbı uzanan Gelıbolu Yarı madası'nda Istanbul yonunden ıılaşınca barsılır, heyecanlanır, anlatılnıası guı, bır sevınçle bakardık manzaraya Bu gorkemlı manzaraya bakış yol boyu su rerdı Sankı bıze dunyalar bağı^lanmış gıbı olurdu Gelıbolu, Ulusal Park ge(,ı lır, Eceabat'a varılırdı Sonra Çanakkale 7O'lı yıllarda bu duygularla gıderdık Çaııakkale've Ne var kı donuş boyle he yecanlı olmazdı Bır sevgıhden ayrılma nın huznu basardı ıkımıze de Derman Bayladı'yla yanı Edremıt'te ısek oto busler azdı o zamanlar Çanakkale'ye mı gıtsek yoksa Balıkesır uzerınden Ban dırma'ya mı dıye ıkırcıklı kalırdık (Za ten Edremıt'e de, Çanakkale'de bırkaç gun kaldıktan sonra gıtmış olurduk Ya nı Çanakkale doyumîuluğunu almı^ ola rak ) tşı, ya/ı tura atmaya değın vardırırdık hanı Cıelen otobus ne yana gıder se Çanakkale'ye gelmı^ken Iroıa'ya mut laka gıderdık Bır saatte gezılebılecek tarıhsel kalıntılau (pek de bır ^ey olmadı ğını gezenler ıyı bılırler /aten) ıkıuç saatte ancak gezebılııdık Çıınku profes yonel tıırıst rehberı olan I Jerman Bavla dı en ınce ayrıntılara dek anlatırdı bana Troıa'vı Intepe'den \lellesponros'a (Çanakka le Boğa/ı), Seddulbahır'den denıze, As sos'tan Lge Denı/ı'ne ve Mıdıllı ve ba kardık u/un sure Assos'u da o vıllarda keştetmıştık (Sanırım 1972 yılı )t)za manlar Behramkale'den saıp bır patı kavla ınılııdı Assos kıvılarına Çanakkale bı/ım "Kâbe'mızdı" o yıl laı Hâlâ da ovledır rını aıamaya, Lskı Yunan ve Latın dıl lerıni oğrenmeye yonlendırırdı " (s 7) Uvada'da Troıa sa va^larının tıırau an latılır mi'> Hayır Homeros, on yıl su ren Troıa savaşları nın dokuzuncu yı lındakı ellı bır gun luk bır zarnan dılı mını anlatmış yalnızca Ya?ar sankı bu savaşların tumunu anlatmış gıbı bır ız lenım var genellıkle Bıryanılgıbıı Der man Bayladı'nın saptaması şoyle "O zaman şu sonuç çıkıyor ortaya Yalnızı.a Üıada'yı okumakla yetınen kı şı yukarıda sozu edılen kavramları, olay ları bulamayaı.aktır bu destanda Çun kıı llıada, savaşın nasıl ve hangı olay nedenıyle ba^ladığını açık seçık uıldırmez bi7e Savaşın sonutunu da soylemez Bu halıyle başı da, sonu da olmayan bır kı taptır îlıada Ama savaş sahnelerının, kınlerın, nefretlerın, bunların yanı sıra da dostlukların, aşkların, aıle ve yurt sev gısının, ahde vef anın olağanustu bır ger çeklık, duyarlılık ve de Iırızmle dıle ge tırıldığı eşsız bır kıtap " (s 9) Başarılı bır roman kurgusu ıçınde ve ııyoı Derman Bayladı Iroıa'nın butun sel ovkusunu Cuk demış oturmuş der leı va, ışte oyle Kımbdır kaç vılını har cacfı bunun uğruna? Ama bızbılınz yıl laulır o yolları ne değın tomttuğıınu Ne var kı, meraklı okurlar da bılsın dı ve vazıvoru/ /aten bu saptamaları Ya /ar amacını şoyle açdilıyor " Fıoıa nın Romanı'nın, Troıa uzerıne uretılen elsanelerı bır butunluk ıçınde kavramak isteyen okuyucularca ılgı go leceğını umuyorum Iroıanın Romanı bıı rehberkıtap değıldırgerçı AmaTrola'vı gezıp goıecek meraklılar ıçın de ıl gınç olabileceğini duşunuyorum " (s 10) Buvuk bır emek urunu olan "Iroıa nın Romanı" .su gıbı akıp gıdıvoı "Bu Froıalı jırens, sovunun ge leneklerıne uvarak çok pınarlı tda Da£ı nda suıulcıını vayar mış Nvmphe lar ondan bır tek opucuk afabılmek, ona bır kez olsun dokunabılmek ıçın vanıp lutuşurlarmış ama Anknıses hıç bırıne donııp bakma/mış bıle Sız bovle bır guzellık kaışısınckı duvarsi7 kalanılır nııydını/ Tan uçamızr'Guzellığın canlı ve tan rısal sımgesıyuce Aphrodıte1 Ev guzelleı Lcesi1 I'anıısal bedenı nı/ı vc ruhunuzu ozgurce, sınıı sızca Aşk a teslımedın Mutsuz lugıınu/ gıbı mutluluğunuzu da ancak ond ı bulabılırsınız " (s 68) Must.ıf ı Kemal Paşa, Sakarya Meydan Savaşı nı kazandıgımız 7.ıman "tşte Hektor'un ıntıka mını aldım1 demıştıt Anlamı vorumu tarıhın derınlıklerınde olan bıı so/ bıı 1 lektoı unolum sahnesı gerçekten de kıtabın en tıajık bolumlerınden bırı Derman Bayladı' dan bır mitolojik anlatı Sonuç yerine "Arayış " Nıkos Temelıs'ın ılk romanı olmasına rağmen yazaıın ustalılda çızdığı karakterler canlı hayat sahnele rı ıunde rolletı bıhnçlı bu bıçımde da ğıtılmış vc kurgulanmış Yazar bıze mazının derınlıkİerınde anılarda kalan farklı "yaşam bıçımlcrı" ıçınde ıkı tark lı toplumun bıreylerının yan yana kar deşçe, barış ıçınde yaşamalarını anlatı yor I'akat bu oıtam uzun surmeyetek tır Emperyalıst guçlerın kışkırtmaları, ınsanları ıstenmeyen ortamlara, ısten meyen goruntıılere doğru surukler (Jnların "felâket savaşı' olarak adlan dırdığı, bızlerın de "bağımsızlık savaşı" olarak kabul ettığımız savaş atmosferı nın aumasızlığı, odunsuzluğu ıle bu du rumlardan "ıbret derslerı" çıkartılması nın yanı sıra, Anadolu (i'urk ve Runı) rarıh vekulturyakınlığının ıkı halkın da geleneklerındc, fazlasıyla ycr aldığını vurgıılar ya/ar Aslında Femelıs, "Arayış"ı bu eksen etrafında, (o yılları o/enerek, yad ederek) ınsanul bakış açisıyla Furkler ve Rıımların o donemlerde 'adılce' yonet menııı, yonetılmenın ıpuçlarını satır aralarında okurıına mesa)inı verıyor Te melıs ııı asd lelsetesı de faıklı toplum ların bır arada vaşamaları, etkıleşımle rı "duşunce ve kultıır hayatının zengın leşmesıdır" demek ıstıyor Yazar Vaıos u şovle konuştuıur Çok sayıda Ttıık, Ermenı, Yahudı tanıdım, bu ınsanların bızden ne daha ıyı ne daha kotıı olduklarını oğrendım lnsanın kafasındakdeıdır onemlı olan Insan emeğıne, onuruna, ıçtenlığe son suz savgırn vaı Adaletlı alçakgonullu kendını bılen ınsaıdaıa saygım var" (s 115) der "Aravış", sağlam bıı toman kuıgusu ıçınde gelışen olaylaıı, altı farklı bakış açısından donemı kışileııııdelıvoı Av rıca veryer rııhsal sosyo kulturel değer lenJunıeleıle bıılıkte, ozgun bır loman Enfes çevre betımlemelerı, değışık coğ ratyaluıda 'vaşam bıçimlerı okurıı ken dı çekım alanına çckıvor Başka bır de yışle Lpırlıleı Selânıklıler Lımnı Sa kı/ ve Mıdıllı dckı adalılar, Avvalık, tz mıı, Manısa'dakı 'Kuçıık Asyalılar" "tstanbullu Ruınlaı ', hemuı hepsı sı raylasahnealıvoılaı lomanda " " Aravış bır donem romanıdıı tnsan lığa vcrdığı mcsa| yonunduı bu lıaylı duşundurucu I urk okuıu tarafından okunmalı, hıssedılmclı, yorumlannıalı O eskı gu/el gıınlerın bugunlere de es tıreceğı "meltem luzgârlarını' kulakla tımızd.ı hıssedebılmelıvı/ Sozun ozıı "Aravış"ı, okıınması, degulendııdme sı geıeklı bıı lom.ın olarak goruyorum Yazaıın "Yıkılış ' adlı lomanını daokıı mak dıleğıyle • Arayış/ Nıko'i lenn'ln/ ( evtten Panayot Ahacı/ Dofcan kıt<ıpı.ılık/ 4 lius kı/htanbul2002/277 r CUMHURİYET KİTAP M ÜretHen efsaneler l'atıh Sultan Mehmet'm 15 yuzyılın ıkıncı yarısına doğru Troıa'yı Çanakkale yoresınde araması çok ılgınçtır Latın ce ya da Yunanca'dan llıada'yı okumasa bovle bır ışe gırışebılır mıydı > Ne var kı, Troıa yerine, Odun Iskelesı ve Ezı ne'ye yakın bır yerdekı, Buvuk Isken der'ınkurdugiı AJeksandreıa Froas'ı bu labılmıştır Bu dabuyukbırbaşarıdırel bet Dıp notlardakı açıklamalarda so7 ko nusu sozcukleı ın eskı Yuııancalaı ının da verdmesı, ne değın rırız bır çalışma kar şısında olduğumuzun kanıtıdu Yazar," Yunanldar" yerine" Yunanlar" demeyı yefilemenın doğı u olacağını san dığını soyluyor Bu konuda ıkırtıklı ol masına hıç gerek vok Yeğledıgı yontem doğru Yunan, Osmanlı'nın "Iyon' so/ cuğunden turettığı bır sozcuk ' Bulgar"ı kullanırken Bulgarlı, Macar a Macarlı 1 dıyor muyuz Bu konuya açıklık getıren Sayın üzgen Acar'uı bır sure once Cum hurıyet'te yayımlanan yazısını gormemış herhalde Derman Bayladı Dıle egemen, Bayladı Cumlelcr sağ lam Dıl akıu, ışlek Anlatım surukleyı cı Bır solukta okııyup bıtırmek ıstıyoruz ama guzel şeylerın ue hemencecdc bıtı vermesını ıstemıyor ınsan Froıa'nın Romanı'nın arka sayfasında, Derman Bayladı'nın yapıtlarının ozellığını vurgulayan Oner Yağcı'nın ve Ad nan Ozer'ın goruşlerı bu kıtap ıçın de geçerlı "Mıtolojı Tanrdarın Oykusu adlı kı tabı gorup yazarının da Derman Bavla dı olduğunu oğrenınce hemen anlauım Bayladı'nın ınsanlığın uygarlık seruvenı nı coşkulu yorumlarla yazacağını ve mı tolojıye duyduğum sevgıyı çoğaltacağı nı duşundum Okuyup bıtırınce de ya nılmadığımı anladım Bayladı'nın 'Uygarlddar Kavşağı Ana dolu ve 'Efsaneler Dunyasında Anadolu' adlı kıtaplaıı da Anadolu'nun en es kı tarıhsel ve tarıh oncesı oykusıınu an latan ve bır duşsel zengmlığı, bugunle re gelebılen ıpuçlarının somııtluğunda aktaran yapıtlar Ozenle hazırlanmış bu uç yapıtın, mı tolojıye ılgı dııyanlar Anadolu nun do ğurduğu soylencelerı oğrenmek isteyen ler ıçın vazgeçılmez kavnaklar olduğunu duşunuyorum " (üner Yağcı, Duııya Gazetesı, 1997) Izleyen baskılarda yazım baskı yanlış laı ının duzeltılmesı ıyı olur Sonuç olarak başarılı bulduğum " Iıo ıa'nın Romanı"nı okuma /evkıne ulaş mış herkese salık verıyorum • (*) Troia'nın Romanı, Derman Bayladı, Mılcnyum Yaymlan, luran Kıtabevı, tstanbul, 2002, \2\4 îjımdı de 'lıoıa nın Komanı nı yazdı Derman Bayladı 1yı bıı kurgu vakala ıniij Ronıanın kı^ılerı Arkeolojıeskı do çentı ve uç vıllık lehbeı Vedat, bır Ana dolu ge/ısınde tanıştığı Françoıse, Fran sız lurıstler NiLOİe, Gılles, Roger, Paul Arkeolog Vedat'ın kulrur bınkımme havran kalan I lançoıse bıı Troıa ge/ısı ıcın ertesı yıl adı geçen arkadaijlarını da alırgelıı I tansa dan lzmn eucaklaula şan gnıp ılk ıkı gıınde Efes Mılet Pıı ene gezderını vapaılaı sonra da Reıga ma'va ıığrarlar (lcceyı Ayvalık'ta geur dıkten bonra ertesı gun Ç anakkale've na reker ederler O yorenın en çarpıu go ıuntusune (gelı;; volıına gore) sanıp olan tntepe'de mola verırler Manzaravı ;.ey letmek ıçın mınıbıısten ınerler rehberın onerısıyle Bu mıtolojı ılgısıne bılgısınenasıl ula^ mı^ Dcrnıan Bayladı•> Yasjamovkusu bo lumunde şovle .ıçıkl ınıvor "Hcııuz Pet tevnıyal Libesı nde ogren civken tarıh oğretmenlerı Rc^ad Ekreın Koçu ııun anlatmış oldııgu Iroıalı Hekîor'un Ovkıısu' ve onunla bırlıkte gezdıkleıı Istanbul Arkeolo]i Mu/e sı'nde gordtığu eserler onda Klasık Mı tolo|i've kaışı deıın bır merak uyandır dı Bu merak onu mıtolojının kokenle fyi bir kurgu Trola nın slmgesi haline gelen tahta at SA Y I 67 9 SAYFA 11