Katalog

Elektra Kadınlar Prof. Dr. AFŞAR TİMUÇİN O ıdıpus kadtun belıılevıu gucuy le babası Fhebaı Kralı Laıos u oldurur ve bılıneden annesı lo kaste yle evlenır Elbet yazgının bır ovunuduı bu Llcktra, annesi Klymnestra nın oldıırttıığıı babası Aga munnon un ocunu alnıava çalışu Llbet bu da vazgının bır ovunııdur Oıdıpus karmaşığı erkek çocukta anneye kaışı çekıcı eğılımlerın oluşmasıyla belırgtndır Bu bır ınsanlık durumudur Llektıa karmaşığı kız çocııkra babava aşırı duş kıınlukle belırgın ruh durumunun anla tımıdıı Bu d ı bır ınsanlık halıdır Kız çocuğunun babava erotık bağklığı an neyle çatışkılı bır ruhsallığı da kendılı ğınden getırır Lıkek çocuğun anneye nağlılığının babayla çatışkılı bır ruhsâl lığı kenddığınden getırdığı gıbı Oıdıpııs ve Elektra karmaşığı ters donerse çocuğun babava ve kız çocu ğun anneye erotık bağlılığını kışkırtır, bu koşulda edılgın ya da ortulu eşcınsel eğılımler oluşacaktır Bu karmaşık elbctte tekeşlı evlılılderde yapılaşan ku çıık aılelerın, deyım yerındeyse analı babalı aılelerın çoeuklarında ortaya çı kar Bıına gore modern aüenın ve modern toplumun bır sorunudur Bu kar maşıkların vaktıyle yanı çocuklukta va şanıp bıtuılmeM bıreylerın ruh sağlığı açısından çok onemlıdır Anneler oğullatını, ozellıkle de baba lar kızlarını Kiskanç bır sevgıyle sever ler vc onları sevdıklerıne bırakmazlar Anne oğlunu, baba kızını kımselere uy gun goımez Ozellıkle goreneklenn ağır baskılar kurduğu toplumlarda ba balar kızlarınm vümaz koruyucularıdır lar Bu aşkJarın çok buyuk bır bolumu bılınçsızce vaşanu gıder, ancak yaşanıp gıderken genç kızın rııhunu babaya doğru donuşsuz bır bıçımde koşııllar Aşkları ve evlılıklerı zehır eden karma şık hlektra karmaşığıdıt Devrım Sevımay Elektra Kadınlar adlı yapıtında kavramı daha değışık ve daha genış atılı alarak bu ad altında bırakılmış kauınlaıı duşunuyor Devrım Sevımav kadınlıgın yakınmalarını otuz dokuz kadının agzından anlatıyor "Elektra Kadınlar" erkeklerın ellerındc orselenmış, bır şevlere ugtatılmış ka dınlaıdıı "Yara İ7İ taşıyan kadınlarla, onların yanında durmasını bilen babaIarın, eşlerın, oğulların, erkek arkadaş ve kardeşlcrin scssi/ dayanışmasına" armağan edıyor Devrım Sevımav yapı tını Kadınlaım oıtak ozellıgı bııakılmış olma o/ellıgıdır Bırıneı k.uıın şovle ya kınıı "Dunyada cıı çok sevdiğım, bıricığım go7iımun ıçıne baka baka Bitti az once... Nasıl dur dıyeydim, nasıl tutaydım?" f kktıa Kadınlaı ı bır anlamda "bır turlıı unulamayan kadınlar" dıvc anla mak olası Hcp pesındcn koşulması ge reken bııı \ ıı yıbulıı "Peşınden kossam yetışır mıyım acaba?" Scvdıgını el den kaçiımış olmanın boğııntusu o noktada bclırlevıcı oluı Bırı gıtmış ge rıde solugıınıı çevıremevcn bırını bı rakmıştır O duruuıda valnızlık aşılma/ bu engel gıbı çıkar kadının karşısına Yalnı/lık bır sığınaktır şımdı Uçuncu kadın şovle der "Şimdi kimsenin beni yalnızlıktan uyandırmasını istemiyo rum." Boylece bı rakılmı^ kadının vaşamı r ım anla mında acılı bu va şam olıır () koşul da nesneleı an lamlarını yıtırmı;; lcrdır Dorduncu kadın bunıı çok açık anlatıı "Boş boş bakıyorum ekrana... Oysa eskiden ne kadar onemliydi bu cam ikimiz için de..." Otuz al tıncı kadın auvı, kopmanın bırakılma nın acısını daha derınden duyurur "Belki de yeni evlerinde yeni sevgilderiyle..." ( )tuz dorduntu kadın bunu bır başka turlu dıle getııır "O benım canım, o benim erkeğim soyleyın artık başkasının mı oldu? Devrım Sevımay ınce bır "kadın" du yarldığıyla, bır şur roman uslubııyla ay rılmış ya da bırakılnm kadının vaşam seruvenınden goruntuler sunuvor Bır fırça vuruşuyla bıze gosterdığı ger(,ek lıkler ezılmış ama ÇOK /aman sesını çı karamamış annelenmuın, kız kardeşle rımızın, teyzelenmızın, komşu tey/ele rımi7in gerçekJığıdır Devıım Sevımay, kendısıyle kıtap uzerıne yJpıİJn bır roportajda şoyle dıyor "Bir kadın çocukluğundan itibaren Elektralaşabilir. Kendisiyle bir turlü barışamaz" (Mıllı yet Gazetesı Cuma Ekı 17 Ocak 2003) Her yer Elektra dolu Llektra olmak bır kadın için kaçınılmazlık Devrım'ın Elektra Kadınlar dakı an latımı bıze geleceğın ıyı bır romancısını dııyurtıyor sankı Elektra Kadınlaı hem bır araştırma ya da bır gozlem kıtabı hem de bır ı/lenımler kıtabı Llektralıöı ve Oıdıpuslugu çoLiıklu ğunda bırakıp gelenler ne mullu' • Elektra Kadınlar/ Devrım Sevımay, Lıteratur Kttabevı, 22 5 uıyfa komandoolarakPKK vekar şı savaşıyor Askerlı^ını sağ olarak tamamlavıp donen Ce mal, kasabada kanraman gıbı karşılanıvor ama bırkaç gun sonra her şey unutuluyor Meryem'ı lstanbul'a gotıırup oldurmc gorevı de Cemal'e venlıvor Babasınınırzınageç tığı kızı olduımc gorevı, kah ıamanta çarpışan Cemal'e ya raşır mı hıı,'' Ama toıe boyle ( emal ın çocukluk arkaaaşı olan Mcniü ıse PKK saılaıına katılıvor Aynı zamanda dağlarda kar^ı cephede bulunu vorlar Arkadaşın arkadaşı vutduöu j^unler vaşanıyor ( emal 'Olum dağlarında" ViUaria (,aı pışmanın olumsuz etkılerını taşjyor Meryem'ı îstanbul'a gotuıurken trende tanıdıkları kışıler ayrı dunya nın ınsanlarıdır sankı Alevı bır aılenın Ankara'ya olum orucuna yatmıs oğullaıını zı vareteguıışı SeherkızınMer yem'e yaruımu oluşu, ınsan lığın başka bır bovutu Alevı dıve, solcu dıye onlara karşı çıkan bır emnıyet gorevlısı olan Ekıem ın Ankara'da on ları ızletmesı de gerçeğın baş ka bır yuzu Meryem'ın ak şamleyın vapurla Istanbul Bo Ğazı nı geçerken yaşadığı şaş kınlık unutulur gıbı değıl Ce mal, ağabeyı Yakup'un otur duğu gecekondu mahallesı olan Rahmanlı'ya goturuyor Meryem'ı Oradakı yoksulluk ayrddıkları kasabayı aratıyor onlara Ce mal, uçurumun kıyısında, bır kopru us tunde Meryem'ın go7İennı bağhyor, ama uçurumdan ıtmeyı başaramıyor, ağabeyı Yakup'un evıne aonuyorlar yınc CemaJ, balıkçılık yapan asker arkadaşı Selahat tın ıbulmavagıdıyor Ondakonuk olarak kalıyor, sorununu anlatıyor Selahattın'ın vardımını unııtamıvor Ege'de bır balıkçı (,ıftlığınde ıkı hattalı^ına ış buluyor Ce mal e Cemal ıle Mervem bu kez otobus lc Ege kıyılarına gıdıyorlar Oralardakı goruntuler de buyııleyıcı gelıyor Açık sa <,ık kızlar, gençler sevınç ıçınde eğlenıyor lar ()nlar ıse ayrt bır dunyanın ınsanlarıy mış gıbı duyumsuyorlar kendılerını Ba lıkçı çıftlıfiınde ıkı hafta bekçılık yapıyor Cemal, Meryem de vanında Romanda bır başka olay Prof îrfan Kurııdal çevresınde geçıyor lrfan Bey, de ınuyollarında çalışan bır babanın oğlu (, ocukluğu sıkıntuar ı^ınde geçıyor, ama I larvard da okuma olanağı buluyor Orada okurken bır armatoı kızı olan Ayselle tanışıp evlenıvor Yaşantısı değışıyor îstanbııl Unıversıtesı'nde unlu bır profesor oluvoı Televızyon programlarına çıkıyor, unu vayılıyor, ancak bunalım geçırıp olum koıkusuna kapılıyor uykusuzluk çekıv<T 'Metanoyasına" ulaşmak, ken dısını asınak ıstıvoı Lııks ıçınde yaşadığı ortamı bırakma kararı verıyoı Gızbte ls tanbul dan avrılıvoı Izmır e annesıne gı dıyor Babası olmuştur Onları dışladığı na uzııluvor Kendısıne Ege Denızı'nde vtrtbılccck bır tekne kııalıyoı ve tek ba şina a<,ılivor denı/c Karısının kendısmı ıldattığını bılıvoı Kız kaıdeşı Emel'ı de Ankaıa d.ı Bavıntlırlık'ta gcnel muduı olan koı.asının aldattıgını bılıvor Prot Ir (an Bev ı kaçırtan somuru duzenının bu (,ıı kırılıkleı ı olsa geıek Gecevı bır ada kı vısında geçıııvor o/gıırluğunu kulluvor ' O/guı »ır adaındı aıtık o hiçbır kurala b ıglı değıldı tnsanlar ıçın konulan bııtun kurallardan ıstıia etmış, tek başma kal mavı ve kendı metanoyasını aramayı seç mışiı îçten ı<,e başardığı işje gururlanı voıdıı ' (s 119) trtan Bey, Ege'de 1 urk Yunan donanmaları arasında yaşanan gergınlığe tanık oluyor Teknesını Âkde zülfü Llvanell Bırakılnuş kadınlar Mutluluk HASANAKARSU Blr başka ıriay O mer Zulfıı I ıvanelı 1978 den bu vana yavımladığı oyku ve roman lanvla ılgı (,ekıvor "Mutluluk ' ro manı doıduntu kıtabı Yazaı bu roman da Tııtkıve de son vırmı beş vılda vaşa nanlara lanıklık edıvoı Van ( rolu vdkınlarında bır kasabada to relcrın tikısıvle vaşananlaı ınsanın ı<,ını burkuvor Bağ evınde vışavan Şevlıolan amcasına vcıııek gotuıen on vedı vaşınd ı kı Mervem kızın y<ı/gısı anlatılııkcn (,L\ ıcsındc gelı^eıı olavlaıla vore ınsanının v.i'jantısı dagozleronuiK seıılıvoı Anıca sınııı teı.avuzune ugravan Mervem ın mt / ıılıkt ı b ıvgın bıılunması eve getudışı bu jmbaıakapatılması dışlanması K I U ııvoıınsana ()lavgızluiıvoı bovİLbııkı zııı loı eve goıe va ınrıhar etnusı ya da îs r ınbııl ı goiurulııp olduıulıiKsı geıekı voı Lı mcnıleı dtn kaJan konakta v ı^av ın aıle tanıtılırkcıı voıuıın taııhı de vansitı lıvoı Mtrvcm, dogumu birasında annesı ol dugu n,ın lanetlenıvor Uvev anntsı Do nc nın baskılaııvla va^ıvoı Kapatıldıgı ambaıda ıntıhaı etmevı bırkac, kez dcnt se de başaramıyor Iızına geçen aıiKası nın oğlu olan C emal, dabar Dağları'nda S nız'e doğru çevınvor Cıunler sonra bunalımının azaldığını duyumsuyor Geçmışıvle hesapla şıyor Çalıntı oldugu saptanan tezının dışında bır yapıtı yoktur Samsat'ta yaşayıp oradan dağı lan Hırıstıyan mezhebı olan Bo gomıller hakkında bır kıtap yaz mayı duşunııyor llk cıımlesını yazıyor, arkasını getıremıyor Bu mezhep kımılerıne gore Boşnakların kokenı sayı lıyor Prof lrfan Bey, bır gece gızlı bır koya guçlukle demır atabılıyor Orada balıkçı uftlığınde geçıcı olarak bulunan Cemal ıle Meryem'ı tanıyor Onlaıı teknesuıde ağırlıyor dıırıımlarını oğrenıyor, tekneve yardımu olaı ak alıvor Bıından sonı a de nızdebırlıkte dolaşıyorlar Kıyı kasabala nnda konaklıyorlar Konuklaı teknedekı yaşantıya uyum sağlıyorlar Meryem'ın gozlerı ıyıce açılıyor, yaşama sevıncıyle doluyor fore kıskacında bastırılan ço cukluğu, gençlığı gerçek kımlığıne kavu şııyor Okumayı ıfcrletıyor, yuzmeyı bıle oğrenıyoı Prof Irlan Bey, bu gençlerın geçmışlerını ço/ıımluyor, tecavuz olavını oğrenıyoı Kendı materasını da değer lendırıyor ' Insanoğlu, çevresındekı koşullara uyum gosteıerek hayatta kal ma becerısıne sanıp bır bukalemundu Ama bazen kendısı gıbı becerıksız buka lemunlar da çıkabılıyordu ortaya Çevıe sıne uvmak ıçin her turlu gayıetı goste rıp de bunu beceremeven vc rengını bu tuılu bulunduğu ortama uvarlayamayan bır bukalemun Beccrıksız bukalc mun1 " (s283) Bıı gun turıstlerın çok uğramadığı bır kıyı koyunde ev kırala mak ıstıvor lıian Bev Lmeklı bu buyu kelçının portakal ağaçları ıçındekı evını kıralıyoı Lve verleşıyorlar Lv sahıbıvle n anlaşıyorlar, ıçıp cğlcnıvorlar Guney oğu dan kaup gelmış bır Kutt aılenın pışırdığı go/lemclcıdcıı vıvoılaı Meı vem, Kuıt aılenın oğlu Menmet Alı vlc orada tanı^ıyt>r, hoşlanıvoılaı bırbulerın dtn Bu başka gece b ılıkti lok ınt ısında vcmck yıvıp ıçıyoılaı cglcnıvoılaı Cc mal lıfan Bey ın vaşantısındın tıksını yor, sarhoş olan Irlan Bev ı dovuvoı Kav gavı ıçıne sindııemevcn sessı/lıgı suııı nuvukclçı onlaı ın cv uıı teık etmeleı ını ıs tıvoı Lrtesı gun lıhın Bev Mcıvenı ı yukluce paı a veı ıp tckncsıvlc avı ılıvoı kı vıdan Maceıası burad ı bırıvor vcnılıvor ve anncsının yanına donup oıada va$ıi mayakaıaı verıvot Mervem Kıırr ıılenın yanına gıtmcden once Cemal e de bu az paravenvor ( emal, va Van adonecektır ya da lstanbul'a ağabeymın yanına Mer yem'ı olduremedığı ıçuı Van'a aılesının KİTAP SAYI 679 SAYFA 16 CUMHURİYET