Katalog

Uçarı da kısa şiirlerle sunulurken Eray Canberk için: 'Sevgili Eray/ Çevirir sessizliği/ Deniz lokantasında/ insancaya' der. Ontın şiirinde Hz. Ali söylenccsi de halkın ağzından; 'deve, deveyi çeken, devenin üstündeki, Üçü de Ali' tanımıyla vcrilir. Başka bir şiirde: 'Kürller yaian söylemek zorunda/ Arnavutlar, doğru', der 'Bu hükümet', Pir Sultana pasaport, Yunus Emre'ye basın kartı vermezken, ferman çıkartarak Karacaoglan'ın otobüse binmesini de engeller... Zaman zaman umutsuzlıığa kapıldığı da olur. 'Belli, iyi Şeyler olmayacak' diyen şair: 'Kirlidir şi ir; ve söz, atılmazsa zehirdir' düşüncesiyle söz atmaya, sözle zehir atnıaya devam eder. 'Scvda Sözleri'ni incelenıeye başlarken; ıızıın süre kapaktaki resme baktim. Başının iist tarafındaki sacları dökülmüş, alrıı açık, gözü açık, gözü kaşı yerınde, burnıı yuzüne ııvgıın, gö/.ünün birisine ışık vurmuş, sağ tarafı gölgede. Sıgarayı rııtan eli bıyığının vc ağzının yarısını kapatmış. Çenesi görünmüyor. Sigarasının kiilü uzamişduştu düşecck... Sanki kahır var, hüzüıı var gözlerinde. Bir ma^aya dirseğini dayamış belki, görunmuyor. Hatta masada ycni doldurulmus, içkisi de olabilir. Bunları bilmesek bile 'önceleri ilk işim sigara içmekti/ şimdi ise ilk işim içmemek' diyen şairın alkolü ve sigarayı sevdiği dostlan larafından biliniyor. "l'eşekkiirler sig eşkkiirler sigara dumanı/ Sağolasın ğ o adam' d i l i l yalnızlığını paylaştı d ' dizcleriyle l l l aştıgı ınsana ve sigaraya espiriyle yaklaşır. Y r. Yalnızlığmda; 'Belleğin ycrini tutar kadehiıı deki've'Dost/Sözleri "soğan kadarşirin" 'dir. 'Sıra hep son kadehe geliyordu Dudakların başkalartmn masasında la Her şıyın gerçeğı ınsanlıkla beraber Aşk ünlü güzellik' 'Kesik' şiirinde de vurguladığı gibi; özgürlüğün barışın insanca yaşamanın mümkıin olmadığı ycrde aşk, tek başına yetersizdir, anlamınLyıtirir. 'iin!'le anılandıryalnızca... 7 lem ayrıldıh henti de öldük Kimimiz harıtanın birucunda; kimimiz öbür Kimimızın gbzlcrinde jandarma mavisı Kimımızin baynıgı naflalin içinde Ah' ınanmadtk bir türlii tnanamadık Cîökyiizü acıyım demedı btze' Haritanın bir ucundan öteki ucuna ka dar acılar yaşanırken; ıımursıız turkııler yakılır, ağlaşılır ve dayanılıııayan verde 'Di gel gayrı zalım ürüzger/ Di gel...' diyereK, beklcncnc sabırsızca haykırılır. Cemal Süreya'da toplumsal eleştiri bazen küçük insan kimliğinde, bazen de ge nel ve tarihsel boyuruyla karşımıza çıkar 'Dünyada/ Bakışımlıydı, çoeuktu bedeıı leıimiz;/ Ezilir ezilirdi aralarında/ Yaö murkuşugillerden biri' dizelerinde ezili şin küçüklerden başladığuıı belirterek 'iç lenmek zanaatında ne usta' olduğunu tla sezdirir. 'Dostunı Elil. llarput Kasabı. Güzin./ Giinde beş vakit Harput ve hiı/.ün/ Doldur dolaur Allahı seversen/ Anası sarılsın Burjuvazinin.' dizelerivle başlayan' l'eraziTürküsü'nde deyeni sis temi eleştirdiği yerde, sohbet edercesine yaşanıuı güzelligini ve umudıı dirençlı tııtmaya çalışır. Bu direnişte alaysama, iro ni, şakalasma şairin dizelerini renklendi rerek, söylemi sıcak kalır. Bir sigara içenlere bir de; 'Eski bir Osmanlı paşası gibi/ ; l eodaliteyi süpüren bıyıklarıyla/ ...Istanbul'a ateş edilmemelidir. 'Minibiislerle morarmış sokaklar'tia dolaşırken; 'Bugday parayla/ para ek mekle/ ekmek tütiinle/ tütün acıyla' degiştirilir. Acı ise hiçbir şeyle değiştirile mediöi için, Galata'da 'bir ağız mızıkası halinde, tükenmeyen paslanma tutkusuyla denize yedirilir. Hasan Basri arkadaşı dır ve onun ettiği bir küfür 'pash, yeşil, koçbaşlı, kumabatmış, kirli, sarkaçlî, nal söken...'birkilidedönüşiir. Küfürkilidin yerini alır ve kilit; 'Yer altı* şiiri boyunca durmadan derine insanlı&ın ilk başladığı yere dönerek burgu gibi ilerler, her adım da zaman ve insan görüntülenirken; 'iki şey: aşk ve şiir/ Mutsuzlukla beslenir biri/ Biri ona dönüşür'.. 'Onlar İçin Minibüs Şarkısı' uzun şiirde ise: 'Öldürmektir felsefeleri bir kanncayı bile, ama yaşatmayı bilmezler.' dedi ği Durjuvazi'nin ironiyle eleştirisi yapılır. 'Önden güleç ve edilgın \andan keskin vefiravun Dilenciler ve genelev kadınları üslüne sayısız özdevış yalar knnaklarında, içleriııdekt sevgi insanları atlayarak hayvanlara yonelmıştır özellikle kedilere ve kö, < •k.lere karşı iyice duygusal( lırlar ikı gözlen ıkt ' 'Sevda sözleri' le Ben boynumdaki ipe bir düğüm daba atıyordum Peşinden başka gidecek yer yoktu Seni artık biç sevmedigim halde.' 'Piyale' şiirinde 'enayilik' ettiğini bile bile! Artık sevmediği içkinin ve sevgilinin peşinden 'Piyale' şiirinde 'enayilik' ettiğini bile bile! Artık sevmediği içkinin ve sevgilinin peşinden gitmeye devam eder. 'Kanto' da; 'Ben nerde bir çift göz gör dümse/ Tuttum onu güzelce sana tamamladım/ Sen binlerce yaşayasın diye yaptun bıınu/ Bir bunıın için yaptım' Garson bira getir Garsonun adı Barba' dizelerinden sonra gittiği her yerde gördüğü kavgalar, zulümler, kötulükler ve 'namussuz bir çağ' yüzünden kahırlanarak garsona rakı, şa rap getiımesini söyler. Durmadan içki getiren garson şürin sonunda yorgun düşer, 'Garsonun hali harap'tır. C. Süreya yalnız da yudumlasa içkisini, dostlarıyla da onun kadehini doldurup boşaltan hep bir eldir. Parmakların bardaklarda bıraktığı izin neşindedir çoğu kez. Bu eller ve parmaklar da kesinlikle bir kadının, âşık olduğu sevgilinin elleridir. Bazen bakar; 'çıldırmak içten değil' söndiirüp atar sigarayı öfkeyle. Yaşadığı döneınlerde yuıdunun orıınları, çıkmazları biiyüktür. Aşk güzel olmasına güzeldir ama yaşamda başka değerler de olmalıdır, başka giizellikletle birlikte yaşanmalıdıı aşk. MutsuzluUa beslenen şilr C. Sıırcya şiirinde 'bir çiçek aıısı/.ın yolunıı keser, söznıkler durmadan g(>mlek değiştirir, Giin gelir bir sürü şey/ Zorıına gitmeye 'Ama ne var eskısı gibi başlar geıçeğin'. 'Anıtka bir romcn rakamıvla kaç' Bir ba^ına değil cı$k bay Cemal Süreya'da toplumsal ka sevilerlc ko$ul!u elestirı bazen kuçuk insan kim ya da; 'Doğru söyle/ Beni mi seviyorsun Aıatürku Macla barışa arada bir llğlnde, bazen de genel ve tarihsel bovutuyla karşınııza çımü' diye sorar. Kendisinı gökyüzüyle kar K İ T A P S A Y I 6 7 3 SAYFA 13 C U M H U R İ Y E T