Katalog

Kelile ve Dimne Beydeba, l laztrlayan Şerej Yılmaz, Papatya Yayınları, 2002, 2\5Sayja Başımıza gökten üç elma düşmeyeli ne kadar zaman oldu dersiniz? Peki ya Zümrüdüanka kıışunun kanatlannda Kaf Dağı'na uçmayalı? Çevremizde dınleyecek masal çok ama bunlar gibisi yok! Bu masallar yüzyıllardır iyilikseverliği, dürüstliiğü, adaleri, bilginin öncmini bıkmadan ıısanmadan anlatıp duruyor insanlara. Doğu Klasiklerinin temel kitaplanndan biri olan Kelile ve Dimne MS 3 yy'da bir Hint bilgcsi tarafından yazılmış. 6. yy'da Farsça'ya çevrilmesiyle beraber yavaş yavaş dünyaya yayılmaya başlayan kitap Türkçe'ye ilk kez 1360 yılında çevrilmiş. Daha sonralan Ahmet Mithat Efendi'nin çabalanyla halkın anlayacağı sade bir dile kavuşan bu hayvan masalları, unutulmadan ve kaybolmadan dilden dile sekerek Papatya Yayınlan'nın kapısına kadar dayanmış. Şeref Yılmaz da bilgisayar ve internetin büyüsüne kapılan günümüz çocuklannı tekrar masalların o biiyülü uünyasına çekebilmek amacıyla yeniden derleyip toplamış Kelile ve Dimnc'yi... Masallardan önceki iki bölüm Biiyiik lskender'in Hindistan Seferine ve Beydeba'nın Debşelim'e öğütlerine aynlmış. Sefer'den sonra Iskender tarafından başa getirilen hükümdarın halk tarafından nasıl tahttan indirildiği vc ycrine Debşelim'in getirildiği; Debşelim'in zamanla şınıarıp nalkını nasıl küçümsediği; Bilge Beydeba'nın Debşelim'i bu yoldan vazgeçirmek için onıı adalete nasıl davet ettiği ve zindana atıldıktan sonrasında neler yasadığı masalsı bir anlatımla açıklanıyor. Sonraki masallarsa Binbir Gece Masalları uibi birbirinin içine geçmiş masal dizisiyle birbirine bağlanıvor. Kitapta 15 bölüm ve 41 masal var. Debşelim'in daha sonra hatasını anlayıp Beydeba'yı affetmesiyle ve ondan hükümdarların yanlışlannı anlatan bir kitap yazmasını istemesiyle başlayan Kelile ve Dimne'nin yolculuğu ilerliyor. 'Tarla Kuşu ile Fil, Kurnaz ik Budala, Bit ve Pire, Güvercin, Demir Yiyen Fare, İki Balık, Martı ile Deniz Perisi' masallardan bir kaçı. La Fontaine'nin fabllarından Nasrettin Hoca'nın fıkralanna kadar daha bir çok eserde etkilerini gösteren Beydeba'nın dileği geıçekleşmiş,. Neymiş bu dileği dersiniz? Dinleyin... Debşelim bir gün natasını anlayıp Beydeba'yı zindandan çıkarttırmış. Öna halkı aydınlatacak masallarını yazabilmesi için bir sene süre tanımış. Masallar sonunda tamamlanmış. Masalları çok beğenen Debşelim Beydeha'ya 'Dile benden ne dilcrsen demiş . Debşelim: 'Ey yüce hükümdar demiş. 'Senden herhangi bir maddi beklenlim yuklur. Yalnız bir isteğim var: Senden öncekı eserlerın korunduğt* gibi, bu cserin de titizlikle korunmasım istiyorum'... Dileöi yerine getiril miş. Kitap hükiimdann nazine sandığında saklanmış, yıllardır söylenegelen bu masallar böylelikle hiç unutulmamış, kaybolnıamış. Farklı farklı dillerde ve kültürlerde yaşamaya devam etmiş... Sorunları, yolsuzlukları, anlaşmazlıkları ve haksızlıkları hayvanlar üzerinden anlatan Beydeba, masallarında bilgelik yapmaktan, dinleyenlere öğiit vermekten kaçınmıycr. Bakın canını korumak için kavga etmekten çekinmeyeceğini söyleyen Şetrebc'ye ne demiş Dimne: Başka çareler hulundu&u halde kendini tehlikeye aimak akıllıca bir davranış dcğjldir. Akıllt kişi, kavgayı son çare ularak düşünür. Düşmanı zayıf görüp onunla kavgaya tutuşmak seni yamltabılir. Akıllı ınsan, düşmanı zayı/bile olsa ona karşı ne demek, yapmak gerektigUni düşünen kimsedir. Eler düşmantn zayıflıhna aldamr da onu hor gvrürsen, martt KUŞU yüzünden dentz perisinin haştna gelen senin de baştna gelir' (S.61). Konusan hayvanlar çocukları genellikle eğlendirir. Ama Kelile ve Dimne çocuklaSAYFA 20 (10+) SİHİRLÎ DEĞNEK Çocuklar H a z ı r l a y a n : Nilay Yılmaz îçin 4» Ç i z i m l e r : Kitaplar Mustafa Delioğlu ra akıl hocası gibi okunur ve okutturıdursa can sıkıcı bir kitap olabilir. Kurtta, aslanda, hırede, filde nangi insanı görebilir çocuklar? Ya da anlatdan olaylan hangi tarihi ya da güncel konuyla ilişkilendirip ondan dersler çıkarabilir dersiniz?... Bırakalım çocuklar büyiiyünce anlasın Beydeba'nın ne demek istediğini, şimdi sadece masal dünyasının o gizemli dünyasında gönüllerince dolaşsınlar, gökten başlarına düşen elmaları toplayıp, Zümriidüanka'nın kanatlannda Kaf Dağı'na uçsunlar. Rüya Dansçısı iirigitte Blohel, çev. Zeyncn Zuhal C îöçmcn, Epsilon Cençlik Kulübü, 2002, 14U. (14+) Sarah hayalleri olan genç bir kız. Grazia da. Ikisi de dansa bayılıyor. Hamburg Devlet Opera'sında sunulacak büyük gösteriye seçilmiş olmanın neyecanı içinde bulutlarda geziyorlar. Kostiim pro vasına giden Sarah ve Grazia rengarenk tüllerin içinde dolaşırken kendilerinden gcçip, ilerde baş balerin olmanm hayalini kuruyorlar ilk kez ayak bastıkları kuliste... Gelenek iizerine her yıl Gala Gecesi gösterisine 3. sınıf akademi öğrencilerinden iki kişi de alııımaktadır. Sarah ve Grazia bu gösteriye seçilmiş olmanın sevincinin yanı sıra aslında sahne korkusu yüzünden de oldukça gergin günler geçirmektedir. Yoöun nrovalar, okuldaki sınavlar, ödevler derken nüyük giin gittikçe yaklaşmaktadır. Akademi uluslararası üne sahip yatılı ve oldukça da sıkı bir disiplinlc yönetilen okuldur. Diöer yctenekli öğrencilere de fırsat verebilmek için başarısız olan öğrencilerin okulla ilişiği hemen kesilmektedir. Ancak işler Sarah ve Grazia'nın hayal ettiği gibi gitnıez. Grazia son zamanlarda artık kendini ne okul derslerine ne de provalara verebilmekte, dalgın daleın ortalık ta dolaşıp durmaktadır. Sarah ile aynı odayı paylaşan Grazia geceleri de gizlice dışan kaçınaya başlar, okul derslerine ve provalara geç kalarak yönetimden sık sık uyarı alır. Sarah da arkadaşı yiizünde zor du rumlarda kalır. Cîrazia'nın yaz tatilinde beraber oldugu erkek arkadaşı Allesssandro'nun Jtalya'dan Hamburg'a gelmesi yüzünden Grazia kendini kötü nissetmektcdir. Allesssandro Graziayaya okulu bırakması ve onunla birlikte Italya'ya dönmesi için baskı yapmakta, yazın yaşadıklarını Grazia'nın ailesine anlatmakla onu tehdit etmektedir. Oysa çaresizlik içindeki Grazia iyi bir dansçı olmak istemekte, Allesssancfro'yu scvmediğini söylemesine rağmen onu bir türlü buna inandıramamaktadır. Allesssandro kaba ve anlayışsız tavırları ile Grazia'yı zor durumda bırakır. Grazia ne yapacak dersiniz? Büyük gösteride rol alabilecek mi? Sarah ile arasındaki anlaşmazlık çözülebilecek mi? Allesssandro ile ilişkisi nasıl olacak?... Sadece Grazia'yaya neler olacagını değil, akademi yaşatnının nasıl olduğunu, yurtta kalan kız ? ların problemlerini, balerinlerin hangi şartlarda çalışıp neler hissettiklerini, lcıskançlıklarını, öğretmenlerin sanata ve sanatçılara nasıl yaklaştığını da Rüya Dansçtv/'nda bulacaksınız... Kısacası, Rüya Dansçısı, ergenin sosyal korkularınuı yanı sıra kendısiyle ilgiîi olan korku, endişe ve çelişkilerini dc anfatan bir kitap. Bu anlamda, Sarah ve Grazia, ergenin kendini ve çevresini sorgulamasına, anlamasına ve çözüme ulaşmasına yardımcı olabilir. liğitim sistemini eleştiren, yurt ve okuldaki disiplini sanat, beden ve ruh eğitirni olarak nedenlendiren Rüya Dansçısı, isyankâr ve sabırstz ergene narekete geçmeden önce belki bir kez daha düşünmesi için bir fırsat verebilir... 'Zalen yurttaki öğreneilerin hemen hepsi dünyamn çesitli ülkelerinden gelmislerdi, ortak dilleri Ingilizceydi. Pek azt Almanca biliyordu Sarah'ın yanından hiçayırmadti, Almancadan Ingilizceye ve Almancadan lalyancaya iki küçiik sözlüg'ü vardı. Grazia, çok iyi Almanca konuşmasına karşın bazt sözcükleri hatırlamakta zorlanıyordu.' (S.7)... Kitabı okuyan herkesin Ingilizce ve Italyanca bildiği varsayılarak bazı Konuşmalann çeviri yapma gereöi duyulmaksızın kurgu gerektinnediği nalde tngilizce ve lialyanca olarak ifade edilmesi Sihirli Dcgnek'e iş çıkamyor. Sihirli Değnek, gençlerin yukanda verilen bilgi ışıiında, kimin kiminle hangi dili konuşabileceğini düşünecek kadar akıllı olduklarım biliyor ve kitaptaki bütün Ingilizce ve ttalyanca cümlelere dokunarak hepsini Türkçeye çevirmek istiyor! Sihirli L)eğnek işe başlamışken, bölüm aralarını ayırmak için kullanılan 'bale ayakkabısı' deseninin yanlış yerleştirilmesinden dolayı yarım kalan cümleleri dc tamamlayıveriyor!... şersin. Nar tane rtur tane, Ayaklarım bir tane' (S.13). Tini Mini Bilmeceler Serisinin 'Vücudumuz'u tanıtan kitabından başka, Hayvanları, Sebze ve Meyveleri, Günleri, Doğayı, Taşıtları, Sayılan ve Işlemleri anlatan kitapları da var. Eğitici Oyküler Serisi ise adı üstünde çocukları belli konularda eğitmek için yazılmış öyküler... Kırılan Cîözlük, Eren'Ie Murat'ın mahallcde top oynarken yanlışlıkla Hande Hanım'm gözlüfiünü kırmaları üzerine kurulmuş bir öykü. Keşke egitimi parmaklarımızı sallayarak, çocukların gözüne soka soka değil de satır aralarıncıa verebilsek! Bu tür Kİtaplar her nc kadar ilköğretimdeki çocukların günlük yaşamda karşılaştıkları olaylan ve nesneleri daha iyi anlamasına ve değerlendirmesine yardımcı olmak amacıyla yazılmış olsa da, Sihirli Değnek bazı yerlere dokunmak ve mıığlak dü kullanımından kaynaklanabilecek, çocukların anlamakta zorluk çekebileceği oazı noktaları değiştirmek istiyor... "Sonra topa kuvvetice vurdu. Hande I lantm'tn safc lara/ını hedeflemişti. Buna karşın top gitti Hande Hanım'm başına çarpıverdı' (S.7)... 'Cîerekmez ben taşırım, iyiyim, diye konuştu. Ama Eren elinden poşeli almıştı bile' (S.13)... Hande Hanım'ın yaşlı ve yoksul olmasına rağmen ki konuyla pek ilgisi yok evinin iyi döşenmiş olması, öyküdeki çocukların ideaf çocuk figürüne benzetilerek yaşlarına uygun olmayan kelimeler kullanmaları ('Lütfen kusuruma bakma. Çok üzgünüm, ne olur, bagısla beni' S.9) ve arabalar kaldırıma park ettiği için yolun ortasından yürüdüğü belirtilmiş ofmasma rafinıen karşı kaldırımın bomboş olması gibi noktalara da dokunmak istiyor Sihirli Değnek. Hokus Pokuss... Ay Avcısı Derleyen Cemal lürkmen, Arttm Yayınlart (Seçme Dünya Masalları), 2002, 16 Sayfa, Resimleyen Soner Ciirgın (79 Yaş) Hiç Ay'ı yakalayıp top gibi yuvarlamayı, evinize getirip lamba gibi tavana asarak aydınlanmayı düşündıinüz mü? Moki bunu düşünüyor. Bir eskinıo olan Moki köy halkına yardım etmek, kandıllerinin yağı bitse de hep aydınlıkta olabilmek için Ay'ı yakalamak istiyor. Sizce bunu başarabilir mi dersiniz? Bir îzlanda masalından derlenen Ay Avast, Artım Yayınlarının Ege Can Okuma Sandığından çıkan dünya masallarından yalnızca biri. Matar masallarından Bugdıiy l'anesi, Kedia'k ve Ördekçık; Ingiliz masallarındaıı Mınık Serçe, Yuva Değısttrmece, Ayı Yavrusu; Polonya masalından Rüzgar I lorazu; Alrnan masalından Çalar Saat, Çin masalından Cîuguk Kuşu ve bir Afrika masalından da Inatçı Küçük F//derlenmiş, okumanın keyfine yeni varmış çocukların begenisine sunulmuş. Şirin resimleri ve iri puntolarıyla, öğrencilere hızlı, doğru ve anlayarak okuma becerisi kazandırabilecek, onlara okuma zevkini tatttrmanın yanı sıra onların sözcük dağarcıklarını da zenginleştirebilecek bir set Seçme Dünya Masalları... Hala unutamadığimız Cin Ali serisi de, 1992'den bu yana Artım Yayınlarından çıkıyor. Mustafa Delioğlu'nun sevimli çizimleriyle artık kendine daha renkli bir dünya kuran Cin Ali'yle henüz karşılaşmadıysanız çok şey kaçırıyorsunıız... 'Ah ayağım, vah ayağımf, lümyükümü tasırsın, Ayag'ımn tuzuyla, Yine yola dü on okuduğıım kitaplardan biri de Canan Tan'ın yazdığı 'Sokaklardan Bir Ali' isimli kitaptı. Kitap Bu Yayınevi tarafından yayınlanmıştı. Bu kitabı severek okumuştum. Bir sokak çocuğunun neler yaşadığını, ailesini, evden kaçışını, iki arkadaşının ölümünü anlatıyor. Kitapta beni en çok etkileyen bölüm, Ali'nin arkadaşları nın ölümünü anlatan bölümdü. Bu kitapta sokak çocuklarının ne kadar zor koşullar altında yaşadığını, onların duygularını, özlemlerini öğrenmek beni çok etkiledi. Kitabı bitirdiğimde gözyaşlarımı tutamamıştım. Sokak çocukları için birşeyler yapılması gerektiğini düşündüm. Ne yazık ki onlara parasal yardımda bulunacak durumda değildim. Elimde olsaydı tüm sokak çocuklarının sıcak bir aile ortamında oulunmalarım sağlardım. Onların da mııtlıı olması için çalışırdım... Gülsah AKGÜN (M.K.Paşa • Bursa) (Gülşah'cım yaşını yazmayı unutmıışsun!... 'KüçükSakar C.adı'yn teslim et tim oyun biletini. Cadı sakarlık yapıp kaybetmezse biletin çok yakında elinde olur. Gözün yukarda, uçan süpürgelerde olsun... Oyunu bize de anlatırsın değil mi?) Gülşah'ın Sihirli Değneği S Sihirli bir değneğiz olsaydı neler yapardınız, neleri deg'iştirmek isterdinız? işe kitaplardan başlamaya ne dersiniz çocuklar? OkuduSunuz bir kitabı sevip sevmediğinizı, kitapta hoşunuza giden ya da gitmeyen bölümlerin neler oldug"unu ve yazar siz olsaydınız o bölümlerı nasıl yazacağınızt anlatan mektuplarınızı Sihirli Değnek'e gönderirsenız, yaztnızı bu sayfada görebilırsiniz Sihirli Değnek'in size ödül olarak nc verecejŞJni mi merak ediyorsunuz? Sürpriz!! (Mektuplarmıza yaştntzı ve aaresini yazmayı unutmayın olur mu?) Nilay Yılmaz Kurtıduş Deresi Cad. No: 47 Bilgi Universitesi, Dolapdere / Istanbul nilayy@bilgi.edu.tr Tel: 212 236 78 42 CUMHURİYET KİTAP SAYI 676