Katalog

khı\ıL nıuztk tarthımızın kılonıeln laş larınıgoslırınbıryanıvarburomantrı /la rıka Çocuk lantı sıruvını Hatıltlaşma mı {üfcda^laşma mı sımvınının vtdı^atı, adeta \orgulanı\ı ızbırı tuhıncn bır toplumdan yı nı \oylı mlı r ıırı tmeyı yonclı n bır loplunı fthı/ısınm kurulu^unu da attlalıyor bıraz Lrduran ın tanıklı&t/bayalı buııları yansıtı yorbırol^tıdı liurada gozdtn kaçırdıgınız bırşey oldu mu onun hayatına dotntp bakar k Yalnı/ bı/e aıt tamklıklar değıl evren sel olçulerde yas,anmi!} tamklıklar var lkın cı Dıınya Savasj ardından kul ıcngıne bu runmu% Avrupa nın bışkcntlerındekı muzık yasjamı, konserler yukselenleı, du^enler Hitlcrcı mıı/ısyenleı sanatı tarafsı? gorebı lenler Yalıudı mıızısyenlerın akıbetı vb 1950 leıın Amerıka sında geçen dort besjyıl ıçınde yıne o oıtamda parlayan mu/ıkçıler konser geleneftı konser salonlarınm gorke mı Avrupa dakı kaostan sıynJıp Amcnka ya goç cden nıu/ık beyınleıı zamanın en bu yukhocaları oörctmetcknıklerı vb Iurkı ye de ıse Menderes donemı varlıklı aılele nn çocuklarını ust du/ey kulturle yetıştıı me çabaları kıy cpcuklannın o/cl olarak eğıtımıne kulturune onem verılmesı soz ko nusu oluvor lstanbul un 1940 h yıllardakı /engın muzık ya^amı anlatılıyoı Muzıkse verkı^ılerın Batı kultuıu almıs, aılelerın bır arada yaşamal ırı yı/lıklar pıknıkJcr cğlen celeı sorıalar yansıyor (jo/den kaçııdıgım çok^Lvolmu^tur Bu baktığımız açıya bağlı Aına ben Ayla nın ya ijaıvnn ı odakl ınmnjtım Onun o/el eğıtımı nc onun yaşanı sınııl ııı ıcıne gıren eöıtım cılcıe Bukıtapta utıkkonsetvatuvaılanfı 1 ın anlatmadım lstanbul d ıkj Darulflhan Ankaı ı nın vuıı konsu\atu\an opcı ısı radyolaıın kuı ulusu gıbı bılgıleı Cemal Re şıt Rcy\e Necıl kı/ıııı Aksts kıtaplarımda yer alan btlgclcıdı Pıkı (nlctın ım$ (ikışlardakt bır om run /(\ı \mın rıı/nal dıırumunun yansılılma smda \ınırlaynt bır duntş(unuz)un oldufcu nu uıyltrsım Bayağılaştırmamaya aulaıla duygu so mııı usunc gırmemeyeozcn gosterdım Yok sa çok kolaydı ask sahnelerı anlatmak olumlerın hısralıklatın aytıntısına gırmek yalni7İıkLııı daha da udclemck Sınırlama dıyoısanı/ buralarda gcrektı )oJİ bayır olo\aınur den mztlmıyo rum btyogra/tk roman da anlatıa ben ola rak \anat<,tmn kındısıııt u ((rkı n ıstcr ıste mı z arada bır fluluk kalıyor Nc dı rstmz ^ Bu ka<,ınılma/ oluyoı Romanın k ıhra manı /atcn gtrt,ckkre dayalı olayları kcndı go/undtn ıktarınca daha dıkkatlı olmak /o ııınd ı k ılıyor Ayrıea kcndını kotuleveme 1 dığı gıbı ovtmıyor da (, ok duşundum za man /aman Acaba ara sıra ben ya/ar ola rak anlatıma katılsa mıydım dıye Hıç de ğılse kımı konserlerden aldıgı guzel elcstı rılerı Mcnuhın DavıdOıstıakngıbıbuyuk kısılcrk nıektuplaşmalarını fılan boylecc sa rır aralarında ışleyebılırdım Akısı bo/acak dıvc v<i7ge<,tını Dıvoı um ya belkı bır kıtap daha yaznıak gcıek Ayla ı^ın Yıl yıl onun sanat takvımmı yaşatnıak elestırılerı kon scı progranılarını mcktupları nıce tarthsel belgeyı sergılcmek adına Belkj eldekı bu kı tabı okumaya da bır anahtar oluşturur boy ILSI bır kıtapyk 1 şanlar, Aya/pa^a dakı komşuları Anka ra'dakı dostları Ayrıntılarda \ e so/u ge<,en kışılerın adlarının doğru yazılışında bana yardımcı oldular Pıkı başkataka\naklarınızntltrdı hcm loparlarkın bemdı roman bı^ımındc yazar ken onunuzdı /yanınızda duranlar' Dedığım gıbı bıı dolu bıyograiı oku dum I Iclt mu/ıkijilenn kcndı va/dıkları bırıne ya/dırdıkları, onların yasamından esınlenıp başka yazarların kaleme aldığı bı >ogı ıtık ronı ınlaı lsaac Stcrn Ychudı Mcnuhın S\ıatosla\ Rıchter |acquelıneDe Pre Da\ıd()ıstrakh Henryk S/eryıng Jo seph Szıgcttı Hoıouıtz Danıel Barenbo ım Bunlar hcıııen aklıma gelenler Ve su reklı her anlatılanolayı \ansmayi konserı oıkcstıasetını bestecıvı ınternettcn ansık lopedılerden çıtte sağlama yaparak hata yapmamava gavıct ettını Bu arada keman sanatçısı Hakan Şensoy bana " ITıc Vıolın adlı bır multımedıa ansıklopedısı getırdı Hcm yuzlerce tarını kemancinın sesını duyabılıyorsunuz hemke man haklunda ne bılgı ısteısenı/ bulabılıyorsunu7 Ondan (,ok ya rarlandım Ayrıca keman yapımı \eStradi\anushakkind ıkı bılgı lcrımı de doğrulamak ı^ın Alp Altıner e basvurdum Zıra Ayla 1710 AJtın Donem yapımı bır Stıadnarıus a sahıp olmu^ nere dcvse kırk \ıla vakın üegeı ı çok buyuk bır keman ()nun oykusu başlı basına avrı bır ronıajı zatcn Ne yazık kı Ayla onu sıgorta bıle ettıremeyecek duruma duşuvor, satmak /orunda kalıyor Ama bu nu da karanlık gormuyor, yenı al dıgı Cjuarnerıub kemanını gıızel leştırcrek ya^ama bakmaya baslı yor Baska tutunma yolu yok kı yılara Romanın ı n tra/ık yanı \ rdu ran m Stradıvarıus undatı ayrılı )i liıı (»ıımlı bır sımgı idıalıU ( umhurıyıt dıt^utuıunın ba^la ma nokta\ı dı gddıSt ycrı goster nıı\ı a^nından Lrauranlar ı yı lı^lırcn du^uıııının yozla^a yozla ianı noktaya gı Idığı Harıkaço mk olaraL nıtıhyıp ı$ıtınnndı otuul oldıı&u \amıt<%ı\ımı onun kıntanına sahıp (ıkama\an buıılkc Mc la forlar uzentiı kurulup anlalılaı ak bır ba\ al \tz daha ionrakt ku^aklara bıı lurıomanla rıyazabılnıı 11 \anlııınnbırbırıkınıtlopat layıp sundunuz Arlık Lrduran la \uz ytızı gclmıdendı onlarını^ındı \eralabıldığ,ıan uıtılır, yazılabtlırdıyı•duşunuyorum Nedtr 1 stntZ' Yınebelgelere dayanmayı mutlaka aıas tırmayı ve gerçeğı goz ardı etmemelerını oğutlcrım Son olarak dınızdekı ı^alt^malardan \oz ıtmtnızt ıslıyorum Yenı bır şeye basjlanıadan once elımde bunca zamandır bırıken gazete dergı ın ternet yazılarımı Itmatık olarak derlemek ve yayımlamak ıstıyorum Bır ke/ ga/ete say fasında çıkıp bır kenara atılan yazılara acı vorum Bazıları oyle buyuk emekle yazılmış 1 kı Cıuncellıkten ote genıs zamanayayılan, her donemde ba^vurulabılccek befgeler olusmuş Bıraz zaman alacak derlemek ama mutlaka bu ışı yapmalıyım Kendımdc boy le bır sorıımluluk goıuyorum Bu arada mımk dunyamı/a emek vermıs nıce gı/lı kalıramanı araştıımaktayım Yal nız bestccı yorumcu gıbı sahnedekı kışılcı değıl bunlar Perdc arkasındakılcr Pıyano tasıyanlardanyeı gosterenlere çalgıyapan lardan akort edenlere nota çoğaltanlardan koıo uyelerıne orkestra uyelerıne dolayı hiyla bır doneme tanıklık edenlere yeı ver mek ıstıyorum Nıce anıları vardır taı ıhımı ze ısık tutacak kım bılır1 Yasları ılcrı olan lardan ba^layıp onlaı ı kaciı madan bıldıkle tını goıduklcıını dcrlemelıyım Ama bu ça lısmayı tek başıma 1 urkıve capında nasıl yaparım bılcmıvoı um I lcıhalde epev yar dıma gereksınınum olacak • Ayla'yı Dınler mısiniz?/ fı ın Rımzı Kı/abıt // 2S'S \ çocuk olduğunu anlatıyordu bana An nesının baskısıyla nasıl yetıştığını ve ha vatı boyunca o baskı altında nefes alma sına ızın verılmedığını paylaşıyordu Bır tanusun ıçınde, aılenın tek çocıığu, hep evın kuçuğu olmanın getırdığı zorlulda rı ve sorumlulukları, kaybettığı sevdık lerını anlatıyordu sankı bazen go/lerı bu ğulanarak Omur boyu baskıcı bır dısıplın altın da hıç odun vermeden, hayatınızı surdu rebılmek gerekır o herkese cazıp gelen konser salonlarına çıkabılmek ıçın Evın llyasoğlu o kadar guzel yonlendırmıs kı Ayla Erduran'ı "solıst" olmanın verdığı yalnızlığı ve sahnenın ortasında ınsanın kendısını ne kadar çıplak hıssettığını ak tarabılmesı ıçın Okurla bas başa bırak mış Erduran ı, yazan o değılmış gıbı dı ş,arıdan bakmış olavlara Ferıdun An daç'la kıtap uzerıne yaptığı soyleşısınde Ily.:soğlu, "Okurla kahramanı ba^ ba^a bırakmak adına kıtabı onun ağzından bırıncı tekıl kı^ı yontemıyle yazdığını, bırçok yerde, daha sıcak bır ortam yarat mak adına, onun kendıne ozgu kesık ke sık anlatımını ve kendıne ozgu sozcuk lerını koruduğunu," aktarmıs Muzık sanatına ılgı duyan bır okuyu cunun sanatçıyı, sanatçının hayata bakış açısını, "sanatçı" olana kadar neler yaşa dığını, hatta aıle yaşantısını, kendısıyle konuşuyormuş gıbı okuması çok onem lı bır ayrıntıdır Çunku sanatçılar hep an laşılmaz gelırler ve belkı de eleştırılırler Oysa her şeye karsı ınanümaz duyarlı bır yapıva sahıp olmaları, yaşadıldarı olayla n muzıkle bağdaştırmalarındandır Bel kı de karmaşık gelırler bızlere Ama mu zık de karmaşık değıl mıdır zaten^ Umarım "Âyla'yı Dınler mısınız>"den sonra Evın llyasoğlu dığer "harıka ço cuk"ldnn dd hdyat oykulerını okumamı zı ve dığer sanatçıların da dunyasını an lamamızı sağlar Kım bılır belkı de Ayla Erduran'ın veya dığer sanatçılarımızın bır sonrakı konserlerınde, konser kıtap çıklarının yanında verılır ve herkes kıta bın sonunda Ayla Erduran'ın soyledığı şu sozlerı gerçekten anlar Kulıs karan Iıksa, sahne aydınlıktı Olum karanlıksa sonrası aydınlıktı?" • CUMHURİYET KİTAP SAYI 650 Blr kitap yetmez... Avdınlmın renkleri YASEMİN TUNÇ Sef Otto Mazerath Ayla unlu kemancı Henryk Szeryng loplumdakı (oku$ (urumı, dcğcr yılınıt bır vırus bır salgın gıbı ortalıgt almaya baş layalı htrı oradakı bayatın kırıldıp nokta larıdagılırıyonuma l rduran ın bepkoru duğfi scssız duzın ı bozuluyor, ınsanların ıçtıdı, or/ast/uia kalakahyor Yenıden bır baslaııgn 17 yıl \onra iurktyeyı dotıu^ (19,V9) tksılc n ı kstltı n hayatlardan ço^a la» do\lluklara doner yuzunu Bu yakm donınıın lanıklıg'ını ba\ka kı\ılerle konuştu nuz mu, Lrduran ı başka gozlerı'sozltrdın dıtıU dırıız mıJ Bırtok kı^ıyle konuşma yaptım Onla nn saatleıcc anlattıklanndan belkı bır tek cumle bır tek fotograf kaıesı kullandım Ama herkesten bır sevler kaptıın Orneğın Ayla nınRusya dao^rentilıkyıllarındakıas kcıı ata^enın esı teyzcsının kı/ının \\A lep tekı aılesını t ınıyanlar Ayla nın ılk kon serlerını, Berger ıle derslerını ızleyenler, ts vıçrc'dekı acı gunlerınc oöretmenlık sure cıne tanık olanlar Parıs tekı yıllarını payla SAYFA 6 G ıttıgım konserlerın program kı tapçıklarına bakarken buldum kendımı bugun Llımde ne var ne yoksa hep&ını okudum Nearadığımı, hangı bılgıyı edınmek ıstedığımı bume den? Ne kadar basıt yazılmıştı solıstle rın hayatı Verdığı konserler, okuduğu okullar, kımlerle çahştığı ve şımdı ne yaptığı yazılıydı sadece Belkı de bır kon ser kıtap(,ığı ıçın yeterlı bılgılerdı ama bızler konser çıkışında hı^ du^unuyor muvuz acaba, o solıst o sanneye çıkana kadar neler olmuş hayatında5 Ismını ko ruyabdmek ıçın ne fedakârlıklar yapmış, yaşadığı acılar, uzuntuler, sevınçler, aşk lar, kısacası hayata daır her şeyden nasıl soyutlamış kendısını de çıkmıs, o pırıltı lı sahneye? Butıın bunları du^unurken okumaya başladım Evın llyasoğlu nun "Ayla'yı Dınler mısınız?" adlı son kıtabını Oku dukça "lşte"dedım, "aradığım bu'" Yıl lardan ben hayranı olduğum, eğıtımı mın her evresınde karşıma çıkan ve or nek gosterılen ısımlerden bırının, Ayla Erduran'ın havat oykusu 1998 Eylul'unde Cunda Adası'nda verdığı master kurslara dınleyıcı olarak katılabılmek ıçın nasıl da cırpındığım geldı aklıma Sonra, Eskışenır Festıva Iı'nde Brahms çalarken dınleme fırsatı bulmuştum Oyle verıyordu kı kendısı nı kemana ve muzığe ve nasd da yorum luyordu eserı Kıtabı okuyunca anladım, yureğındekı ate^ın kemanıyla nasıl bır leştığınP Bırebır kar^ımdaydı Ayla Erduran Sankı çok yakın bır dostuymuşum gıbı bana kendı ağzından, o şıırsı çıvesıyle sankı seslı aktanyordu tum hayatını Okula gıtmeden, yaşıtı arkadaşlarıyla oynayamadan ve sokakta dıledığı gıbı koşamadan geçen çocukluk donemını, her hafta sonu evlerıne gelen seçkın ko nuklara kuçuk konserler vermek zorun da kaldığını ve bu konserlerın sonunda ozgurluğu mutfakta aradığım, herkesın ona "Harıka çocuk" dedığını ama ken dı harıkahğının farkına varamayan bır