Katalog

KAFAOGLUBÜKE B U L M A CA Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalısın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı saydı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satınn sonunda kara kare yoksa, bu, sözcüğün alttaki satınn başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru, bir şiirin adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aynı şiirden bir alıntı ve şairin adı ortaya çıkacaktır. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Füsun Erbulak'ın bir kitabı. 41 55 10 21 58 38 B." Yurttaş Aranıyor" (AtaolBehramoğlu'nun bir şiir yapıtı) 69 12 51 73 43 C. "Bu yol, bu sinei vahşette gizlenen inur." (Tevfik Fikret) 54 9 28 60 D. Tümiz. 76 45 71 18 79 70 27 E. "Geçer... gibi hasretle istikbal yadından." (Tevfik Fikret). 5 44 74 22 F. "îletişimin ABC'si" adlı yapıtı da olan üetişimbilimci. 13 39 7 114 40 23 34 62 66 31 32 8 35 IU(H<MUMCU0âLU İkinci Yeni S anat akımları, bazı yapısal özellikler etrafında birleşir, örneğin barok dönem müziğini romantik dönemle karıştırmak ya da izlenimciler ile kübistlerin yapıtlarını benzetmek neredeyse olanaksızdır. Edebiyat akımlarını ayrımak biraz daha güçtür, alımlayanın sadece o akım hakkında değil, genel edebiyat tarihi hakkında da bilgi sahibi olması gerekır. Türk şiirindeki İkinci Yeni akımını ayırt etmek bana hep zor gelmiştir. Sanırım bunun nedeni, birbirlerine pek benzemeycn şairleri aynı çatı altında toplaması, hem de bu şairlerin tarklı konu eğilimleri olmasından kaynaklanıyordıı. îkinci Yeniyi anlamak üzere giriştiğim ve 1950'lerde yayımlanan şiirleri okumaya başladığım günlerde Ece Ayhan'ın sarsıcı ölüm haberi geldi. Yeni bir ivmeyle şiirleri okumaya devam ettim ve hâlâ ne kadar canlı ve yeni kaldıklarınr görmek beni çok şaşırttı. Sadece çağdaş Türkçe'nin gelişmesinde değil, 50'li yıllarda doğanların düşüncelerini şekillenmesinde ne denli önemli rol oynadıklarını gördüm. İkinci Yeni 1950'li yılların başlarında ortaya çıktı. Önceleri bağımsız olarak daha sonralarda ise birbirlerinden etkilenerek yeni bir şiir söylemi geliştirdiler. Ilk başlarda şiiruen anlam yüklü dizeler bekleyen okur için anlaşılmazdı, rakat bu akımın başladığı yıllarda Oktay Rifat benzer bir anlayışla "Perçemli Sokak" adı altında bir şiir kitabı yayımlamış ve önsözünde de şiirin o günlerde girdiği yeniyolu anlatmıştı: "Birsözüngözümüzün öniine gelen göriintüsü, olabilecck bir şeyse o söze anlamlı, olmayacak bir şeyse anlamsız deriz. " Ahmet düştü" sözünün bir anlamı vardır, çünkü Ahmet düşebilir. "Lambanın saçları ıslak" sözünün bir anlamı yoktur çıınkü lambanın saçı olmaz. Bir kelime sanatı, bu yüzden bir görüntü sanatı olan şiirin sadece olabilecek görüntülere bağlanması istenmeyeceğinden anlama da bağlı kalması istenemez." İkinci Yeni'nin ortak özelliği dilin alışılmış kalıplarını yıkmaktı; söz dizimini bozarak dili zorlamak, yeni imgeler yaratmaktı. Şiir, böylece, herşeyi anlatabılme sanatı olarak yeni bir boyut kazanıyordıı ellerinde. Sözcükler anlamları ötesinde, sesleri ve seslerinden hatta harflerinden doğan çağrışımlarla sanki gizemli yerlere götürüyordu okuyanları, soyut resimlerin gerçek ötesinde ruhsal çözülmeleri dile getirmesi gibi, gerçekfikten koptukça çok farklı yeni bir boyut kazanıyordu. Sözcükler aracılığıyla gidilen bu yer, aslında sözcüklere uzaktı. Sözcükler zihnin çalışmava başlaması için bir itici güçimpetusdeğeri taşıyordu, daha sonra zinnin ulaştığı nokta, uyardığı duygu, yaratüan iınge, bir tek sözcükten kaynaklansa bilc, artık ondan bağımsız ve tamamen kopuktu. Buradan da anlasılacağı gibi, îkinci Yeni şairleri öykü anlatma peşinde değillerdi, asıl ağıılık verdikleri şey, öyküyü dışlayarak imgeye ve duyguya yönelmekti. "Perçemli Sokak"ta Oktay Rifat bu özellikleri kusursuz dile getiriyordu: "XVII Uykusuz camların kırmızı bovnuzlu öküzü ellerimi yaladı mı yemyeşil kesilirim. Alnımın kıışları havalanır. lçim dışım gözle görünmeye başlar. Başkaları KİTAP SAYI 650 I. Yazınsal 16 61 78 50 49 J. "bir yudum tatmışım bordo rakımdan/ bardaklar kirletmişim yaşarken / ayy! yüzümde diyorum" (Küçük Iskender). 47 72 19 2 63 20 15 Ece Ayhan seyrime dalmışun ne fayda, ben mühürlerin yalnızlığında erir giderim." Aynı yıl (1956) Ece Ayhan "Bir Elişi Tanrısı için Ağıt" şiirini yazdı: "Peki nasıl oldu da hatırladı denizde bogjildu&unu nasıl oldu da peki anlalamıyorum hıliyorsıın öylc ölüme düşkündü ki biyoloji sıfır bir şarkı yıyor sımdi şapkalarını orospular cksilıyor ama yok ne olur afclama böyle amayok sunun şurasmda tramvaysız, çocukolmak turunç olntak kantocu pcruz sabıden yaşadı mı patron?" Soyut resmin verdiği duyguyu, müzikte ve şiirde vermek zordur. Simgeci akımların amaçlarından biri de gerçeklikle sanat arasında hep var oldueu sanılan sanal köprüyü yıkmaktır. îkinci Yeninin de en yakın durduğu Simgecilik akımı oldu. Toplumsal şiirden ve Garip akımından onları ayıran en büyük özellik ise bireyin toplum içindeki yalnızlığına ve uyumsuzluğuna ağırlık vermeleri oldu. îkinci Yeniyi anlamaya çalışırken şairlerin dünya görüşü de zamanla belirmeye başlar zihnimizde. Aynı Simgeci şairler gibi, îkinci Yeni şairleri de insanın bitmiş bir tasarım olarak yaratıldığına inanmazlar, onlara göre insan gerçekleşmekte ve sürekli değişim içinde olan bir varlıktır. Bu çok temel dünya görüşü bir çok politik düşünceyi de beraberinde getirebilir, fakat İkinci Yeni en başta insanın özgür irade sahibi olduğu düşüncesiyle öne çıkıyor. Bu özgür irade de onu çevreye uyumsuz yapan olguların başında geliyor. îkinci Yeni I ürk edebiyatının en önemli akımlarından biri olarak yeni nesiller tarafından hâlâ anlaşılmayı ve tartışımayı bekleyen bir şiir türü. Rastlantısal anlam üzerine kurulu olması, onu yıllarca kapalı ve gizemli bir boyutta tutumuşsa da, bugünün dünyasını aydınlatan çok öğelere sahip. Bu akımı iyice anlamak için, llhan Berk, Attila llhan, Cemal Siireya, Turgut Uyar, Edip Cansever de okumak şart. Ve okudııkça gizlerini bize açacaktır. • www.yazinsanati.cjb.net K. Kanuni Sultan Süleyman'ın şürlerinde kullandığı mahlas. 65 53 68 42 59 3 64 L. Bir sözcüğü rakama çevirmek ya da sözcüklerle ve genellikle eski şairlerin yaptığı gibi, dizelerle önemli bir olayın tarihini gösterme yöntemi. M. "...olmak" (birşeybirinitedirginetmek, hoşuna gitmemek.) 14 46 57 26 37 848. sayımn çözümu A. Hart Crane, B. Ayaklanmasının Kalbinedir, C. Lim, D. îzbiro, E. Mormon, F. Şüheda, G. Emici, H. Farklı, I. îbrd, J. Kızıl Güneş. Şiir: "Denizkızı girmiş düşünceme Ben iflah olmam Dalyanları birbirine katmak orkinosların harcı" 36 17 33 25 G. îngilizce "sırt, tepe, dağ silsilesi". 77 24 52 48 67 H. Zafer Diper ile arkadaşlarının yıllardır oynadıkları oyun. 30 29 56 75 6 CUMHURİYET SAYFA 23 r