Katalog

nın kemıklen so/cuklerle ya/ıyor Veda Vezınlerı'm • Veda Vezınleri/ Mchmct larter/ !)tır/ )üpı Krcdı yayuıları/ C>I s "Etık değerler bır sure daha gozardı edılırse bu, basının sonu demek olur Bu sonu yaşamamak dıleğıyle "• Alnından Vururlar/ Aykut Kuçukkaya/ Alan Yaymulık/ 189 s Alnından Vururlar İPEK YEZDANİ Sessiz Darbe MUZAFFER UYGUNER G azetemız edıtorlenn den tecru belı ga/etecı Aykut Kuçukkaya, "Al nından Vururlar" adlı araştırma kıta bında, Cumhurıyet tarıhının en buyuk yolsuzluk dosyala rından bırı olan "Beyaz Ener|i Dosyası"nı mdsdyd ydtırı yor 2001 yılına damgasını vuran yolsuz luklar zıncırının, hukumet mensupları nın bu yolsuzluklara yaklaşımının ve medyayla ılışkısının anlatıldığı araştırma kıtabı, oyku tadında yazıldığından "bır solııkta okunup bıtırilecek turden" bır ozellık taşıyor C uneyt Arca yurek, Bu yuklere Ma sallar Kuçuklere Cjcrçekler dızısının 7 kıtabı olarak Ses sı/ Darbe'yı yayın ladı Bu kıtapta 1993 / 1994 yılla rındakı durumlar ve kışıler yer almak tadır Odak noktalan Demırel ve Çıller, o gunlcrdekı ckonomık durum ve cnflas yonduı Bu aradaGenel Kurmay'dakı ata ma olaylanna da yer verılmıştır Kıtabın adının Sessiz Darbe olması da, Genel Kur may Başkanlığı'ndakı bır ıkı oncmh nıev kıye yapildc.dk atamalarla ılgılıdır Demırel, "Mayıs 1994te (, ankaya'da bır yılını tamamlıyor Buyuk bır basın toplan tısı yapacak/ / Seçım kapıda Çıller ne olacak? Demırel ne yapacak'' Kuşkular kaygılar gerıde kalacak nıı ve Demırel, parmağının ucuyla bu kadını ındırebıle eek mi''" Bu konular surup gıtmektedır Demırel, en yakın adamlarından Lmre Oonensay'ı Çıller'ın yanında gorevlendı rıyor Goncnsay, oysa C ıller'ın karşısında yer alnıaktadır Demırel, bu konuşmasın da ıhtılalden so/erılmemesım açıklamış, her 10 yılda bır yapılan ıhtılallerın zaıarlı olduğuna değınmıştır (s 159) Başka bır konuşmasında da cuntaya karşı başarılı olacağınıbelırtmış "I laklarındangelırım Ben nclerın altından kalktım gcldım" de mıştır(s 190) Demırel, ABD Kongresı'ne venlen Cemal Mıgdalowıt/ raporıı konu sunda da goıuşlerını açiklamıştıı Çok onemlı bır konu ıse Genel Kurmay Baş kanlığı'ndakı ust derece atamaları ıle ılgı lıdır ve bu konularda Çıller ıle aykın dav ranıştadır Çıller'ı Demırel yeıleştumıştırsryasctın ust kademesıne C) tanhferde başbakandır Arcayurek'e gore " T A N S U 'nun açık anlamı Turkıye'den Amerıka'ya Nakıt Servet Uçuranlar'"dır O yıllarda konu şulduğu uzere, "Çıller'ın malvarlığinın kaynakları kuşkulu, vergı sıcılı şaıbelıdır" Bugun çok konuşulan dolar ve IMI ko nusıı ıle ılgılı olarak, o yıllardakı duruma şoyle değınılmektedır '(iller, Başbakan olduktan sonra ekonomıyle tek başına oy narken Amerıkan Dolarını patlatıyoı, ış lerı yu/une go/une bulaştınyor, İMh'ye başvıırmak /orunda kalıyor, televı/yona çıkıp halktan ozven ıstıyor, dışardakı I urkler I urkıye'ye yatırım yapacak Avru pa'dakı ışçılerımı/ dovı/lerım I urkıye'ye yollayacaklar Yurttaşlanndan bu o/ven yı ısteycn Başbakan'ın kendısı ABD'ye ya tırım yapmaktadır Olur mu>>" (s 399) ()lmuş ışte o zamanlar Ama bugunku hu kumetı IMI ıle yakınlığı nedenıyle ıstıta ya ve erken seçıme çağırıyor Arcayurek, "Bır Başbakan, hem tıcaret hem sıyaset yapabılır mP" dıye soruyor Suleyman Demırel, (, ıller'ın BBD negı dışı ıle ılgılı olarak şunu soruyor İMr 'nın kanadma gıreeek, ABD'kıler I urkıye'yı dumen sularında goturmek ıstıyorlar"^ Çıller, "Bana uç ay versm, sonra hesap so run" dıyor o gunlerde Lvet, ne uç aylar geçtı Çıller, mılletvekıllerıne maaşlarını Hazıne'ye bağışlamalarını onennıştır, al dtğı yanıt ıse "Çıller once yalısını bağışla sın" olmuştur Demırel, Çıller'sı/ huku met arayışlanna da değınmıştır Bıınıın na sıl olablıleceğı de ortaya konulmuşiur Sı yası Partı genel başkanlan ıle yapılan go ruşmelerle ılgılı bır uzun not (28 madde var) bırçok durumu gostermektedır Uç rakamlı enflasyon, buyuk ıstıkrarsızlık, ckonomı gemısının karara oturmuş olma sı, ekonomıdekı krı/ın sıyasete bulaşmış olması bu arada anılabılır (s 206 207) Demırel de Çıller'lc donuşturmuştu Bı konuşmada Demırel, "1 elaket kadın Ya laneı Koıkunçbıı şey Herşeyıyapar"de mıştıı (s 288) Cılleı.O/al'ın olumunden sonıa kapanan bu durumu yenıden can landımıış \e Kııriçe televı/yon ıle eğıtım tartışmasını ortaya atmıştır Kıtapta, Nec meddın Cevherı'nın Çıller hakkındakı olumsuz sozlerıne de yer verılmıştır (s 344) "Mumta7 Soysal gıbı /eka, bılgı ve kulturle yoğrulan bır kışılıkle, ılkesız, bıl gısı kıt bır Başbakan arasında çekışme" baslamıştır (s 358) Çıller ılc ılgılı daha pek çok şey var elbette Bu kadan yeter Başka konular arasında hukumetın du rumu, Genel Kurmay'dakı atama ve eko nomı krı/ so/konusu edılebılır O yıllarda ekonomık bunalım hukume tın onemlı sorunuydu " lansu Çıller, 'va kıt yok' gerekçesıyle SI IP DYP hukume tının devamını ıstıyor "Sıyasetın /amanı değıl I uıkıye'nın zaman kaybına taham mulu yok" dıyor, ama bugun tersını yapı yor 5 Nısan kararlannın negıbı durum ya rattığına da yer verılmıştır kıtapta Sıktn tının ekonomık dcğıl yonetım eksıklığın den ılerı geldığı duşunulmektedır o gun leı de Necmeddın Lrbakan da ıstıkrarsı/ lığın ' Başbakan'ın kışıhğınden kaynak lan"dıgını belırtmıstır (s 199) Hukume tın sıyası omrunu doldurduğu da soylen mıştır I lukumet guven vermıyoı, dıyen de vardır Daha pek çok goıuş oıtaya atı lıp hukumet elestırılmıştu, tıpkı, bugun kugıbı Değışen bır şey yok demek kı Çıl ler'ın yalanları da so/konusu edılmıştır (s 421) "Karayalçın, ara seçım konumuna gelındığını soyleıken Çıller erken seçım olmayacağını one suruyor" (s 423) O yıllarda ekonomık kıız dc sozkonu sudur 5 Nısan 1994 tarıhınde hukumet bır bıldırı yayınlamıştır Yıllar boyu bırı ken dengesı/lıklerın ekonomıyı cıddı bır krı/ın eşığıne gctırdığı sozkonusudur Bu konuda Demırel de bır açıklama yapmış tır Krı/ı atlatmak ıçın yenı bır hukumetın gerektığı vurgulanmaktadır o yıllarda "Halkın alım gucu onemlı şekılde duş muştur, halk pahalılıktan şıkâyetçıdır, durgunluk ıse yennı behrsızlık, endışe, gu vensı/lığe" duşmuştur Hukumet guven vermemektedır 19 Mayıs 1994 gunu par tı başkanları ıle yapılan toplantıda da bu genış bır yelpazede ele alınıp değerlendı rılmıştır O gunlerde enflasyon da yuksek tır, yu/de 113 8 olmuştur Aylıkenflasyon lar ıse %30 4, ılk dort aylık ıse %51 8 ol muştur Arcayurck'ın "sessiz darbe" oluşumu Genel Kurmay'dakı ust aşamaatamasıdır Anayasa'ya gore, hukumet teklıt etmeden ( umhurbaşKanı, Genel Kurmay Başkanı atayamaz O sırada Hava ve Denız Kuv vetlerı komutanlarının gorev suresının u/atılıp u/atılmayacağı tartışma kousudur Demırel, surelerın u/atılmasma karşı ımış Başbakan ve yardımcısı ıle Genel Kurmay Başkanı surelerının uzatılmasından yana Hava vc Dcnız komutanlıklarında hıç kımse orgeneral ve oramırellığe terfi ettı rılmemıştır O zaman surenın uzatılması zorunludur Demırel'ın ısteğınc karşı bu durum "sessiz darbe" olarak nıtelenmıştır Boylccc, Demırel'ın ısteığı olmamıştır Cuneyt Arcayurek, yukanda sozunu et tığımız konulardakı saptamalarını belge lerle kanıtlayarak bıze sunmuştur Boyie ce, 1993 ve 1994 yıllarındakı durumun go runtusunu belgelerle anımsıyoruz Boyle bır yorucu çalışmanın, yorucu ve emeğın ıırunu bu kıtap, belgesel nıtelıktedır Ba zı konular yınelenerek ortaya konulmuş olsa da bır çok husus hakkında bılgı sahı bı oluyoru/ Ba/ılarımıza masal gıbı gelse de gerçekte bunlar gerçeklerdır Yenı kı tapları bekleyeceğız • Sessiz Darbe/ inceleme trdeleme/C u neyt Arcayurek/ Bılgı Yayını, Ankara 2001/484 i Cesur Avcı ŞEREF BİLSEL Ş "TarlheNotdiişmek" Onsozunu Hılcmet Çetınkaya'nın yaz dığı ve " I'arıhe Not duşmek" olarak de ğerlendırdığı kıtapta Kuçukkaya, Çetın kaya'nın dedığı gıbı "Operasyonla sarsıl mayan hukumette lıderle bakan ılışkısı ne kulak kesılıyor, soygun duzenındekj zıncırın halkalarını bır bır ortaya koyu yor " Kıtap, Kuçukkaya'nın, "Holdıng leşen basının medya plazalarını sarsmak la kalmadı, tekkelleşen, gıderek çok bu yuk boyutlu ışletlemelere donuşen bası nın, sermaye ıle îçlı dışlı olduğunu ve ış levını daha oncekı ıçtenlık ve gozupek lılıkle yerme getıremedığı gerçeğını tum çıplaklığıyla gun yuzune çıkardı" dedığı Beya/ Enerjı Operasyonu'yla başlıyor "Herşey2001 yılının Ocak ayında baş ladı Ajans bultenlerıne ılk once Enerjı ve Tabıı Kaynaklar Bdkdnlığı'nddkı go revden dlmalar duştu Enerjı ve Taoıı Kaynaklar Bakanı Cumhur Ersumer, Musteşar Yardımusı Mustafd Mendılcıoğlu ve TEAŞ Genel Muduru Muzaffer Selvı'yı geçıcı sureyle gorevden alırken, Genel Mudur Yardımcısı Unal Peker, Enerjı Işlen Genel Mudur Vekılı Osman îlhan, TEAŞYuk Tevzıı Başkanı Mus tafa Arslan, TEAŞ Hukuk Muşavırı Sa ba Soytekın ıle TEAŞ Avukatı Duran Belge'yı gorevlerınden uzaklaştırıyordu Burokratların gorevden alınmalarının gerekçesı basına sızan ılk bılgtlere gore, 'soruşturması ydpılan bır konudd ddvd dçılmasının engellenmesı'ydı " Karıkaturlerını Musa Kart'ın çızdığı kıtap, "Çamurun Uzerınde Oturmak , "îstıfaya Uzdnan Yol", "Mesut Yıl mdz'dan Topyekun Savaş", "Tantan Depremı" ve "Beyazdan Once, Beyaz dan Sonra" adlı beş ayrı bolumden olu şuyor Kuçukkaya, kıtabın sunuşunda kendısını bu kıtabı yazmaya ıten nedenlerı anlatırken, çocukluğuna da gonder me yapıyor "Çocukkenbırhaberokumuştum Fı rat Nehn'ne set vuran Keban Bdrdjı'nın urettığı 'elektrık enerjısı' td Istanbullar'a kadar ulaşır, gecenın karanlığını aydın latırmış da, ne hıkmetse barajın dıbınde kı koyde bır ampul bde yanmazmış Okuduğum bu haber belleğımde oyle bır yer etmış kı, gazetecıhğe başladıktan sonra zaman zaman hatırıma gelır yu zumdekı 'acı tebessumu' ıçımde hıssederdım 2001 yılında o acı tebessum so murtmaya başladı " Kuçukkaya, sorum lu bır gazetecı olarak, gazetecılık gore vını yerıne getırıp halka gerçeklerı su ndrken, Beyaz enerjı dosyasıyla bırlıkte gunumuz medya gerçeğını de gozler onune serıyor CUMHURİYET KİTAP SAYI 647 Servet Uçuraıriar! aır Oğu? Ozdem'ın 2000 yılındaya yımladığı "U/ak" adlı kıtabın etrafın dasoylencnolumlıı veoylıımlıı so/ ler henu/ duı ulmadan besincı kıtabı 'Cesur Acı' otekı sız şıır kıtapları aıasın da okura ulaştı ' bır doğum anlayışım ol malı/ bır dc olıım ıbaresıyle açıfan kıtap şıır ortamı adına muğlaklığı nedcnıylt u rafı belırgınleştırılememış bır bakışın da temellerını atmaş doğruluyor Nedıı buba 1 kış Olum anlayışı Jsaırıenn gul den ay rılıktan, hu/unden, /evkten sıkça dem vur dukları bılınır, ama olumden nc. anladıkla n ya da anlamaları gcreken ncdır, bu verıl mez loplumsalanlamda başkalarının çok bıreysel bır olumdur dıllendırılen Olum bı/e kendınden bahsetme ımkânını vermı yor olabılır Uğruna yaşanatak şeyleıı onc çıkartıp kendını saklavabılır îjaırlerolum den çoğunlukla olgusal anlamda bahseder Bu olgusallık kendı ben'lerı etrahnda şekıl lenır Oysa olumu olgusallaştıran "Olay"a donuşebılırlığıdır Oğuz Ozdem, bu anla yışın etrahnı çızerek so/e dokuyor ıçının gurultusunu Vebılıvor 'Kendınıoltlurıır duşmanını kaybeden "( esur Acı" yırmı ıkı (22) şure kapı ara lıyor Yu/eye vuran temalar bırbırınden ayrı dursa da derınde acılı bır kaynağın ortak ezgısı kendını duyuruyor lntıhaller den, plastık dekorlardan, yapma çıçekler den uzak bır duyarlığın o/gun sesı çarpı yor kağıda 1 vden gelıvorsun/ hangl ka pı olduğıı bılınmeyen/ gaz lambası eunle rınden/ vumııp yıımup açıyorsun ellerını' (s 41) Yenı sorulara varan anlam eşıklerın den bakan şaırolanı venıden "oldurur" gı bıtlır Dılın ıçınde devınıp duran kavram ları yenı kavıamlarmışçasına çıkarır onu muze "tutamaz dıyorsun kımse adımı ak lında/ ya/ılanyla yakılan kağıtlaı gıbı" (s 42) Kendı ıçınde derınleştıkçe bıçım ba kımından varolandan ayrılan bır mıman yı sahıplemyor şıırler Go/le okunmaya musaıt değılmış eıbı bakıyoı so/cuklcr Parmaklarını/la dokunmanızı ıstcr gıbı I utuşmaya ayarlı bıı çok dızeyle karşılıyor bızı "yeraltında sesım var Petrolden" Oğuz Ozdem "Uzak " adlı kıtabıyla bu yuk olçude seslendırdığı poetıkasını ayn bırdamar Cesur Acı yardımıyla besleme ye devam edıyor Olaylara ve olgulara de ğışık bahçelerden bakmanın yeşertısını kendınde taşıyan bır şaır Şaıre, annesını, babasını, ulkesını seçtırebılecek sahıcı bır şıırın peşındedır Ozdem, gezındığı yerlc rı yanında taşıı, yurdu ağzıdır sankı ve bı lır "karadan gıtsem toprak/ denı/den gıt sem su gelecek peşımden/ bılıyorum/ an Iatdıyeceksınızu7aklan"(s 22) Acınınbır araya getırdığı soyut ve somut kavramlat la yuklu dızelerın bır ucu doğulu bır uçu ruma dığer ucu şaırın goğsune bakıyor Doğum ve olum (lez Antıtez gıbı) kav ramları arasından fışkıran hayat(Sentez)ın ıçınde yenı kapılar gosterıyor bıze Butun bunları yaparken kendını de goturuyor gıttığı yerler Sırtını dağlara donup sulann kaynağından bahsetmıyor Kendınde bııl duklannı başkalarının ıçınden geçmeyı go ze alarak yenı bır bakışla bıçımlendırıyor "esırı değılım yazdıklarımın/ bır doğum anlayışım olmalı benım/ bır de olum" (s 19) Bır dııa kokusu yok şaırın ağzında, dılenmıyor çunku Ayrı ayrı dıllerden ge len ıçı tıka basa doldurulmuş sozcuklerın puruzsu? uyumu sert bır yatak gıbı açılıyor onumuze "Sabırli panltısı beyaz mermerlenn" (s 44) Bır ıç kanama gıbı yaşa nanların harıtasıyla karşılıyor bızı "ben ul ke dedım dayayıp kulağımı çocuk goğsıı ne/ paslanırken geyık cİenlenyle kaplan mış trenler/ haykırır bır zanlı boşaltırken tunellen farlar" (s 28) Acının cesur sulann da yuzune bakan bır şaır Oğuz Ozdem Sadece şaır mı' Değıl elbet Sesıne sırke surulmuş bır sahaf • (*) Cesur Acı/ Oğuz Ozdem/ Otekı uz Yayınevı/ Ocak 2002/ Ut SAYFA