Katalog

KISA, KISA Kücfik Prens ARSLAN KAYNARDAĞ T urkıye'de 1992'den ben çocuk lar ıçın felsefe etkınlıklerı duzen lenıyor(l) Kuçuk oğrencder bu ışe hazırlıklı oğretmenlerın yonctımınde felsete yapıyorlar Sozunu ettığım çdlışmaları bızde fel sefe oğretmenı Nuran Dırek başlattı Bu değerlı oğretmen, Turkıye Felsefe Ku rumu'nun oluşturduğu "çocuk bırı mı"nın başına geçerek ışe canla başla sa rıldı Boylece felsefe oğretım ve eğıtımı bır bakıma daha dkokulda başlamakta ve h se son sınıfa kadar surdurulmesı amaç lanmaktadır Çocuklarla felsefe yapılır ken, felsefenın nıtelıklerınden odun ve rılmıyor, uygulanan yontemle, çağdaş eğıtım ve ınsan anlayışındakı amaca ula şdmasında eskısınden daha çabuk ve da ha lyı yol alınıyor Duşunulen şudur Felsefe oğretım ve eğıtımı olmadan çağdaş toplumun oz gur, bağımsi2 ve yaratıcı ınsanlan yetış nrılemez Bıreylerın kendılerını ve çev relerını tanımaları, doğru değerlendır me yapmalan, çocuklukta başlayan boy le bır eğıtımden çok şey kazanacaktır Daha once başka ulkelerde bu alanda yapdan çahşmalar olumlu sonuçlar ver mıştır Kuçuk oğrencderı soru sormava ozen dırmek, ezberden uzaklaştırmak, eleştı rıcı duşunme eğıtımı, onların onyargda ra karşı kendılerını korumalarına, ne ol duğu bellı olmayan kapalı duşuncelerın kurbanı olmamalarına yardım etmekte, kışılık kazanmalarının sağlıklı yollarını açmaktadır Oğretmen Nuran Dırek, 9 12 yaş grubu ıçın Zeyno'nun Oykusu Programı'nı, 13 15 yaş grubu ıçın Kuçuk Prens Prog ramı'nı uyguladıklarını soyluyor Ikıncı gruba kılavuz olarak hazırladığı kıtabı nı kısa bır sure once yayımladı Kuçuk Prens Uzerıne Duşunmek (2) Uzerınde duşunulen Kuçuk Prens olağanustu guzellıkte bır oyku kıtabı dır Unlu Fransız yazar Antoıne de Saınt Exupery yazmış ve 1940'ta yayım lanmıştır Onu yalnız kuçuk okuyucular değıl, şıırlı ddıne, felsefe dolu yonune, ınsancı anlayışına ılgı duyan buyukler de severek okumuşlardır Turkçede bır kaç çevırısı bulunmaktadır îlk çevırıyı, ınsancı yazı ve araştırmaları de tanıdığı mız değerlı yazar Âzra Erhat yapmıştır Oykunun konusu kısaca şoyledır Bır pılotun uçağı uzayda arızalanır ve bır gezegene ınış yapma zorunda kalır Orada bır çocukla (Kuçuk Prens'le) karşüaşır Çocuğun aslında prenslıkle, soylulukla dgısı yoktur, ona bu adı pdot vermıştır Kıtapta Kuçuk Prens'le pdo tun ve onlara gezegenlerde arkadaşhk eden kımı hayvan ve bıtkderın konuş malarını (dıyaloglarını) okuruz Ilgı çekıcı renklı resımler de vardır kı tapta Bunlar Kuçuk Prens'ın yaptığı re sımlerdır ve okuduğumuz seruvendekı olaylarla yakından dgılıdır Konuyu boy le ozetledıkten sonra, tanıtmak ıstedı ğım kdavuz kıtabın ıçerığındekı duşun selyone geçelım Oykude, sevgı, dostluk, değer gıbı kavramlarla başlayarak, ayrımcdığa, ın san haklanna kadar uzanan genış bır kavramsal taban olduğunu goruyoruz Kuçuk Prens hep soru sormaktadır Zaten uygulanan yontemın başta ge len dkesı "soruları çocukların sorma sı"dır Oğretmen, onların "nıçın" so zcuğunu bulmala rına ve onu yerın de kullanmalarına yardım edecektır Metınle bırlıkte çeşıtlı tartışma konu ları da yer almaktadır Orneğın şu uç ko nu 1) Haksızük hoş gorulebdır mir" 2) Bağnazlık hoş gorulebdır mP 3) Insan duşunmeden yaşayabdır mı? Ve bunla ra benzeyen başka dgınç soru ve konu lar Oğretmen çocuklardan, bu sorular karşısındakı duşuncelerını sozlu olarak dıle getırmelerını ısteyebıleceğı gıbı ya zı ıle dıle getırmelerını de ısteyebdecek tır Burada uygulanan yontemın eğıtım teknığınden çok, eğıtım sanatı olarak ad landırdması yanlış olmaz Bu nedenle, oğretmenın yaptığı ışe ıyıce gonul ver mış olması gerekmektedır Çocuklarla yapdan bu guzel çalışmanın, eğıtım ta rdıınde olduğu kadar, çocuklara bakış ta da yendık olduğu soylenebdır Yukar da değındığım gıbı bu, kuçuk yaşlarda başlayan bır soru sorma eğıtımıdır Boyle eğıtımle yetısen kuşakların top luma katkdarının çok olumlu sonuçlar vermesı beklenmelıdır Şunu da ekleye yım Çocuklukta başlayan eleştırel du şunce sevgısı, etdc ve estetdc değerlerın oğrendmesı ıçın de yararlı olmaktadır Sozunu ettığım felsefe çalışmalarında epeyce şey yapddığı goruluyor Okullar da kurulan felsefe kuluplerını, bu ku luplerın katdımı de duzenlenen semı nerlen, bu alandakı uluslararası oğren cı olımpıyatlarını ızlerken sevınıyoruz Kuçuk Prens Uzerıne Duşunmek çalış ması bu yenı eğıtım ıçın çok yararlı ola caktır Acaba dıyorum, bızım edebıyatımız dakı kımı oyku kıtaplarıyla da bu tur du şunme çalışmaları yapdamaz m P * (1) Bu konuda aynntüı bılgı tçın bakıntz Turkıye Felsefe Kurumu Bultent, sayı8(1997) (2) Nuran Dtrek, Kuçuk Prens Üzertne Duşunmek, 2002, istanbul Pan Yaymlart, 166 s miklerimiz yetersiz", "Batıdan gelsin de, ne gelirse gelsin" dıyerek, ıçerıde kafa karıştırıyor Kaderını Batıya bağla yan bu kesımın, ozellıkle medyada, unı versıtelerde, kımı sendıka ve meslek odalarında, bazı sıvd toplum orgutlenn de etkın olduğu gozlenırken, uDcemızın egemenlığını, bağımsızlığını, butunlu ğunu, ulusal çdcarlarını savunanlar, Ba tı'nın gonullu ışbırlıkçılerı tarafından (aralarında kendısını ışbırhkçı olarak ta nımlayanlar var), "bağnaz Kemalist, tutucu, dinozor, Jakoben" olmakla suçla nıyorlar Koru korune AB'cı, kayıtsız şartsız Batıcı, Avrupacı, kureselleşmecı goruş lere karşı, ulusal çdcarları savunan, dıp lomasının tek yanlı bağımldıkla değd, karşdıklılık ılkesıyle yurutulmesını ıste yen, Cumhurıyetçı, Kemalist, ulusalcı, solcu, Turkıve den yana taraf olan yanıt lar ıse gelmekte gecdcmıyor Bu yanıtla rı en açdc, en net, en yuksek sesle veren ısımlerden bırı olan, gazetemız yazarı ve İstanbul Unıversıtesı Iktısat Fakultesı Oğretım Uyesı Prof Dr Erol Manisalı, Derın Yayınları'ndan çdtan "TurkiyeAvrupa tlişkilerinde Sessiz Darbe" ad lı kıtabında, gerçeklerı, kanıtları ve ta nıklarıyla bırlıkte, teker teker gozler onune serıyor Sessiz Darbe'de Mamsa lı, Turkıye'nın Avrupa Bırlığı'ne tek yan lı olarak bağlanması ıçın, bazı sıyasderın, bazı ışadamlarının, bazı burokratların, bazı akademısyenlerın ve bazı gazetecı lerın nasd gorev aldığını anlatıyor Onı kı bolumden oluşan kıtapta, Avrupa'nın Turkıye'dekı gorunumunden, Avru pa'nın gozundekı Turkıye'ye, Avru pa'nın nereye gıttığınden, Turkıye Av rupa dışkdennın nasd gelıştığıne, Gum ruk Bırlığı'nın nasd bır anlaşma oldu ğundan, Turkıye'nın yaşadığı sessiz dar beye, Orgeneral Tuncer Kihnç'ın çdu şıyla gundeme oturan Harp Akademde rı ndekı toplantıdan, ışçı sendıkalarının AB'ne bakışına, Kıbrıs meselesının Tur kıye AB dışkılenndekı yerınden, Yuna nıstan'ın "yeni" Turkıye polıtıkasına dek çok sayıda konu, kısa makalelerle, yalın ve akıcı bır ddle anlatdıyor Manisalı kıtabında, Furkıye'nın sıya sı, ıktısadı ve hukukı çıkarları de taban tabana zıt olan kararların nasd, hangı guçlerın ıstemı, baskısı ve dayatması so nucu, toplumdan ne şekdde gızlenerek ajındığını ortaya koyarken, Turgut Ozal'ın Turkıye'yı AB'ye tek yanlı bağ layan, Lozan'ı ve anayasayı delen kara rını, nasd, kımlere danışarak, kımlerle bırlıkte aldığını, tandclıklara başvurarak anlatıyor Sessiz Darbe'yı gerçekleştıren lenn ulkemızdekı en buyuk operasyonu nun, Gumruk Bırlığı olduğunu vurgu layan Manisalı, "Bu belge ile Türkiye'nin AB'ye tek yanlı bagımlılığı kurutnsallastırılmış oluyordu. Turkiye, içinde bulunmacfığı AB'ye bazı hükumranlık haklarını devredıyordu. Hem de buyuk bır gızlilık ıçınde. AB ıle dışanda bulunur ıken bu tur bir anlaşma yapan başka ulke yoktu" dıye yazıyor Ma nısalı, Sessiz Darbe'nın son operasyon larının 1999 ve 2000'de yaşandığını anımsatarak, gunumuzde ulkemızdekı tarafların sağ sol seklınde değd, ulusal ve gayrı mdlı olanlar eksenınde aynştı ğının altını çızıyor Iş kesımının de aynı natta bolıınduğune dıkkat çeken Manı salı, "Bugun Turkiye AB ilişkileri üzerinde oynanmakta olan oyunu iyj görmemiz ve anlamamız gerekiyor. Turkiye, yarının Avrupa Birleşik Devletleri'nde yer almayacak, AB bunu istemiyor. Ancak Turkiye, AB kapısı onunde, ydlardır yapddığı gibi oyalanırken, tek yanlı bağlanma sureci kemildeştirilecek. Ve yann hiçbir guç, tek yanlı bile olsa, bu yapdanmayı değiştiremeyecek. Işte Sessiz Darbecilerin varmak istedikleri hedef bu" dıyor Manisalı, ozelldde 2000 ydından ıtıbaren, başta Turk Sı lahlı Kuvvetlerı olmak uzere, Sessiz Dar becılere karşı toplumun her kesımınden ulusalcı çızgıde tepkder geldığını anım satarak, ulusal cephede uyanış başladı ğını ıfade edıyor Manisalı, Bağlam Yayınları ndan cı kan, Zaman Tunelınde Bır Adam adlı eserınde ıse msanlara, kentlere, sokak lara, doğaya, mutluluğa, erdeme, çıçek lere, hayvanlara dıskın gozlemlerını kı sa yazdar halınde okura sunuyor Andar ve duşuncelerden oluşan 27 kısa yazı ıçın Manisalı, "Bana tat veren, sevindiren, uzen, korkutan, duşunduren şeyleri sizlerle paylaşmak ıstedim". • Sessiz Darbe / Erol Manisalı / Derın Yayınları ZamanTüneümieBlrMaın Kopus Sahneleri NİHATATEŞ opuş Bazdarımız ıçın ırkıltıcı, bazılarımız ıçınse nayatlarının hemen her anında ılıklennde, kemılderınde hıssettdclerı bır kavram Ama ıster ırkderek, ıster sempatıyle yak laşalım, bu kavramın tardıın belırlı aşd malarında olmazsa olmazı ışaret eden onemlı bır kavram olduğunu teslım et mek zorundayız Eleştırmen B Saddc Albayrak' ın dor duncu kıtabının adı Kopuş Sahneleri Alt başlığı ıse aynen şoyle "Metalaşan Sanat ve Sınema Uzerıne Eleştırder " Albayrak'ın oncekı yıl yayımlanan kıta bı Duşkıranlar'ın(B Sadık Albayrak, Duşkıranlar, Ceylan Yay) alt başlığında ıse şu ıfade yer alıyordu "Tekelcı Bur juva Kulturu Uzerıne Incelemeler" Dort değışık bolumde ıncebyordu B Sadık Albayrak burjuva kulturunun bu gun vardığı aşamayı bu kıtabında Tekel lenn Ortaçağında Burjuva Kulturu bı rıncı bolumun adıydı Her ne kadar ka pıtalızm tapınıcdan kapıtalızmın bır re kabet ortamı yaratarak fırsat eşıtlığı or taya çdcardığını ıddıa etse de sonuçta ka pıtalızm ıçınde "şırketler" bır tekelleş me eğdımı taşırlar Rakıplerını acımasız oyunlarla yok etmek ve "pıyasanın" hâ kımı olmak temel arzularıdır Bu sonuç ta bır kulturel kavrama da yol açar "Or taçağ" Ortaçağ, çağrıştırdığı butun an lamlarıyla ınsanlığın karanlığıdır Tekel cı asamasında kapıtalızm, kulturel boyu tuyla da farklı olanı yok etme arzusun dadır îkıncı bolumde ıse Albayrak "Sı nemanın Işığında Sdınenler" dıyerek ka pıtalızmın en onemlı aygıtlarından bırı nın, "sınemanın" durdurucu ve boğucu yonunu senmlıyordu Uçuncu bolum ıse mızah ve kankatur uzenne yazdığı ınce lemelere ayrdmıştı Dorduncu bolumde ıse, butun kıtap boyunca surduğu nes nellığını bıraz gerı plana çekerek "duşkırardar" karşısında kenaı gerçeklığını anlatıyordu bıze, sıcacdc, samımı bır soy leyışle Ama toplumsal çdcarımlarını, yansımalarını dımal etmeyerek K Son operasyonlar Sevgl.ılostluk.ıtater Sesslz Darbe BARIS DOSTER T urkıye zor gunlerden geçıyor Ya şamakta olduğumuz Dunalımın, donemsel değd, yapısal olduğuna ılışkın guçlu gostergeler var Ekonomdt krız, ışsızhk, hayat pahaldığı bır yandan, çokme noktasına gelmış olan eğıtım, sağlık ve yargı sıstemlerı dığer yandan, Turkıye'yı zorluyor Turkıye, dış poütı kasında da çetın sorunlarla boğuşuyor Sozde Ermenı soykınmını bır elının, Patrdchane ve Ruhban Okulu meselesı nı dığer elının altında tutan Batı'yla olan çelışkı, Kıbrıs, Ege ve Kuzey Irak'ta da suruyor Ekonomdc durumu başta ol mak uzere, Turkıye'nın açıklarından faydalanan Batı, elındekı kartları teker telcer masaya surup, dışarıdan çullanır ken,çoğunluğunubırdonemın2 Cum hurıyetçderının oluşturduğu bır koro da, "bu millet adam olmaz", "iç dina Her ıkı kıtabın daha adında ve alt baş hklarında geçen temel kavramlara bak tığımızda Albayrak'ın eleştın anlayışını ve eleştırderının merkeze koyduğu soru nu hemen gormek mumkun Bu sorun, bugunun uretım dışkderı ıçınde bıçım lenen kulturun ozellddennı ve sacayak larını saptamak, çozumlemek olarak ozetlene&ılır Kabul bu ozet oldukça ın dırgemecı ama Albayrak'ın eleştın anla yışını ve bakış açısını anlatabdmek açı sındanda bır o kadar kuşatıcı Çunkubu bakış açısı temelıne "marksızmı" koyu yor ve koyarken de doğallıkla Marksıst eleştırının kavramlarını kullanıyor Bu kavramlann yol gosterıcdığınde bugu nun sınemasına, edebıyatına, kısacası kulturune bakıyor Bugunun kaotık ve •" CUMHURİYET KİTAP SAYI 6 6 3 AbtyPBk'ıı steftiri misyın SAYFA 28