Katalog

Yayimladığı kitaplarla adından.sıkça sözettiren Ahmet Ümit, Türkiye'de polisiye romanın ılerlemesinde, tanınıp sevilmesinde öncü kişilerden biri. Hiçbir zaman gerçeklilcten kopmayan Ümit, kitaplarıyla toplumun içinde bulunduğu zamana ve koşullara ayna tutuyor. Derdi, insana dair her şeyi anlatmak. Bu yüzden en kanlı cinayetlerinde bile yaşamın şiirini örüyor. Öykulerini büyük bjr heyecanla yazıyor, Ahmet Ümit Doğan Yayıncılıktan çıkardığı "Şeytan Ayrmtıda Gizlidir" le çıktı okur önüne. Öykü toplamı olan kitap, Türkiye'de işlenen cinayetlerin yapısını ortaya çıkarması açısından önemli oir sosyolojik çalışma olarak da ele alınabilir. Ahmet Ümit'le kitabını konuştuk. DENİZ DURUKAN ykulerıne haktıg'ımda, hepstnınal tında yaian blrtrajedı var Seçtıgın karaktcrlcnn hıchırt saptk vcya ca nı ruhlu katıllcrdcn oluşmuyor Bır olçude erdemlı ctnayeller bunlar Benım hayata, dunyaya bakış açım siyah ve beyazlardan oluşmuyor Hayatın da, ın sanın da karmaşık bır yapıya sahıp olduğu nu duşunuyorum Bu karmaşıklığın ıçınde ıyılık olduğu kadar kotuluk, yaratıcdık oldu ğu kadar yıkıcılık, vahşet olduğu kadar ma sumıyet debulunuyor Dolayısıyla katıllenn, cinayetlerin hepsı de kotudur mantığıyla bakmıyorum Bu nedenle ne işlenen cına yetlerdekı kışıler kotu oluyor, ne de işlenen cınayet tumuyle olumsuzlanıyor Hatta ba zı cınayetlerde "bıından başka çare yoktu' duşuncesı doğabılıyor Ama zaten dunyaya da boyle bakmak gerekıyor lnsanla gerçek anlamda yuzleşmek gerekıyor Aydınlanma duşuncesınden, Ronesans'ın merke/e koy duğu ınsan duşuncesınden artık bıraz uzak laşmakgerekıyor Bugun ınsan merkezlı du şunce ıflas etmış durumda O nedenle yenı arayışlara gırmek gerekıyor Orneğın doğa arayışlı duşuncelere gıtmek belkı daha doğ rııdur (, unku ınsan uygarlığına baktığımı/ da çok parlak şeyler olmadığını goruyoruz Buyuk ışler yapılmış, ınsanoğlu doğayla ba şa çıkmış, bıınun yanında kıyıcılık, yıkıcılık Bır taraf çok /engınken dığer tarafın çok aç olması, doğanın yok edılmesı, ınsanlann bır bırını oldurmesı bunlar hâlâsuruyor Hıç bır ılerleme goremedık Demek kı bır prob lcm var Ben de hayatı anlattığıma gore, bu probleme karşı go/u kapalı duramam tn sanı damardan yakalamak gerek Bence bu lcıtaptakı cınayetler ınsanı damardan yaka lamaya yonelık bır adımdır, çabadır Iman hangı asamada oldurme noktasına gelıyor ^ Enteresan bır durum bu Insanlann ya pısıyla ıleılı bır mesele Sıcakkanlı ınsanlar var, soğukkanlı yada sınırlı ınsanlar var Ba karsın bır adam sokakta yururken, başka bırının yere tukurmesıne kızıp tartışma çı karabılır, bınnı oldurebılır Boyle ınsanlar da var, çok dıkkatlı, soğukkanlı olmalarına kar şın bu tur ışlere bufaşanlar da var Bu kadar ınsan cınayet ışledığınegore, hepımızın ıçer sınde oldurme, yok etme ısteğı var demek tır Sorun bu Ancak ba/ı ınsanlarda bu dur tıı ortaya çıkıyor, ba/ılarında da bu ınsan lar şanslı ınsanlar bence, çunku oldurmek korkunçbırşey açığa çıkmıyor Bırdeger çekten oldurmeye meyıllı olan psıkopatlar, nasta ruhlu ınsanlar var Benım anlattıkla nm daha çok sosyalleşmış ınsanlar Ahmet Ümit'le "Şeytan Ayrmtıda Gizlidir" üzerine "İvi roman her sevdir! Ben dı bu kotııı yagelcccktım Scnın oykulerındc gc t/el olarak kurgulanmıs planlanmıs ıtnayet ler yok ( ınayetler anıden gclıstyor Bır dc yurt dısında \erı anayetlcr ışlenıyor Bızde boyle bır c ınayet larzt yok Bu da santrım ka pıtalnt Mstemın bır sonucu Dofcu loplumla rtnda yalnızlaşma o boyutta olmadıg'ından \erı cınayctlere uk ratllamıyoruz Serı katıllcr tumuyle modernı/mın bır sonucu Çunku modernızmın yaıattığı sana yıleşme, toplumsal yapıyı ınsanı yalnı/laştı nyor Yalnı/laşıyor ve yabancılaşıyorsunu/ Dostlar, arkadaşlar, sevgılıleı, bır gruba aıt olma ortadan kalkıyor lek başına kalıyor sunu/ Istanbul'u saymıyorum ama Parıs Londra, Newyork gıbı buvuk kentlere bak tığınızda ınsantn yapayalnız olduğunu goru yorsunuz Hatta lsveç bu konuda en lyı or nektır Orda yaşlı ınsanlar oluvor ve ancak koktukları 7aman olduklen rark edılıvor Bu da ınsanın sadece kendıne donuk olmasıy la, toplumsal dayanışmanın bırlıkte yasa manın kaybolmasıyla ılgılı I layat o kadar ağır kı, ınsanlar bu noktava gelıyor Bu nok tada toplumdakı kurumlaroylesıneguçlu kı ınsan o kurumların ıçersınde boğuluyor \ a rolamıvor Belkı çocukluktan gelcn travma larla ınsanlar cınayet ışleyerek "ben de va rım" dıyor led Bundy dıye bır adam var mesela Amenkalı, çok lyı eğıtım goı muş bı rı Annesının gayrı meşru ılışkısı, babasının bellı olmaması onda bır travma yaratmış Unıversıte yıllarında aşık olduğu kadının kendısını aldatması uzerıne kadınlara yone lık cınayetler ışlemeye başlamış Çocukluk takı travma sonradan ortaya çıkıyor Bura dakı mesele ne aşk, ne para, ne de yuksel me meselesı Asıl mesele var olmadır Bızdt dc son doncrrdcrdc bu tarz anaycl lernadırdeohagorulmeyebaşlandt Bu, lop lumdakt dcg'ışımın goilergcsı trıı •> Kaysen'de bır çocuk vardı Av tufeğıyle ınsanları olduruyor ceplerındekı paralan alıyordu Bu cınayetlere dıkkatlı bakarsak sorunun maddı oldugunu anları/ ()meğın bu olay, serı katıl tanımına uymuyor Bı/de serı katıl tanımına uyan bır kı^ı vardı () da marango/Iarı olduren bır çocuk Uçuncu maıango7iı okiurıırken yakalandı Çotuk ken bır marango/ tarafından tecavu/e ıığ ramış Batıda cıa toplum adım başı serı ka tıl uretmıyor, bunlara yıız bındt ya da mıl yonda bu rastlanz Ama ılgınç bır durum var Bı/de de sanayıleşme devam ederse bu tur katıller çıkacak Şu ana kadar çok çık mamasınınnedenı bırbınmı/lekonuşabılı yor olmamı/ Dostlarımı/ \ar, orgutler var radıkal dıncıler, ladıkal sağ ve sol orgutler var Hepsınden onemlısı ınsanların aılelerı, arkadaşları var Sıstem, bır şekılde rahatla mamı?a, bıryereaıtolduğumu/u gormemı /e ı/ın verıyor Sondonemlerde, ozellıklcycnı nt slın^ok yalmz ve umulsuz oldug'unu goruyorum Bu yuk bır ^ofatnlug'u olmasa bılı azınnannıa yacak bır bolumu akşama kadar <>da\ında ınterntl baynda vakıl gıyrıyor Anlı\o\yal ya^ayan bırcylcr varolmaya ba^ladı \U rdc, o \ozunu c ttıg'tnız yalnızlı$ın olu^acag'ına daır ku^kular dogMyor bendc ülacaktır elbette Çunku sanayıleşme nın kulturdekı olumsuz etkısıdır bu Senın oykulerındekt cınayetler geneldt a$k vepara yuzundt tı tşlentyor Sanır/m dun yadada nedenlcra^ağ'ı yukarı bmılardır Ne Oykulerını yazmadan onc ı mutlaka araş tırıııa yapıyorsundur I Iıç cnsı \t ılı\kılerleve bunun sonututnlakt arıayetlerU karşılablın J mt (, ok da gurıdemı gelmeyen, dışarıya yatı sıtnayan bır durum bu Aslında bu konuda yazmayı duşundum bnsest, dunyada olduğu kadar Türkiye'de de vaygın Bu da konusmamızın başında soyledığım, ınsanın ıçındekı karanlık, kotu noktavla ılgılı bır şey Türkiye'de ensest ılış kı kapatılıyor, olumlc de bıtebılıvoı 1 abu kı daha çok kadın olduruluyor deçenlerde boyle bır olay duydum d e n ç bır çocuk tey /esıne aşık oluyor Kadın da ona ılgı duyu yoı llışkıyegınyorlar Aılebunuduyuyorve ıkısını de olduruyor Tabu ben bu ensestı ya /arsam, boyle duz bır şekılde yazmam Olumsıi7İamak ıçın değıl, ınsanı bır şekıl de ya/arım Insanlar en çok kendılerıne ben/eyenı severler Bence mukemmel aşk ılıskısı aynı yumurta ıkızı olan bır kız ve er kek arasında gerçekleşebılır Boyle bır hıka ve ya/abılırım Aslınaa bır aşk hıkayesıyle ılgılı mman yazmayı dusunuyorum Ama sahte bır aşk hıkayesı değıl duşunduğum (, ıçek bortu bocek hıkayesınden başka bır şev Daha sahıcı, aşkın butun o karanlık, acıticı yonunu, ınsanı kahreden yonunu yazmayı dusunuyorum Qunku aşk keçı bovnıi7u gıbıdır lat aldığın vcr çok azdır aslında Bu gerçeklık gorulmuyor Bırsuru yazar kadınlar nakkında yazıyor ya şu sıra lar Bubırçarpıtmadır Bunlartıcanvepa zarlamaya yonelık mctınlcıdıı Yazdıklartnda bızım sıklıkla gazetelerde ve televızyonlarda gordug'umuz konular var Yazma aşamasında yaptığtn araştırmalarda bır tur dedekttflık yaptyorsun Kendını de dekttfgıbı hıssedıyor mu\un •')a da tam ter \ı bır ka/ıl gtbı hnsedıyor musun'' Bututı bunlarm toplamı na\ıl bır bıs yaratıyor \cn de' Ya/ılı metınlerdekı ılk cınayet, Habıl KabıJ cınayetıdır Ve bu cınavet oyle bır an latılır kı tanrı vardır, tanrı ıkı kardeşten bı rıne otekını oldut der Ikı kardeşten bırı havvancılıkla dığcıı ıse tarımla uğraşmak tadır Ve tanrıya yaranmak ıçın, kardeşler den bırı dığerını oldurur lanrı oldurenın nasıl v ıcdan azabı çektığmı olcnın de olum anında nasıl korktuğunu goıuı Iştc polısı ye ya/arlığı bır tur tanrı rolu oynamaktır Çunku bııınc bııını oldurtuyorsun Hcm katılın hem oldurulenın hem de dedektı fın ruh halını yaşıyorsun Sonuçta yazarken bır ruh goçu yaşıyorsun Dolayısıyla tabıı araştırıyorsun, ama onemlı olan o psıkolo |iyı yaşaman Cîerçı bu kısa oykulerde o psı kolojıyı çok da detaylı yaşayamıyorsun Ama romanda her noktasıyla yaşıyorsun O an lamda daha doyuıucu C)yku bıı fotoğraf karesı gıbıdır Bır şev çı/mektır Roman o\ le değıl, daha başka bır boyuttuı alandır Butun bu katıllcr kovalamaca ka^ma \c 1 nın gunluk ya^amma nasıl yam.ıyor' Dışarı da kar\ıla\tı$ın kışıler ve olay lar « nm oyku ne hangı aşamadan \onra gırtyor <> () gozle ba kıyor musun ınsanlara •> Hıçbır7aman hayatla roman kanşma/ () yu/den sokağa çıktığımda kaıakteı kovala mıyorum Ama bırkaç kışı oturuyoruz dıye lım sohbet edıyoruz Hıç ılgısı yokken heı hangı bırı bırdenbıre dıkkatımı çekıyor Ve onun hıkayesı bana gelıyor () gorduğum ınsanın bana hıkave vermesı gerekıyor Ge nelde boyle oluyoı ijurada en kanlı en koı kunç sahncyı yazsam bıle, bıttığınde kalkıp gıdıyorum Ha, bıraz etkıleyebılıyor mese la çok duygusal anları yazarken ağlayabılı yorum Ama masadan kalktığımda o ruh halı dağılıyor Yalnız 'Kukla' romanınıva zarken, haylı etkılendım Oradakı karakter dıbe vumıus alkolık bır karakterdı Yedı ay boyunca, çok yoğun şekılde sureklı roman la, oradakı Adnan karakterı ıle yatıp kalk tım 1 ıayata onun gıbı bakmaya başladığı mı da fark etım Bazen boyle şeyler olabılı yor Pata\ana, S/ç ve Cıece, Bır Ses Boler Cıt ceyı adlt romanlarında cınsellık leması ol dukc,ayog~undu Bu son kıtabında, dığerlerın de behrgın olan bu tema yuzeysel geçtlmts Uflup da bıraz farklı Evet, yok Buradakıhıkavelerfarklı Al tı buçuk daktılo sayfası ıçmae kotarılmış ve bellı bır kesımı anlatan hıkayeler O neden le cınsellığın yoğun olarak ışlenmesı 7or Bu oykuler başlı başına ayrı bırer fılm olur Ka rakterler dennleştınlebıhr Buna açık oyku ler Bu yuzden bılınçlı olarak cınseılığı koy madım Bu hıkayeler suç u/enne sosyolojık bır panaıoma çı/ıyoı I urkıye'de suç çeşıt lerı nedır o ortaya çıknoı Dıkkatımı ç ekc n bır j ey oldu I um kıtap larında, ama < tı < ok da oykulerındc kc ndı duygularını ortaya koymuyor'îutı denclde yazarlar, yapıllarma, kendılerıne aıt tpu^ları nıdakoyarlar \en suc,lularıkovalarken ken dıtı dc ka(iyor\un Ya da kendını saklıyonutı dc mc k daha dog"ru olur Allahallah' (epey şaşınyor) Bılınçlı yap madım Belkı bu, oykulerın çok kuıgusal olmasından kaynaklanıyor Bır başkasının o/ yaşam hıkayesme daır bır şey yazsam, o /aman ortaya çıkar Ama burada çok kurgu var Polısıyenın yapısından da kaynaklanan kurgunun sağlamlığı var Kurgunun kendı sı bır kere benı gi7İıyor tabu fiır mıman ya pıya bakarken, onun ruhunu anlayabılmek oldukça zorduı aslında Bu da ovle bır şey Bır de her roman her edebıyat yapıtı por nografıdıı Foınogıatı derken, ruh açımla ması, hayat açımlaması Insanlara penceıe nı acıp, benı seyredın dıyorsun Bundan ya na değılım Lğer bunu yapabılıyorsam, ıyı yanı Poltsıyt, l urkıye'de çok yenı bır tur Sc nm bu alana yonclmendc araşttrmacı yapıtı, ya da ayrıntıya meraklı olman c tkılı oldu mu •> Polısıyeye yonelmendckı asıl ctkcnı oğrtn mek tslıyorum Bu, karar verılmış bır şey değıldı Her şey kendılığınden, hatta farkına varmadan gelıştı Okuyanlar, yacdığım oykulerın polı sıye oykuye gırdığını soyledıler O /aman tar/ımın nu olduğunu anladım Nedıı o tar/1 Polısıyenın hı/lı bır dılı vardır Yalın dır, andır Olayları hep kurguyla anlatır Bu zaten bendc varolan şeydı Ben bıı olayı an latırken kurguyla anlatınm Bır başka bırı de yanlış anlaşılmasın eleştırmıyorum Henry Mıller gıbı, ruh halını anlatıı lşteben kuı guyla anlatan takımdanım (,unku yapım bu Işte butun bunları fark ettım ( ) sıralar da ılk polisiye lomanım olan sanırım 1994, 95 yılıydı Sıs ve Gece'yı ya/dım K İ T A P SAYI 663 O Blr türtanrı roki Toplumdaki değişlm Polislyenin yapısı d Onur ıçın işlenen cınayetler de var benım oykulerımde Anıa soyledığın doğru Dun yada da aşk ve para ıçın ışlenır cınayetler tn sanoğlunun en temel ıkı ıhtıyacıdır paıa ve aşk Yaşamımi7i surdurcbılmek ıçın para ge ıcklı Aşkta da ınsan çok yaralanabılıyor Al datıldığın zaman gozun donebdıyor Iabıı bu ıkı temel mesele de ınsanın varoluşuyla ll 'Blr suru yazar kadınlar hakkında yazıyor ya şu sıralar Bubırçarpıtmadır Bunlar tıcarı ve pazarlamaya yöneilk metlnlerdlr" dlyor Ahmet Ümit SAYFA 1 2 C U M H U R İ Y E T