Katalog

Kapak konusunun devamı. •" lu yanıtalarak, Londra, SouthKensington daki Normal School of Science'a (bugün Impcrial College of Science) girdi. Öğretmen yetiştiren bu okuldaki konferansları ve dersleri izleyecek ve kendisine haftada 1 guinea (3) ücret verilecekti. Wells, üç yıl boyunca fizik, kimya, jeoloji, astronomi ve biyoloji öğrenimi gördü. Fakat bu üç yılın en önemli özelliği (olasılıkla H. G. Wells'in yaşarnının ikinci dönüm noktası), öğretmenlerinden birinin, büyük biyoloji bilgini Profesör Thomas Henry Huxley (18251895) olmasıydı. C. Danvin'in yakın dostu olan Prof. Huxley'in eğitim sistemi, teknik bir dersten çok, bir düşünce disiplinıne dayanıyordu: "Prof. Huxley'in sınıfında geçirdiğim yıllar, kesinlikle yaşamımın en önemli dönemi olmuştur. Huxley, bende, aydınlık bir bakış açısı oluşturmasının yanı sıra, doğadaki olaylara ilişkin olarak rasgele yargılamalardan ve gelişigüzel kanıtlar öne sürmekten H.G. Wells nefrct etme duygusunu yaratmıştır." (4) Normal School of Science'tan bir diploma alamadıysa da bir süre Kuzey Galler'de, Holt kentindeki bir özel okulda öğretmenlik yaptı., 1888'de Londra'ya döndü ve Londra Üniversitesi'ne girdi. 1890 Ekimi'nde zoolog olarak buradan mezun oldu. Sonraki üç yıl boyunca University Correspondence College'da biyoloji öğretmenliği yaptı. 1891'de, çocuklugundan beri duygusal bir yakınlık duyduğu yeğeni Isabd ile evlendı. Başlangiçta büyük bir aşkla başlayan evlilik, büyük bir düş kırıklığı ile sona erecckti: "Isabel'de, düş gücümün yoldaşını bulmak arzusu ile yanıyordum. Bu yüz den, ben yedi yasından beri doymak bilmeyen bir istekle okur ve öğrenirken, Isabcl'in, ayağını kırmamış olduğunıı, böylelikle okuma mikrobunun ona zerk edılmcmiş olabileceğini düşünemiyordum. Ben, zamanından önce okula başlamış, o ise oldukça geç başlamış,tı. Aradan geçen bunca yıl sonra, bu eksikliğini bir türlü giderememiş bulunuyordu. Onun beyninin de en az Bir bilimkurgu 'Baba'sı WeHs1n kadmian ve düşsel sevglU benimki kadar değerli olduğuna emindim ama yayıldığı alan ve içerik çok farklıydı. Bizi ayıran uçurum çok genişti." (5) 1893 yazında bir gün ağzından kan geldi ve verem olduğu anlaşıldı. Kendisine, bu durumda öğretmenlik yapamayacağı bildirildi ve mesleğini terk etmek zonında kaldı. Bu da, olasılıkla H. G. Wells'in yaşamının üçüncü büyük dönüm noktasıdır. Çünkü artık geçimini sağlamak için hem de sevgilisi Amy'yi de sayarsak iki evi birden geçindirmek için yazmak zorunda kalacaktı. H. G. Wells, gençliğinde evliliğin gerekli olmadığına inanıyordu. Çünkü tüm tutkusu, hiçbir engel ile karşılaşmadan özgürce üretebilmekti. Çevresindeki insanların duygusal davranışlanndan yakınıyor, duygusal yaşam süren bir kadınla asla birlikte olamayacağını düşünüyordu. Ideal aşk kavramını ise Platon "Devleti"nin özgür yaşamında veinsaıılarının özgür aşklarında bulmuştu. Içinde bukındıığu gerçekliğin, yasaların, geleneklerin, ekonomik zorunluluklaıın ötesinde bir kadın arıyordu: "Serbest, kendine güvenen, bana gerçek an lamda yoldaşlık yapacak, fakat aynı zamanda kendıne ait yolu izleyebilecek güçlülükte bir kadının hayali peşinde dolaştım durdum. Ne var ki, böyle bir kadını ne gördüm ve ne de duydum. Onu ancak içimde yarattım." Bu düşsel aşk özlemini ilk kez "The SeaLady" (1903) adlı yapıtında dile getirdi. "Ann Veronica"da (1909) ise Fabian Derneği'nde tanıştığı Amber Reeves'e duyduğu aşkı dile getirecekti (Amber'la olan üişkisinin öyküsü, iki yıl sonra yazacağı "New Macniavelli"de de tekrarlanır). 1914'te ise yapıtlarına ve yaşamına en büyük etkiyi yapacak olan îngiliz yazar Rebecca West'e âşık olacaktı. Ancak, hiçbiri içinde yarattığı düşsel sevgili modeline uymayacaktı H. G. Wells, zorunlu nedenlerle 1893'ten itibaren profesyonelce yazmaya başladı. 1891'den beri amatörce yazdığı öykü ve denemeleri "The Pall Mall Gazette", St. James's Gazette", "Black and\)?hite","TheNewReview"ve l "rhe Saturday Review" gibi çeşitli gazete ve dergilerde yayımlandı. 1893'te ilk kitabı, "A Textbook of Biology" yayımlandı. 1895'te eşinden boşanarak, dört yıldır birlikte yaşadığı sevgilisi Amy Catherine Robbins ile evlendi. Bu evlilikten iki oğlu dünyaya geldi (George Philip, 1901 veFrank, 1903). 1895 yılı aynı zamanda, cok sonraları, Jules Verne ile birlikte "bilimkurgunun iki babasından biri" unvanının kendisi Zsmsn Makhıesi AYŞENUR AKSU Z aman Gezgini anlatıyor: "Başta kendi devrimizin problemlerinden yola çıkrığımda, kapitalist ile emekçi arasında su an yalnızca geçici ve toplumsal gibi görünen farkın derece derece açumasının tüm durumun anahtarı olduğu, gün gibi asikâr geldi bana. Şüphesiz siz Je oldukça garip bulacaksınız ve de kesinlikle inanılmaz! ama günümüzde [1895] bile o sona işaret eden şartlar mevcut. Yeraltındaki boş alanları, uygarlığın daha az süslü amaçlan için kullanışh hale getirme eğihmi var; Londra'daki Metropolitan Trenyolu var örneğin, yeni, elektrıkli trenyolları, metrolann.yeraltı atölyeleri ve lokantaları var ve bunlar çoğalıp katlanmalcta. Herhalde, diye düşündüm, bu eğilim, s an ayi , gökyüzünde doğuştan kazandığı hakları yavaş yavaş kaybedene kadar artmıştı. Yani gittikçe dana derine inmiş, git VVells'in Zaman Makinesî ük yeraltı fabrikaları kurularak, sanayi ..er gün artan bir zamanı aşağıda geçirhe nıeye başlamıştı. Ve sonunda, şimdi bile Doğu asıllı bir işçi, dünyanın doğal yü zünden pratik anlamda koparıldığı böylesi yapay ko^ullarda yaşamıyor mıı? SaMpolanlar ila olmayaniar "Zaten, zenginlcrin dıslayan tutumu ki bunun nedeni, giderelc artan incelikteki eğitimleri ve onlarla fakirin kaba şiddeti arasında büyümekte olan uçurum şüphesiz yüzeydeki araziden çok geniş DÖlümlerin, onların çıkarı için parsellenişini birlikte getiriyor. Londra çevresinde örneğin, güzel arazilerin belki yarısı davetsiz misafirlere kapatılmış durumda. Ve yükseköğrenim sürecinin uzunluğuna ve pahalılığına, zcnginin zarit alışkanlıkları için artan imkânlara ve bu yöndeki teşviklere bağlı olarak, büyümekte olan uçurum, bir sınıfla öteki arasındaki alışverişi sağlayan, türümüzün sosyal tabakalara göre bölünmesini geciktiren sınıflar arası evlilikleri daha da seyrekleşrirecek. Böylece, sonunda yerin üstünde, zevk, konfor ve güzellik içinde yaşayan Sahipolanlar ile yerin altında, sürekli bir biçimde işlerinin koşullarına uyum sağlamakta olan Işçiler, yani Sahinolmayanlar kalacak. Yerin altına indiklerinde, mafiaralannın havalandınlması için kuşkusuz azımsanmayacak miktarda kira ödemek zorunda kalacaklar ve reddederlerse eğer, açlıktan sürünecek ya da borçlarının batağında boğulacaklar. Sefil ve asi mizaçta olanlar oıecek; nihayet o sabit denge sağlanınca, geride kalanlar yeraltı yasamlarının koşullanna, YukanDünyalılann kendi ko şullarına uyum sağlayacağı kadar uyacak ve kendilerine göre mutlu olacaklar. Bunu düşününce, bir türün [Eloi'lcr] biblomsu gıızelliği, öbürünün de [Morlock'lar] soluk beyaz rengi bütün bunlann doğal bir sonucuymuş gibi geldi bana. "YukarıDünyalılann kusursuz güvenlikleri, onları yozlaşmış, yavaş hareketlere, beden ölçülerinde, güç ve zekâlarında genel bir küçülmeye doğru itmişti." (1) Eshıkaynağı 802.701 yıl sonra dünya nasıl olacaktı? Kuşkusuz ki Wells bu sorunun yanıtını vermek için zaman makinesini "icat etmemişti"! Çocukluğunda tanık olduğu, insanın geleceğine dair, dinsel yaklaşımlar ona çok gülünç gelirdi. Şöyle diyordu: "Ben öldükten sonra, belki de nayatımda varolan durum bir süre daha devam edecek, sonra bir gün borazanlar çalacak, çığhklar duyulacak, bazı göksel olaylar olacak ve ceza başlayacaktı. Bize tüm anlatılan buydu. Ama ben 1 milyon yıl sonrasının insanını merak ediyordum." Yirminci yüzyılın, birçok bilimkurgucu yazarı, senaristi ve yönetmeni için müthiş bir esin kaynağı (belki de altın yumurtlayan bir tavuk!) olan Wells'in "Zaman Makinesi" aslında çoklarının savunduğunun tersine bir "bilimkurgu kJasiği" değildir. Mesela, Wells'in, adını öğrenemedığimiz "zaman gezgini" ile R. Zemeckis'in "Geleceğe Dönüş" serisindeki (2) "Prof. Emmett L. Brown"ı ve yardımcısı Marty McFly arasında, yolculukların amaçlan bakımından fevkalâde derin farklılıklar bulunmaktadır. "Makine"lere gelince; eksiksiz çevirisini CUMHURİYET KİTAP SAYI 59 §ide aha SAYFA 4 daha, bü