Katalog

S Yazar, "Kanatır Kendini" hikâyeMiıde "scsini yitirmiş bir çağrı'yı andıran kadın kahramanı karşımıza çıkarır. (6) Aynıhikâyeninerkekkahramanı,yangında yitirdiğinin bellcği mi yasama scvinci mi olduğunu kavramaya çalışmaktadır. (7) Bellek, Burhan Güncl'in cscrlcrindc, kavram taraması yapılsa ön sıralarda yer bulacak kadar sık geçen bir unsurdur. Aynı hikâycde, gecenin karanlığında Ankara caddelerinde ilerlcycn arabada tcyptcn kanun sesi yükselir. Erkek, ma hur saz semaisi ile birlikte önceden fark edemediği birgüzellige uyanır: "Tek ba şına kanun. Ne güzel bir çalgıymış mc;er. Geceye ses veren, gcccyc yürcği, beleği, birikimi, kişiliği ile dokunan, onu zenginleştiren, aydınlatan bir czgi." (8) dikkatimizi yönelttiği sezilir. Genellikle kahramananlatıcının bakış açısıyla içine sokulduğumuz dünyanın muhatapları, kendi yaşantılarını çogu kcz anlatıcıya bırakmauan kendileri anlatmayı üstleniyorlar. Günel'in kaleminde, anlatıcı vc bakış acısı, aktarılan olayın taraflarına yayılarak çoğaltılıyor. Böylece, bilinçli olarak tek merkezli bakış açısından uzaklaştırılmış oluyor; birdcn çok anlatıcıyla olay ve etkileri çeşitlendiriliyor. Roman ve hikâyelerindc modcrn anlatım tekniklerini zorlayan Günel, 1980 sonrası romanımızda yaygın kullanılan bilinç akımı tekni^iyle "insan'a ayna tut manın, duru bir Turkçe'nin ve insani dcğerleri yüccltişin başarılı bir temsilcisidir.B Bireysel ve sosyal Işgal Burhan Günel, cserlcrindcbireyinçöküşünü ve yaşama istegindeki çözülmeyi verirken, sosyal hayatı yapan degerleri ve kurumları da bu çözülmc sürecinde yerli yerine oturtur. Onıın cserlerinde birey, kcndisiyle olduuu kadar, içinde yaşadıöı sosyal çevrcylc dc hesaplaşma halindedir. Acının Askerleri bu noktada oldukça çarpıcı bir ömektir. Bu eser, Hatay ın rransız işgalini yaşadığı günlerde hayatın henüz başında bir çocukgenç kızın bir ömür boyu sürecck "işgal" duygusunun ıçine nasıl düştüğünü anlatır. Eserdc işgal, iç içegirmiş dört katmanda verilmiştir: Fransızlar'ın Hatay'ı işgali; hayatın, romanın kahramanı Naime'yi işgali; askerî işbirliği ve dostluk çerçevesinde sınırlarımız içinde yer alan başka ülkelere ait askerî kurumların "işgal"i; 12 Eyüll öncesi siyasi örgütlenmclerin "kurtanlmıs mahalle"ler adı altındaki mahalle ışgalleri... Somut ve tartışmasız işgal, Fransızlar'ın işgalidir. Ancak Burhan Günel, "işgal"i de tren vc bellek yitimi gibi soyut bir kavram alanma dönüştürcrek anlamca gcnişletir. Naime için işgal öncc Fransız'ın Hatay topraklanna girişi, sonra bir Fransız'ın onu iğfal edişiylc başjar ve ömür boyu sürer. Hic unutamadığı ve sonraki ilişkilerini tamamen etkisi altına alan bir geccdcn arta kalan "kötü tohunı" kızı Zevnep'le didişirken sürekli annmaya çalışır Naimc. Giderek bireysel ve sosyal iş gal kafasında örtüşür vc saplantıya döner. Naime kadınırı muhayyel kimliğine yüklenen acıların tanımı, gcrçckte yaşanmış, hafızalarda tazelcnmemiş, belki genç kuşaklarca henüz farkına varılmamış acı yılları ycnidctı yaşatır. Hatay ın kurtuluş mücadelesi elbettc cn iyi tarih kitaplarından ögrenilir ama cdcbiyat da tarih kitaplaıına ancak "halkın büyıik çogunlıığu", "halkın geniş desteği" gibi BURHAN GUNEL C) Yrd.Doç.Dr., Mustafa Kcmal Önivcrsitesi Hğitim Takültcsı (1) Burhan Günel, Ve O Güzel Kadının Çocukları, Kcrcm Y, Ankara 1985 (2) Burhan Günel, "Nergiz", Nergiz, KeremY. Ankara 1985 (3) Burhan Günel, "KanatırKendini', Karanfil ve Hançer, Karşı Y, Ankara 1994 (4) Ve O Güzel Kadının Çocukları, s. 26 (5) Burhan Günel, "Söylcnce", Karanfil ve Hançer (6) B. Günel, "Kanatır Kendini", Karanfil ve Hançer (7) B. Günel, "Kanatır Kendini", Karanfil ve Hançer (8) B. Günel, "Kanatır Kendini", Karanfil ve Hançer (9) B. Günel, "Kanatır Kendini", Karanfil ve Hançer (10) B. Günel, "Yine Bir Gülnihal", Yine Bir Gülnihal, Karşı Y. Ankara 1991 (11) Pınar Başak, Karşı, 104, Mart 1996. yuvarlak ifadeler içine hapsedilmiş insanlara ses verir. Tarihin belgelenmiş gerçekliği roman yazarının kalcmindc yumuşarvetarihinep birlikte yapan insanlar tek tek kendilerini anlatmaya başjarlar. Tarihin "tekerrürden ibaret" olması, gerçeklerin üzerinden zaman geçince bi raz da hikâye sayılmasından olsa gerck. Burhan Cîiinel, yakın geçmiştc yaşanan bir olayın da anlatılır geçilir bir hikâye olmasını istemediğindcn yazıya armauan hikâycler kaleme almıştır. Karanfil ve Hançer'de yer alan hikâyelcrdcn "Kanatır Kendini"dc kahramanın Sıvas yangınında yaşadıöı korkıı, ülkenin geleccgine bağlanarak anlatılmıştır. "Oysa bu kara lcke yazıya geçmeli, toplumun belleğinde yer aİmalı, gelecek kuşaklara ak tarılmalı. En kiiçük ayrıntılar bilc unutulmamalı. Sorumluluk duyuyor. Ardın dan, öııııü boyunca birçok olaya, olguya, devinimc ilgisiz davrandı^ını düijü nüp utanıyor. Bu utancı bireysel utançlarından da one, cn basa koyuyor. Nc yaptım diyor kendi kenaıne, ıılkem için ne yaptım?" (9) Burhan Günel'ın hcr şeye rağmcn yaşadıklarının tescilini istcycn hikâye vc roman kahranıanlan, aslında çok da fazla bir şcy beklcmczlcr. "Yinc Bir Gülni hal" hikâycsinin, Almanya'da işci olarak (,alışan kahramanı, kcndisini anlataıak yalnızlığını kırma ihtiyacını şiddetle duy duğu bir anında, Cîiınel'in diger cserlcrmdcki kişilcrin dc ortak cagrısını dil lcndirir gibidir: "Belki de asıl amacım hâlâ yaşamakta oklu^umu kanıtlamak tır. / Sesıme ses istiyorum. / Yüzüme yüz, gözümc göz. / Kalemimlc bir oldıık, alladık pıılladık, acılarımızı süsledik. Umuttan kısraklar yarattık, bindik üzerinc koşturduk. Terkimizdc yaşamın lepıska saçları. Dudaklanmızda her solukta yinclcnen o eski, hani ne zamandır unutıılmuş şarkı: Yinc / bir gülnihal / aldı bu / gönfünıü..." (10) Sese ses gelmcyecck mi? Bunca yoğun işlenen parçalanmışlık, yalnızlık, scvgisizlik temaları karşısında okura umut edilecek bir şey bırakılmıyor mu? Burhan Günel, kendisiyle yapılan bir söyleşiye verdiöi cevapta: "Güzel günlerin gelecegine her zaman inanmışımdır, yine inanıyorum. Bu inancı gerçeldeştirecek cmeği sonuna kadar vcreceğim." (11) der. Bütün bunları anlatmak, sesine ses bulmak için roman ve hikâye, gerekli zemini Güncl'c saölamıştır. Burhan Günel'in escrlerinde kadınerkek ılışkilcri ağırlıkla işlenmiştir. Değişcn, yüzler mekanlar ve zamanlardır. Dcöişmeyen dc Günel'in hayat yorgunu kahramanlarının aşka sığınmaları, aşkla arınmayı düşlemclcridir. Hayatın yorduj*u insanlar, aşkın zorlu sürccinde de ayrıca yoğrıılurlar. Onlar, ya bir kırık ilişkinin ya da sosyal bir yangının içinden cıkıp ınsani duyarlıfiı her şcyc ra^meıı diri tutmayaçalışankişilerdir. Günel'in hikâyelerinde, çoöu kez, zaman, kişi adları vc mckan açıkça belirtilmemiştir. Yazarın, ayrıntıları ınce ince örülmüş, merak ııyandırıcı olay örgüleri yerine, hangi olay olursa olsun, onun "olıış" sürcci vc kışinin iç tlunyasında açtığı gediklere HALUK TARCAN ÖnTürk Tarihi ÖnTürk Kültürünün Batı Dip Kültüründeki Yeri HALÛK TARCAN Ör »Türk Tarihi 1 947'dc Antakya (Hatay)'da dogdu. Ortaokul vc liseyi Konya Erkek I.isesı'ndc parasız yatılı okudu. Hava Harp Okulu'nu bitirdi. (1%7) Bir sürc uçıış cgitimi gördükten sonra bütçcmaliyc subayı oldıı. 1989'da kcndi isteğiylc emckliyc ayrıldı. 1989'dan bcri yayıncılık vc nıatbaacılıkla ıığraşıyor. 19861997 yılları arasında KARŞI Edcbiyat Sanat Düşün Dergisi'ni çıkardı. îlk öyküsünü Mart 1971de (Cumhuri yet Gazetesi), ilk romanını 1972'de (Remzi Kitabcvi) yayımladı. Yayımlan mış on bir romanı, on öykü kitabı, iki incclcmc vç clcstiri, altı tanc dc çocuk kitabı var. Odüllcri: Kültiir Bakanlığı Çocuk Öykülcri Ra.sarı Ödiilü (1979), Türk Dil Kuıumu Odülü (1981), Mchnıet Ali Yalçın Roman (")dülu (1981 vc 1982'dcolmak ü/crc iki kcv), Nevzar Ustiin Oykü Birinci Başarı Odülü (1983), ÖmcrSeyfcttirı (')ykü (")dülii (1994), Yıınııs N:ulı Roman Ödülü (1997). KİTAP SAYI 466 Burhan Günel'in Yayımlanmış Yapıtları: Roman: Öksc (1972), Umut Zamanı (1974), Yağmurla Cîidcıı (1976), Aksayan (1979), Acının Askcrlcri (I98l'), Meh mct Ali Yalcın Roman Odülü (1981), Kalanlar vcGıdcnlçr (1984 Mchmct Ali Yalcın Roman Ödülü, 1982), Vc O Güzel Kadının Cocukları (1985), Eski Dcsenlcr (1986), Yasak Odası (1987), Baraka (1991), Ateş LJykusu (1996 Yunus Nadi Roman Ödülü, 1997), Öykü: Scvgi Bagı (1974), Başka Bir Yazı (1980 Türk Dil Ktırumu Ödülü, 1981), Dünyanın lin Cîüzel Kadını (1984), Yinc Bir Gülnıha! (1984 Ncv/at Üstün Öykü Birinci Başaıı ()dülü, 1983), • Nergiz (1985), Bısiklct Günleri (1987), Fayton (1988), Fvct Aşk (1990), Ateşi Sectim (199 3), KaranFil vc Hancer (1994; Söylcnce adlı öyküsüylc 1994 2 000 000 TL. Ömcr Seyfettin Öykü Ödülü) DenemeEleştiritnceleme: Benzer Romanlar (1986), Karşı Yazılar (1995) Çocuk Kitapları: İnkâr edilen Türk kimliği ve Türk kültürü... Yazıyı icat eden, tektann kavramına ilk ulaşan ÖnTürk düşüncesi, büinmeyen ÖnTürk uygarhğı (Kâzım Mirşan'ın bulgularından yola çıkarak...) Evcilik Oyunu (1973), Aglama Bebeğim (1976), Dost Eller (1980), Scvinç Dolu Bir Akşam (1983 Kültür Bakanlığı Öykü Başarı Ödülü, 1979), Kayısı Agacıd987), Pcnccrcdcki Çocuk (1991). KAYNAK< YAYINLARI istiklalCad 184/4 80070 Beyoğlulstanbul Tel: (0212) 252 21 56252 21 99 Faks 249 28 92 CUMHURİYET SAYFA 7