Katalog

Hakkında yazılanlar ve fotograflarıyla biryazann anatomisi... Haldun Taner'i hatırlamak Yapı Kredi Yayınlan, Ustalar Dizisi'nin 4. kitabı olarak Haldun Taner Kitabı'nı yayımladı. Kitapta, Taner'in yazılarından seçme parçalarla, albümünden fotoğraflar yer alıyor. Özenli, güzel baskılı bir kitap. SENNUR SEZER aldun Taner'i hep Keşanh Ali sahnelenmeye hazırlandığı günlerde Alman Kültür Derneği'nde Yalçın Tura ile yap• tığı konuşmayla anımsıyorum nedense. Epik tiyatroyu, dünyada bu tiyatro dalındaki uygulamalan, esprili, canlı bir anlatımla açıklayışını. Bu tür tiyatroda müziğin işlevine bile değinmişti. Belki bu yüzden Gizli Ordu'yu Avrupa'da seyretmiş gibi biliyorum. Oyunun ortasındaki rock müziği ve danslarıyla. Sonra, o yıllarda ilkokul çağında olan çocuklarımı, onu dinlemesi için götürdüğüm bir başka söyleşi. Odakule'nin salonunda gölge oyunu ve kuklayı anlatırken çocuklar soluklannı tutmuş olmalılar. Salonda ne çok çocuk olduğunu, konuşma bittiğinde farketmiştim. Birini ilk, birini son sandığım bu iki konuşma arasında her biri bir öykünün sahneye konuluşu kadar özenli özel söyleşiler de var. Taner'in anlatmaktan çok oynadığı, karikatürize eder gibi ince eleştirilerle aktardığı olaylar. Bazen bu olaylara yeni kurmacalar ekJeyişi. Duygusal görünmeye meraklı bir yazarı özentili tavırlarını canlandırarak anlatışı. Şairliğini göstermek için, yalnız bir kadınla karşılaştığında nasıl davranacağını iyice abartarak aktanşı. Gülüşümüzü kuşkulu bulup, bu davranışların gerçekleşece ğini görmemiz için, o yazarın çalıştığı tatil köyüne gitme planları. Her söyleşide bir "seyirlik oyun " provası. Anımsandıkça, toplumsal yapımızdaki eğretilikJeri nasıl eleştirdiği sezilen, küçük, alaycı öyküler. Haldun Taner Kitabı'nın sayfalarından birinde onun mizahla ilgili satırlarını görünce, onun söyleşilerinde mizaha neden bu kadar geniş yer verdiğinidahaiyianhyorum:"... Mizahıgeniş memlekette öç, kin, kardeş kavgası gibi kompleksler dikiş tutturamaz. Bir kahkaha sısleri dağıtır, yanlış insanları CUMHURİYET KİTAP SAYI 213 Klaaus Barisch'in objektiflnden, evlnde.1973 hizaya getirir, toplumu adam ediverir. Aman mizahı boğmayalım beyler." HaldunTamr Kltah Yapı Kredi Yayınlan, UstalarDizisi'nin 4. kitabı olarak Haldun Taner Kitabı'nı yayımladı. Kitap, Haldun Taner'in eşi Demet Taner'in Portre başlıklı yazısıyla başlıyor. Kısacık, yalın bir yazı. Taner'in özelliklerini sözcüklerin yoğun anlatımlarına sığdırmaya çalışmış:" Bir güzel insan, bir güzel adam." Füsun Akatlı'nın (Haldun Taner'e Mektup), Selçuk Erez'in (Haldun Taner'i Yorumlamak), Şarâ Sayın'ın (Haldun Taner'de Kültür Eleştirisi), Ayşegül Yüksel'in (Haldun Taner: Batı'nın Tadına Doğu Lezzeti Katmış Bir Oyun Yazarı), Hasan Anamur'un (Haldun Taner'in Tiyatro su'nda "Oyun Içinde Oyun" Uygulamalan ye Kişilik Sorgulamaları Üzerine), Zehra Toska'nın (Bir Kavak ve Insanlar), Mario Levi'nin (Haldun Taner'le Dile Gelen Azınlık İnsanları) yazılan Taner'in sanatı ve kişiliğiyle ilgili saptamaları, irdelemeleri içeriyor. Haldun Taner öyküsünün (hatta tiyatrosunun da) bir dönem, içerdiği mizah yönünden nasıl eleştirildiği, örneklerle veriliyor. Tiyatro eserlerindeki özeUiider inceleniyor. îşlediği tipler irdeleniyor. Nükhet Esen'in Haldun Taner'in hikâyelerinin Ingilizce çevirisi üzerine başlıklı yazı, Taner'in 1988'detngilizce'yeçevrilen 10 öyküsüyle ilgili. Bu öykülerin iyi kavranabilmesi için yapılan açıklamalardan söz açışı, Taner'in öykülerindeki "gizli tarini göstermesi bakımından önemli, belki. Haldun Taner Kitabı'nda, Taner'in yazılarından seçme parçalarla, albümünden fotoğraflar yer alıyor. Özenli, güzel baskılı bir kitap. Ama bana hep bir şey eksik gibi geliyor. Özellikfe Haldun Taner'i görmemiş, konuşmamış, onu dinlememiş olanlara onu tanıtmada eksik kalan bir şey var gibi. BJryazapmyaçayanyanı Haldun Taner, bir" tstanbul efendisi"ydi. Yazılanların çoğunda vurgulanmış bu. Ama bu özelliği belki detir anektotla daha iyi vurgulanırdı diye düşünüyorum bir an. Sonra onun ünlü dalgınlığı. Çok insan tahnlclun (aııer nımaktandoğduğunu benim de yaşım ilerleyince anladığım, isim kanştırmalan. Kurucusu ve yöneticisi olduğu Edebiyatçılar Birliği'nin yönetim kurulu toplantısında, Onat Kutlar'a önce Tarık Dursun diye seslenip, itiraz edilince "Canım dilim sürçtü, sizin Demir Özlü olduğunuzu biliyorum elbet" deyişi örneğin. (Bu noktada Kutlar bir düzeltme daha yapamamış elbet. Taner'in çelebiliğinden çekinmiş.) Olayın devamında yönetim kurulundaki, posbıyıklı Ece Ayhan'a "Ece Hanım" diye seslenme, ardından "üst katımızda bir Ece Hanım oturuyor da, ağız alışkanlığı" özrü de var. Şimdi Haldun Taner bunları fıkra halinde hatırlansın ya da Edebiyatçılar Birliği'nin elektrikli toplantılan yatışsın diye özellikle mi yapmıştı kuşkusuna da düşüyorum. Haldun Taner'in "ünlü ad karıştırması" beni, her karşüaştığımızda telaşa düşürür, söz arasında ne yapıp edip kendi adım yetmiyor gibi bir de eşim Adnan Özyalçıner'in adını söyleme komildiğine kalkışırdım. Bunu güya öylesine "söz arasında" yapardım ki, Taner kıskısgülmekten alamazdıkendini. Bu ad karıştırma olayını Haldun Taner Kitabı'nı okurken bir kez daha hatırladım. Bu kez ad karıştırmayı kitabın editörü yapmıştı. "Edebiyatçılar Birliği", "Yazarlar Birliği" olmuştu, KeşanlılarEdebiyatçılar Maçı Fotoğrafı alt yazısında.Bir ustayı, böyle kitaplaştırmak güzel bir girişim. Ama gönül, yazar büstlerinde ve heykellerinde eksik olan "yaşayan" çizgilerin kitaplarda eksik olmamasını istiyor. • Haldun Taner Khabı/Yapt Kredi Yayınlan / Ustalar Dızisi / 112 sayfa. 1952 yılında bir kotra oezlslnde. Haldun Taner, Kâmuran Yüce, Bedrl Rahml Eyüboğlu ve Ozdemir Asaf. SAYFA S