Katalog

JVürt olayı ile ilgili olarak birçok kitap ve nemen her gün makaleler yayımlanıyor. Bizim sİze önereceğimiz kitap ise 1991 basımı bir yapıt; Alpay Kabacalı'nın "Tarihimizde Kürtler ve Ayaklanmaları". Kitap beş bölümden oluşuyor. DR. ALEVCOŞKUN asım ayının başında dünyanın en saygın iki gazetesi The Economist ile International Herald Tribune, Güneydoğu konusunda çok ağır yazılar yayımladılar. Kürt sorununun TürkiyeBatı ilişkileri üzerindeki olumsuz etkisi dış basında yeniden gündeme geliyor. Kürt sorunu, Ankara'nın Avrupa Birliği üyeliğini zora sokuyor. Ote yandan bu sorun her an TürkiyeBatı ilişkilerinin gerginleşmesineyolaçıyor. Batılı diplomatlar uluslararası platformlarda konuya insan hakları açısından yaklaşarak Ankara'yı sıkıştırıyorlar. Kürt olayı ile ilgili olarak birçok kitap ve hemen her gün makaleler yayımlanıyor. Acaba konııyu tarihsel açıdan derli toplıı inceleyen tarafsız yansız bir eser yok mudur? Okuyucularımıza önereceğimiz bir yapıt Alpay Kabacalı'nın Tarihimizde Kürtler ve Ayaklanmaları kitabıdır. Kitap beş bölümden oluşuyor. Kürt Tarihine Kısa Bir Bakış adını taşıyan birınci bölümde, Kürtler'in ülkesi, dili, Osmanlı Egemenliğinde Kürtler, Osmanlı Döneminde Ayaklanmalar, Abdülhamid'in Aşiret Alayları, incclenmiş.lkinci bölümde 19181938 olaylarına yer verilmektedir. Bu bölümde Kurtulıii; Savaşı başlarken dış desteklerle Kürt aşiretlerinin ayaklanmalarının nasıl yönlendirildiği belgelere dayanarak incelenmektedir. Bu bölümde, ayrıca Nasturi, Nehri, Raçkotan ve Raman hareketleri özetlenmektedir. Üçüncü bölüm, 1926 yılını incelemekte ve Sason, Birinci Ağrı ve Koçuşağı ayaklanmalarını ele almakta ve bu konuda îstiklâl Mahkemesi Kararları'nı vermektedir. C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 2 5 1 Alpay Kabacalı'dan yansız biryaklaşım... Kurt Ayaklanmaları Dördüncü bölüm 1927ton'dan Minorski'ye, Mete ALMY KABAC4L1 1929 yılları arasında görülen Tunçay'dan General Hamdi Mutki, Ikinci Ağrı, Bicar, Asi Küİiİer Ertuna'ya kadar yazılmış tüm Resul, Tendürük harekâtlaneserlerden yararlanılmıştır. AyâklvmaUn nı incelemektedir. Alpay Kabacalı zaten bilinen dengeli, özenli, yansız yaklaşıBeşinci bölümde Savur, mı ile tüm bu kaynakları kulZeylan, Oramar, Ağrı, Pülülanarak bu eseri meydana gemür hareket ve ayaklanmalatirmiştir. rı konu edilmektedir. Alpay Kabacalı kitabında, Yakın tarihimizde, dış güçtngiliz ve Amerikan gizli raporlerin Türkiye üzerindeki tasalarından önemli belgeler açıklıyor. Ge rım ve isteklerini gizli belgelerle açıklaniş bir kaynakça, 79 ayrı inceleme kita yan eserler vardır. Bunlar; Orhan Dubın sonuna eklenmiştir. Ismail Beşik ru'nun Amerikan Gizli Belgeleriyle çi'den Ergun Aybars'a, William Eaglo Türkiye'nin Kurtuluş Yıllan, Erol Ulubelen'in tngiliz Gizli Belgelerinde Türkiye, Bilal Şimşir'in lngiliz Belgeleriyle Türkiye'de Kürt Sorunu, Ali Kemal Meram'ın Belgelerle TürkIngiliz llişkileri Tarihi adlı kitaplarıdır. Ayrıca Cahit Düzel'in" lngiliz Hükümetine Sunulmuş Gizli Raporlarda Doğu Anadolu Olayları 19241938" adlı makaleden söz edilmelidir. Kabacalı türn bu kaynakları özenle kullanmasını bilmiştir. Derlitoplıı olarak Kürtler ve ayaklanmaları konusunda bilgi veriliyor. Bu kitaba değerli yazar Ilhan Selçuk da bir önsöz yazmış. tlhan Selçuk önsözünün bir yerinde şöylediyor. "21. yüzyıla doğru gezegenimizin en sıcak bölgesi, Türkiye'nin sınırlarında yaşadığı Ortadoğu'dur." "...Kürt olayı Amerika'yı, Ingiltere'yi, Fransa'yı, Kuzey Irak'a getirdi; Türkiye'nin Güneydoğu sınırı dünyanın en büyük güçlerinden birinin dalgalanyla karşı karşıyadır; artık Ortadoğu'da bir soyun sopun ya da dinin mezhebin sorunu, dünya boyutlarına oturuyor. Bu nedenle Anadolu'da yaşanmış Kürt olaylarını ne günümüzden uzakta bir tarih gibi düşünebiliriz ne de bölgesel bir sorun gibi ele alabilıriz. Konu güncelleşmiştır. Kürtleri şu ya da bu amaçla kullanmak isteyen güçleri Okyanus ötelerinden kopup geldikleri de hesaba katılırsa ufukların ne kadar genişlediği ve aynı zamanda ne kadar daraldığıortayaçıkar " Yukarıda sözünü ettiğimiz International Herald Tribune ise son yazısında, Güneydoğu'daki savaşın asıl nedeninin, Atatürk'ün 1923 yılında kurduğu devletin yapısına karşı girişildigini "Marksist ideoloji ve ayrılıkçı istemleriyle" Kürt gerillalarının "doğrudan Türkiye'nin dili, dini ve ulusal kimlığiyle, üniter bir devlet olma anlayışıyla" çarpıştığını belirtiyor. (Cumhuriyet20 Kasım 1994) Tüm bu nedenlerle, Alpay Kabacalı'nın kitabı yerel bir sorunun incelenmesi gibi görünse de Anadolu ve Ortadoğu'nun yakın tarihteki emperyalizm olgusundan uzakta tutulamaz, gözardı edilemez. Zaten Kabacalı'nın verdiği gizli belgelerle bilinçli okur bu persfektifi hemen kavrayacaktır." Tarihimizde Kürtler ve Ayaklanmaları/ Alpay Kabacalı/ Ilhan Selçuk'un Onsöz'üyle, İstanbul/ Cem Yayınevı/ 96 s SAYFA 9 K