Katalog

BTraven bilmecesine, yazann Meksikalı kartsı ilk kez ışık tuttu Romanları dilimize de çevrilen B.Traven, gerçek kimliğini yaşamı boyunca gizledi. Traven adının, Jack London ya da Meksika devlet başkanının takma adı olduğunu, Traven'in Kaiser Wilhelm'ın gayrimeşru çocuğu olduğunu öne sürenler de çıktı. Traven'in Meksikalı karısı, ünlü yazarın ölümünden 21 yıl sonra bildiklerini anlattı. Yazara kimlik aranıyor irçok rotnanı Türkçeye de çevrilen, birçoğumuzun yalnızca B.Traven adıyla unıdığımız adam aslında kimdi? B. Traven takma adıyla yazan yazarın gerçekte kim olduğu hâlâ bilinmiyor. Yüzyıhmızın belkı de en ilginç edebiyat gizlerinden birine, 1969 yılında ölen B.Traven'in Meksikalı karısı Rosa Elena Lujan en sonunda ışık tutmayı kabul etti. John Huston'ın beyazperdeye de aktardığı Sjerra Madre Hazinesi'nin (Ülkemizde 'Altına Hücum' adıyla yayımlandı) yazarı, karısının Ncw York Times'tan Larry Rohter'a yaptığı açıklamalarla bir ölçüde karanlıktan aydınlığa çıkarken B.Traven esrarı çevresinde yeni bulmacalar da belirdi. "Onunla ilgili gerçekleri ben hep biliyordum" diyor Rosa Elena Lujan. "Bazen geceleyin yatağımızda yatarken konuşmaya başlar, anlatır, anlatırdı. Ama kendisiyle ilgili gerçeği ölümünden önce başka hiç kimsenin bilmemesi gerektiğini söylerdi." Gerçekten de romanları ve öyküleri otuzu aşkın dilde 25 milyondan fazla satmış. olan B.Traven'in aslında kim olduğu sorusu, uzun yıllardır eleştirmenlerin de okurların da içinden çıkamadığı bır bilmece. İlk yapıtlannın 1920'lerde Almanya'da yayımlanmasından başlayarak B.Traven'in gerçek kimliğini açıklamaktan inatla kaçındığı, dahası yaşamıyla ilgili olarak yayılan çelışkili, çoğu zaman da düş ürünii söylentileri uzaktan uzağa kıjkırttığı bilıniyor. 26 Mart 1969 günü Mexico City'de öldüğünde, Traven'in "The Treausure of The Sıerra Madre" adlı kitabı. beyazperdeye de uyarlanmıştı Yunetmenliğını John Huston'un yaptıflı lılmde başhca rollerı Walter Huston, Mumprey Bogart (ortada) ve Tım Holt (sağda) paylaşmışlardı kimliğine ilişkin bütün önemli soruların yanırsız kaldığı da. Ortalıkta Traven'in kimliği konusunda nerdeyse tek bir güvenilir bilgi olmayınca, belki de doğal olarak yazarla ilgili garip birtakım varsayımlar yürütülmeye başladı. Bazıları B.Traven'in, Jack London ya da Ambrose Bierce ya da eski Meksika Devlet Başkanı Adolfo Lopez Mateos tarafından kullanılan bir takma ad olduğunu ileri sürdüler. Traven de bu türden söylentileri körüklemekten geri kalmadı. Traven'in gerçek kimliğini araştıranlar arasına Meksikalı yöneticiler de katıldı. Çünkü, Traven'in ezilen insanların yaşamını anlatan siyaset yüklü romanları artık Meksika okullarında da okutuluyordu. Yazarın yüzüncü doğum yılı olduğu sanılan bu yıl Meksika Ulusal KUltür ve Sanat Konseyi, Traven'i ve yapıtlarını aydınlığa çıkanmayı amaçlayan bir soruşturma başlattı. Bu arada uzun yıllar suskun kalan, zaman zaman da kocasıyla ilgili şasırtmacalar veren Rosa Elena Lujan en sonunda konuşmaya ve kocasının gerçek kimliğini saran esrar perdesini büyük ölçüde kaldırmaya karar verdiğini açıkladı. B.Traven'le yaklaşık yirmi yıl birlikte yaşadığı Mexico City'deki evinde Larry Rohter'la görüşen Lujan, kocasının "nerdeyse on kişinin yaşamını bir arada yajadığını" söyledi. Traven'in kimliğini benimsediği birçok kişi araşında Ret Marut adlı bir Alman oyuncu da vardı. Ret Marut aynı zamanda devrimciler araşında yer almıs ve 1919 yılında Bavyera'da kısa bir süre bir Sovyet cumhuriyetinin kurulmasına da yol açmış olan bir ayaklanmaya katılmıştı söylenenlere bakılırsa. Rosa Elena Lujan anlatıyor: "öldükten sonra onun Ret Marut olduğunu herkese söyleyebileceğimi, ama daha önce kimselere bir şey söylememem gerektiğini tembihlemişti. Suçluların geri verilmesi yasasına uyularak ülkesine geri gönderilebileceğinden korkuyordu. Ben de hep yalan söylemek zorunda kaldım, çünkü kocamı korumam gerekiyordu." Lujan, B.Traven hakkında bildikCUMHURİYET KİTAP SAYI 22 B B.Traven'in heykeltıraş Federıco Canessı tarafından yapılan büstü. S A Y F A 2&