Katalog

Şiirinde ve yaşamında 'kendisi' Seçilmiş Şiirler / Philip Larkin / Çevirenler: Şavkar AltınelRoni Margulies / Adam Yayınlan / 88 s. / 10.300 TL. / CKK Kod No: 002.424 MHAN MMUK 'Doğuştan hayatı kaymış* PhilipLarkin'den 'Seçümiş Şiirler' Faulkner bir yerde bütün büyük romancılann başansızlığa uğramış şairler olduğunu söyler. Philip Larkin'ın hayatı bu sözün tersinin doğru olduğunu kanıtlar sanki. İlk romanı Jîll'i 194O'lı yılların başında, savaş sırasında Oxford Ünıversıtesi'nde öğrenciyken yazmıştır. Hemen arkasından ıkıncı romanı Kışın Bir Kız unlü Faber yayınevince kabul edilip yayımlandığında daha yirmi beşine varmamıştır. Aralarında ünlü romancı Kingsley Amıs de olan yakınları onun büyük bir romancı olmasını beklerler, ama o başka bir roman yazıp yayımlamaz hiç. Kırk yıl sonra, 1985'te öldüğünde, Philip Larkin yirminci yüzyıl İngiliz şairlerinın en sevilenlerinden, daha önemlısi, en büyüklerinden biri olarak anılacaktır. Talihli Jim adlı romanında biraz da onu anlatan Kingsley Amıs'e gore Philip Larkın'in genç yaşta romancılığı bırakmasının nedeni, romancıların mücadeleci, acımasız dünyasına giremeyecek kadar çekingen ve utangaç olma.Ni ve mümkün başarısızlıktan korkmasıdır. Larkın'in şiırlerınin en iyilerini Türkçeleştirerek bir seçkide toplayan Şavkar Altınel ve Roni Margulies ise yazdıkları onsozde bu sorunun ancak şu sıralar Larkin'in biyografısını yazan Andrew Notion'un kitabı yayımlanınca cevaplanabileceğinı belırtıyorlar. Türkçcyc Tarihin Yargısı adıyla çevrilen şiirinde ise Philip Larkin bir gün kendı bıyografisini yazacak kişi Philip Larkin'in şıırsel dılını o kadar kendıne Azgü kılan şey simgecillkten kaçınan ve hıkâyeye açılan yalınlıktır Entelektüel deneylere, hatta şııre şupheyte bakan "sokaktakı adam"ı Larkın'e baglayan şey de budur, aydın okurlar arasındakı Larkin efsanesını körukleyen şey de Larkın, şıırlennde anlatmaktan pek hoşlandığı tren yolculuktarı, gunluk hayatın aynntılarıyla kendı dalgın duşuncelen arasında gıdıp gelen yalnız ve yaşlı bir şairı hatırlatır blze. S A Y FA 2 2 y\ hayal eder. Konusundarı hi<, ınemnun olmayan ve ekmek ve aile dertleriyle sarılı bir "akademik" olmalıdır bu adam. CocaCola makinesine yurürken bir arkadaşının, Philip Larkin'in kim olduğu yolundaki sorusunu, bir şairle hele Philip Larkin gibisiyle karşılaştığımızda hepimızin sorduğu o soruyu cevaplar: "Nasıl bir adam mı? Yahu söyledim sana. / Hani vardır ya bırtakım klasik hasta tipler, / Sapıtan bir şey filan gelmeden başlarına; / Onlardan işte: doğuştan hayatı kaymış herifin." En son kitabı, en iyi kitabı, en "kötümser" kitabı Yüksek Pencereler'de yer alan bu dizeler Larkin'in şıirlerinin temel özelliklerini özetler: Günlük hayatın en sıradan, en romantik olmayan, en doğal ayrıntılarına gerçekçi bir ilgi; akademik dünyaya, özentili aydınlara, modernizme duyulan bir tepki; kendi ve benzeri gibilerin doğuştan kaymış hayatlarına sevgiyle acıma arası bir yaklaşım ve kendi kendine acımanın tuzaklanndan şiirini kurtaran guçlü, açıksozlü bir mızah duygusu. Bu nitelikler Larkin'in yalnız şiirlerıni değil, bu şiırlerin arkasından beliren ve bu şiirler kadar efsaneleşen kişiliğini de özetler. Kendi özel hayatını sıkı sıkıya koruyan, içine kapanık, yalnız, utangaç bir adamdır Philip Larkin. Hiç evlenmemiş, çoluk çocuğa karışmamış, gezip tozmamış, şu veya bu şekilde iyi yaşamaktan ya da hayata sıkı sıkıya bağlanmaktan kaçınmıştır hep. "... Halâ doğal geliyor sanki. / Eji, oğlu, evi, toprağı hiybir şeyı olmamak. / Yalnız bir şaşkınlık duygusu belirliyor şokunu / Yaşamın bu denli çoğunun geçnıiş olmasının, bu denli / Ayrı bir biçimde başkalarından.." Pek az şair kendi yaşantısına dayanarak fiziksel ve cinsel yalnızlıktan Larkin kadar sarsıcı bir dille söz edebilir. Bir pencereden, içeride dans eden çiftleri seyrederken akıl yürütür: "Tüm o duman, ter ve kızlara yakınlık duygusu: / Dışanda da olunur mu? İçeride de neden olmalı ama? / Seks için, evet, ama ne ki seks olgusu? / Gerçek mutluluğun salt çiftlerin olduğunu / Ileri sürmek yanlış bence tümüyle." Oxford'u bitirdikten sonra ölümüne kadar kütüphanecilik yapmış, bunun otuz yılında İngiliz taşrasında Hull şehri üniversitesi kıtaplığında çahşmıştır. "Yapmak istediğiniz bütün o şeyleri yapmayı başaramadığınızda ve yapmamak istediğiniz bütun o şeyleri yapmamayı başardığınızda olduğunuz şeydir kütüphanecı!" diyecektir bir konuşmasında. Paris Review dergisinin yazarın günlük hayatına ilişkin geleneksel sorusunu da şöyle ceyapla^: "Hayatım elimden geldiğince basittir. Bütün gün çalış, sonra akşamları yemek pişir, ye, bulaşık, telefon, biraz yazı, içki, televizyon. Çok az çıkarım dışan." Şiirlerinı akşam evde yalnız bulaşıkları yıkadıktan sonra yazdığını söylediği açıksözlülükle, ölümden, kendi yalnızlığının içinden gördüğü ölümden söz edecektir son şiirlerinin birinde. CUMHURİYET KİTAP SAYI 39