Katalog

BİLİM HABERLERİ POLİTİK BİLİM Aykut Göker http://www.ınovasyon.org Sanayimiz giderek artan bir hızla el değiştiriyor; bu süreçte, ülkenin yurttaşları stratejik karar noktalarındaki konumlarını kaybediyor. İTÜ’de 6 laboratuvar ve Araştırma Merkezi’ne sertifika Mühendis Odaları ve Sanayi Yıllıkları Bazı sanayici dernekleri, sektörlerindeki gelişmeleri sürekli olarak izlemekte ve değerlendirme sonuçlarını, genellikle yıllık raporlarla kamuoyuna da açıklamaktadır. Bunlardan en dikkate değer olanı Türk Elektronik Sanayicileri Derneği'nin (TESİD) 1990 yılından bu yana düzenli olarak yayımladığı “Elektronik Sanayii Almanakları”dır. Ülkemizde böyle bir sanayi yıllığının on yedi yıldır düzenli çıkıyor olması takdire değer bir olaydır. Kurucularından olduğu TESİD'in ilk yönetim kurulu başkanlığını (19891990) yapan Dr. Fikret Yücel'in (19952004 yılları arasında da başkanlık görevindeydi) ve uzun yıllar derneğin genel sekterliğini yürüten Ünal Alkan'ın bu konudaki çabalarını şükranla anmak gerekir. Başka bir vesileyle sözünü etmiştim (CBT, 09 Haziran 2006); TESİD bu almanaklarda elektronik sanayiini altı alt sektör halinde ele almaktadır. Bunlar, ürettikleri ürünlere göre sınıflandırılmış olan, “bileşenler, tüketim cihazları, telekomünikasyon cihazları, profesyonel ve endüstriyel cihazlar, askerî amaçlı elektronik cihazlar ve bilgisayar” alt sektörleridir. Her alt sektör ve bunların başlıca üretim kalemleri için ayrı ayrı olmak üzere, son üç yıla ait üretim, ihracat ve ithalat rakamlarının açıklandığı bu almanaklarda, ihracat ve ithalatın ülkelere göre dağılımı ile sektördeki belli başlı üretici firmalar ve başlıca üretim konularına ilişkin bilgilere de yer verilmektedir. Verilen rakamların ne ifade ettiği, bu almanaklarda çok kısa ve genel olarak söylenir. Almanağı eline alan okuyucu anlar ki, sektörün durumunu, yetenek düzeyini ya da yapısal zayıflıklarını ortaya koyacak daha ince değerlendirmeler kendisine bırakılmıştır. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), çıkardığı bir yıllığı geçenlerde bana da göndermiş. “Türkiye Elektronik Sanayiinin Günümüzdeki Görünümü (2006)” başlıklı bu yıllığı incelediğimde gördüm ki, TESİD'in okuyucuya bıraktığı ince değerlendirmeleri bundan böyle EMO yapma kararı almış ve gönderdikleri yıllık bu kararın ürünüymüş. Tabi, TESİD'in rakamlarını daha iyi konuşturabilmek için, Oda'nın yapması gereken ek araştırmalar olacak; TESİD'in verilerini tamamlayacak başka bilgi kaynaklarına da başvurması gerekecektir. Çıkardığı bu ilk yıllıkta, EMO'nun bu yönde belli bir çaba gösterdiği görülüyor. Eminim, bu yıllık, zamanla daha iyi bir düzeye ulaşacak ve ele alınan alt sektörlerin durumu, özellikle yeni ürün, sistem ve teknoloji geliştirme yetenekleri ve geleceğe dönük hazırlıkları açısından daha net ortaya konacaktır. Sonuçta, elektronik sanayii, eğer “başka bir tarih yazmak mümkünken bu yapıl[a]mamışsa”, elbette, somut verilere dayanılarak eleştirilecek; ama, hâlâ yapılabilecek olanlar varsa, bunlar ortaya konup yol da gösterilecektir. İki dileğim var: Birincisi, EMO'nun başladığı bu işi sürdürmesi… Unutmayalım; TESİD, almanaklarını 1990'dan bu yana çıkarıyor. İkincisi, EMO'nun bu güzel girişiminin diğer mühendis odalarına da örnek olması ve onların da uğraş alanlarına giren sanayi sektörleri için düzenli olarak yıllık çıkarmalarıdır; kurallarına uygun olarak yürütülecek sektör araştırmalarına dayalı yıllıklar… Böylesi bir çaba, odaların artık gelenekselleşmiş olan sanayi kongrelerinin çok daha sağlam bir araştırma ve veri tabanına oturmasını; böylece, kongre sonuçlarının kamuoyu için çok daha aydınlatıcı olmasını da sağlar. Bunları söylerken sanayimizin giderek artan bir hızla el değiştirdiğini; bu süreçte, ülkenin yurttaşlarının stratejik karar noktalarındaki konumlarını kaybettiklerini ve acilen üzerinde durulması gereken noktanın bu olduğunu biliyorum. Ama bu durumda bile, 'şimdi yıllıkla uğraşmanın vakti mi', diye düşünülmemeli. Sanayideki el değiştirmenin ne getirip ne götürdüğünü de bilimsel bulgulara dayalı olarak ortaya koyacak yıllıklar, meselenin vahametinin kamuoyunca daha iyi anlaşılmasını sağlayabilir. Eğer, Mühendis Odalarımız mücadelelerinin uzun soluklu olduğuna inanıyorlarsa bu da yapılmalı; EMO'nun yaptığı gibi... A vrupa Birliği Çerçeve Programları AB Araştırma Altyapıları (Research Infrastructures) alanı kapsamında, 2006 yılında Avrupa'da bulunan tüm mevcut Araştırma Merkezi ve Altyapıların, Avrupa düzeyinde gelişimlerini ve diğer ülkelerin araştırmacılarına hizmet edebilmelerini sağlayacak stratejinin oluşturulması amacıyla bir yapılmıştır. Bu çalışma Avrupa Komisyonu, Avrupa Bilim Vakfı (ESF) ve Avrupa Araştırma Kurumları Başkanları (EUROHoRCs) tarafından ortaklaşa yürütüldü. Çalışmanın amacı, Avrupa'nın araştırma altyapıları açısından durumunun belirlenmesi, böylece mevcut kapasitenin, eğilimlerin, gelişmelerin ve ileriye yönelik gereksinimlerin daha iyi anlaşılmasının sağlanmasıdır. Ankete giriş yapılan altyapılar değerlendirilirken aranan başlıca kriterler bilimsel ve teknolojik açıdan iyi bir altyapıya sahip olması, diğer ülkelerin araştırıcılarının kullanımına sunulabilmesi ve onlar tarafından kolay erişim sağlanabilmesidir. Bu çalışmayla Avrupa'da bulunan belli bir büyüklüğün üzerinde olan, araştırma olanaklarını diğer Avrupa ülkelerinden araştırmacıların kullanımına sunmaya hazır, belirli bir Avrupa boyutuna sahip, araştırmalarda mükemmeliyeti hedefleyen araştırma altyapılarına (RI) ilişkin bir veri tabanı oluşturulması hedeflendi. 31.03.2006 tarihinde sona eren bu çalışmaya Avrupa'dan yaklaşık 750 araştırma altyapısı ve 18 adedi İ.T.Ü.'den olmak üzere Türkiye'den toplam 55 adet Araştırma Merkezi anket doldurarak katıldı. Değerlendirme sonucunda, katılan altyapılardan 150'sinin halen inşa aşamasında olduğu ve geri kalan 600 araştırma altyapısının aranan ölçütleri sağladığına karar verildi. Türkiye'den yapılan katılımlardan 6 adedi İTÜ bünyesindeki Araştırma Merkezleri/Laboratuvarlar olmak üzere toplam 10 adedi değerlendirme kriterlerine uygun bulundu ve “Existing Research Infrastructure” kapsamına alındı. LABORATUVARLARIN LİSTESİ Ankete katılan ve değerlendirme kriterlerine uygun bulunarak “Existing Research Infrastructure” kapsamına alınan İ.T.Ü.'ye ait Araştırma Merkezleri/Laboratuvarlarının listesi aşağıda verilmektedir. 7. Çerçeve Programı'nın Araştırma Altyapıları faaliyeti hakkında ayrıntılı bilgi almak isteyenler için ulusal irtibat noktası aşağıda verilmektedir. Ebru Başak, TÜBİTAK AB Çerçeve Programlar Ulusal Koordinasyon Ofisi; E posta: [email protected]; Tel: 0312 4685300/3328; www.fp7.org.tr/ İ.T.Ü. Merkez Laboratuvarı, www.merkezlab.itu.edu.tr; [email protected] Araştırma Merkezi / Laboratuvarı Trisonik Araştırma Laboratuvarı Cevher ve Kömür HazırlamaZenginleştirme Laboratuvarı Maden ve Tünellerde Kazı Mekanizasyonu Laboratuvarı Elektropol Nanotek Laboratuvarı Çevre ve Şehircilik Uygulama ve Araştırma Merkezi Motorlar ve Taşıtlar Lab. Fakültesi Uçak ve Uzay Bil.Fak. Maden Fakültesi Sorumlusu Prof. Dr. M. Fevzi Ünal Prof. Dr. Neşet Acarkan Maden Fakültesi Prof. Dr. Nuh Bilgin CBT 1065/6 17 Ağustos 2007 FenEdebiyat Fakültesi Mimarlık Fakültesi Prof. Dr. Sezai Saraç Prof. Dr. Nuran Zeren Gülersoy Prof. Dr. Ali Göktan Prof. Dr. Murat Ereke Makina Fakültesi