Katalog

KANSER ARAŞTIRMALARI Meme kanseri ile mücadelede Tan İnce’nin büyük başarısı Reyhan Oksay Orhan Bursalı T ürkiye'de tıp okuduktan sonra doktora çalışmalarını ABD'de sürdüren Dr.Tan İnce, uzun süre üzerinde çalıştığı ve meme kanserinin tedavisinde büyük önem taşıyan araştırmasının ilk sonuçları, Cancer Cell isimli saygın tıp dergisinin 13 Ağustos sayısında yer aldı. Dünyanın saygın internet ve bilim haber sitelerinde önemli bir araştırma olarak duyurulan makale, tümör kök hücreleri üzerinde çalışmalar yapan bilim adamlarına yeni yol açacak nitelikte. Dr. İnce bu çalışmasını Massachusetts Institute of Technology'ye bağlı Whitehead Enstitüsü'ndeki Weinberg Laboratuvarı'nda yürüttü. Bu laboratuvar 1982'de ilk insan onkojenini keşfeden Dr. Robert A.Weinberg'in adını taşıyor. ARI KOLONİLERİNE BENZEYEN TÜMÖRLER D TÜMÖR HÜCRELERİNİN TÜMÜ AYNI DEĞİL Son araştırmalara göre tümörü oluşturan tüm hücreler birbirinin eşi değil. İnce bu konuda “Tümör kök hücreleri tüm tümörün oluşumunu başlatan hücrelerdir. Deneysel olarak, tümördeki hücrelerin %99 gibi çok büyük bir çoğunluğu bir sonraki farede tümör oluşumunu başlatamaz. Bir milyonda bir hücre bu oluşumu başlatır. Çoğunluğu oluşturan bu hücreler beyne veya akciğere gittiği zaman herhangi bir sorun çıkartmaz. Oysa tümör kök hücreleri çok saldırgandır ve metastaza yol açma riski taşırlar” diyor. Ne var ki tüm bilim adamları henüz, tümör kök hücrelerinin pek çok kanserin çıkış noktası olduğunu kabul etmiyor. Bu açıdan İnce'nin çalışamıs öncü nitelik taşıyor. Eğer bu araştırma başka araştırmalarla doğrulanırsa, kanser tedavisinde yeni bir dönem başlamış olacak. Dr. İnce ilk olarak fare tümörünü insan tümörüne benzer hale getirmek için kolları sıvadı. “Bir fare modelinin insan hastalığında olduğu gibi bir seyir izlemesi gerekir. Hangi genlerin hedef alınması gerektiği ve hangi ilaçların yararlı olacağı açısından bu çok önemlidir” diye konuşan Dr. İnce, bu amaca ulaşmak için laboratuvarını bir çeşit mutfağa dönüştürdü ve dokunun gelişmesi için uygun sıvıyı oluşturmaya koyuldu. Halihazırdaki sıvı ortamlarının çok sayıda vitamini, hormonu ve büyüme faktörlerini içermediğini düşünüyordu. En sonunda geliştirdiği karışım, 7580 tane farklı malzeme içeriyordu. Dr. İnce bu aşamada yaşadıklarını şöyle anlatıyor. “Bu aşama yaklaşık 2.5 yıl sürdü. Bu süre içinde konuşacak fazla bir şeyim yoktu. İnsanlar ne yaptığımı merak etmeye başlamışlardı.” Ancak bütün bu çabalar meyvelerini verdi. Normal dokuyu tümör hücrelerine dönüştürmek için yıllardır kullanılan genleri uyguladı ve doku gelişmeye başladı. Dr.İnce, “Tümörler mikroskop altındaki insan tümörlerine benzer hale geldi” diyor. Daha sonra farede geliştirdiği tümörlerin tipik olarak tek, iri bir yumru oluşturacak yerde dört veya beş tane daha küçük yumrular oluşturduğunu fark r.İnce bazı tümörlerin pek çok açıdan arı kolonileri ile benzerlik taşıdığını söylüyor. Tümörün içindeki her bir kanser hücresi spesifik bir rol oynar. Bu hücrelerin içinden çok az bir miktarı “kraliçe arı” rolünü üstlenir. Bu az miktardaki hücreler, çok özel koşullarda varlıklarını devam ettirebilirler ve yeni tümörlerin tohumlarını atarlar. Bu hücreler ayrıca bölünür ve “işçi arıları” üretirler. Bu işçi hücreler tümörün esas gövdesini oluşturur. Patolog Tan İnce normal hücreleri bu kanserli hücreler şekline dönüştürdü (bunların zarları yeşile boyalı). Değişim geçiren hücreler, pek çok hastada görülen tümör hücrelerine benzeşirler. Bunlar ayrıca tümörleri yaratma ve yayma açısından çok büyük bir potansiyel taşır. On tanenin içinde biri kanser kök hücresidir. Kraliçeler kanser kök hücreleridir. MIT'de biyoloji profesörü olarak çalışan Weinberger “Kanser kök hücreleri, tümör başlatan hücreler olarak tanımlanır” diyor. Dr. İnce’nin ekibinde yer alan Prof. Robert Weinberg Dr. Patolog Tan İnce Yeni geliştirilmiş kültür ortamında büyüyen bu normal insan meme hücreleri (zarları kırmızıya boyalı) levhalar oluşturur. (TAN İNCE) etti. Dr.İnce bu sıradışı olayı şöyle açıklıyor: “Bu tür bir gelişme insanlardaki metastazlarda görülür. Bunun üzerine bu yeni tür hücrelerin uzaktaki organlarda metastaz yaratma potansiyeline sahip olduğunu düşündüm. Bu oldukça ilginç bir gelişmeydi, çünkü gerçek hayatta kanser hastalarının pek çoğunun ölümüne bu metastazlar neden oluyor” diyor. Farelere giderek daha az miktarda hücre enjekte etmeye başlayan ve fareleri daha uzun süreler boyunca izleyen Dr. İnce, “Öyle ki hücre sayısını 10'a düşürdüğüm zaman bile tümör oluştuğunu gördüm. Daha sonra 1012 hafta boyunca fareleri izlemeye aldım ve farelerin %7580'ininde birkaç hücreden oluşan daha küçük metastazların mikrometastazoluştuğunu izledim” diyor. Sonuçta Dr. İnce, farklı bir hedefle yola çıkmakla birlikte tümör başlatan hücreleri yaratmış oldu. Bu da kanser araştırmalarında ortak bir platformun oluşturulmasında çok önemli bir gelişmedir. Yazının devamı 14. sayfada CBT 1065/12 17 Ağustos 2007 CBT 1065/13 17 Ağustos 2007 N Harvard Tıp Fakültesi’nde öğretim görevlisi ve MIT’deki Robert A.Weinberg Laboratuvarı’nda araştırmacı Dr. Patolog Tan İnce, normal dokudan meme kanseri kök hücreleri üretmeyi başardı ve kanser tedavisinde çığır açabilecek yeni bir döneme imza attı... Bu tip hücrelerin kanserin yayılmasında çok önemli bir rol üstlendiği ve bunların ayrıştırılmasını meme kanseriyle mücadelede çok büyük bir başarı olarak değerlendiriyor. İ S İ F A R G O Y İ B N Ü R Ö M Ü T T imer r hücreler gibi 49 günlük insan pr ümör hücreleri diğe , ın ar nl ri yo as cr ut meme tümör hü ele yaşama başlar. M i iğ ed lm rü gö garip davranışların ilery normal seyrinde bir ortamda her şe su ku do n creleri, insa ler. Kısaca bu hü en ed cr şadığı sayısız hü içindeki birlikte ya ktur. hiçbir şey yo ayırt edecek bu benzer şekilde, Çevresindekilere ği dokunun gönderdi hücreler evsahibi lince ca “çoğal” deni komutlar uyarın bit Sa r. ru du nilince çoğalır, “dur” de un oy ip ek hücre bir kereler çoğalan bu i tiğ et l la ih rdan birini cusudur. Bu kuralla ar tih in ın iyiliği için zaman, organizman çen flarının eline ge ere 70 yaşında eder düşman sa k olmadığını, kans e yo rin n ye ni ki ek ris a rm ve nm la ri ileri sürüyor. yaka lgile casusun, gizli bi kalanabileceğimizi ya da şın ya 0 17 . bi de gi larca yıl ası değil oluşmaz. Bunlar on e mutasyon siyanür hapını yutm de cr ce hü ge r bu bi e r nc le çi ör ge m bilmeleri Tü llar Ancak aradan yı nemi geçirir. Gelişe nmiş olur. le dö e tik m te liş i ge im r liş bi ge un n uz a sistemikütlesinin süresince süre r biyolojik savunm l bi yı geçirir ve tümör ü 0 çl 3 gü 20 in e er cr el hü cr ler aynı bu hü şlayan bu rekir. Tüm tümör r takınan için ge vı i Evrim geçirmeye ba ta er r el bi nm ca re an öğ ı şm farklı ndisine dü ni atlatmay sterir. türüne bağlı olarak gö in nç hayatta kalır ve ke er re ns di r Ka bi . k ez m ca lık uyandıra şekilde geliş kanser bile olsa, bir ortamda hayran r. Kaldı ki aynı tip rle çe ge n da ar al am çıkarsak aş farklılık gösterir. öyküsünden yola an insana gelişimi m nd şa sa in ya isi kanserin ün ör m nu tü Bir tümörün biyograf r ya olduğu so bi rşı ka da m rşı ru ka du le iy es Bu hlik değildir. Daha herkesin kanser te ile ilgili bir öykü ilyar hücreden ü m üğ e nl rc tü zle üs yü ve a ti nd sare dar duyarlı cudu bir düzene ne ka bölündüğü ce a cu çıkar. İnsan vü om nc yu nd ra bo n rı la nı m sa şa in çoğu ya ğını çok bir oluşur ve hücrelerin ilidir. hdit olarak varlı te r bi an m olup olmadığı ile ilg za r he ın er ar ns nl ka sa in in ı iç tehead.mit.edu am Kaynak: www.whi pek çok bilim ad a nd slı e A er . ns ür ka ür le rd sü da bi rdürmeleri durumun sağlıklı bir yaşam sü eki Bir biyoreaktör içind KANSER ARAŞTIRMALARI