Katalog

HAFTALIK BULMACA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA: 1. Şartlı refleks kavramını yaratan Rus doktor (resimdeki) Eski İskandinav mitolojisinde “gün”ün kişileştirilmesi Suyosunu. 2. Siyaha yakın koyu yeşil Hareket halinde olan bir cisim üzerinde havanın yarattığı etkiyi inceleyen bilim Yunanca’da bir harf. 3. Patlayıcı bir madde Büyük tren istasyonu 16 Temmuz 1945’te ilk olarak atom bombasının denendiği ABD kenti. 4. Sümer su tanrısı Dikme, dikine, dik Çok anlayışlı ve sezgili kimse Artvin’in eski adı. 5. Ağaçlıklı yol Amfiteatrın ortasında yarış, oyun gibi türlü gösteriler yapılan alan Yemişlerin yenilen bölümü Çölden esen rüzgar. 6. Arıtılmış Kalayın simgesiAğaçların kabuğundan sızarak pıhtılaşan besi suyu Adale. 7. Duyum yitimi ABD’de yayımlanan ünlü mizah dergisi Asker Genellikle arkasından yağmur getiren sert ve geçici yel. 8. Bir papağan türü İkinci Dünya Savaşı’ndan beri Amerikan ordusu askerleri anlamına gelen kısaltma Kaldıraç İMKB’de bin hisseye verilen ad. 9. Saat kadranı Göz önünde olmayan, nerede olduğu bilinmeyen Ad, ün Nar çiçeği renginde bir süs taşı. 10. Soğurma, emme Asya’da bir ülke Doğada, kemik dokusunda bulunan, içinde flüor ya da klor olan doğal kalsiyum fosfat. 11. Yükseklikölçer Kemiklerin toparlak ucu Yemen’in plaka işareti. 12. Boru sesi İsveç’te yönetsel bölüm Bağış yapma Bir ya da daha çok elektron kazanmış ya da yitirmiş bir atom ya da atom grubundan oluşmuş elektrik yüklü parçacık, yükün. 13. Bir cismi iki eşit parçaya bölen çizgi Bir şeyin en yüksek ve sivri noktası Dinsel inançları olmayan. 14. Alınan bir şeyi geri verme Altın postu aramaya çıkılan, Argonautlar seferinin kahramanlarından birisi Değerli bir taş. 15. İnanç ve bilgiyi kiliseyle, özellikle Aristoteles’in bilimsel sistemini uyumlu bir biçimde birleştirmeye çalışan Ortaçağ felsefesi Soluk borusu. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1. Türevi bilinen fonksiyon Hesap ve kumanda işlerini gerçekleştirmeye yarayan elektronik devre. 2. Toplardamar Sapaklık, aykırılık Namuslu. 3. Pamukçuk Vurguncu, dalavereci Japonya başkenti Tokyo’nun eski adı. 4. Briçte sanzatu Sarmısağın antibiyotik etki gösteren etkin maddesi İptidai. 5. Canlı bir organizmanın oluşturduğu, ona özel bir renk veren kimyasal madde Billurlaşmış arı karbon. 6. Altının simgesi Beyin dalgalarının ölçülmesi yöntemi Latin şair Vergilius’un ünlü destanı. 7. “Dikkat et, savul, destur!” anlamında bir ünlem Erkek ve dişi gametin birleşmesiyle olşuşan döllenmiş hücre “... King Cole” (Kadife sesli şarkıcı). 8. Vietnam’da çeşitli dönemler hüküm sürmüş bir krallık hanedanı Kalıtsal Modern Bir nota. 9. O yer Eşyaya ya da hayvanlara vurulan damga Bir nota “Neşe ...” (ressam). 10. Bir hareketi bir mekanizmaya aktaran ya da makinelerde hareketin hızını düzgün tutmaya yarayan tekerlek Gemi içini aydınlatmaya yarayan zeytinyağıyla yanan siperli fener Fransa’nın güneydoğusunda bir yönetim bölgesi. 11. (Kalp için) Vurma, vuruş, atış İtalya’da bir ırmak. 12. Sıkı dokunmuş bir tür pamuklu kumaş Tıpta “kuvvetsizlik” anlamında kullanılan sözcük Bir yüzey ölçüsü birimi. 13. Sıtma aşılayan sivrisinek türü Saniyede bir jullük iş yapan bir motorun güç birimi Kıyı, sahil. 14. Gülüt Göstergebilim. 15. Element ya da bileşikleri oluşturan ve onların özgül niteliklerini gösteren en küçük birim, madde Yumuşak çelikten yapılmış üzeri kalap kaplı ince saç. 16. Zeytinin, sıkıldıktan sonra yağ bakımından zenginliğini yitirmeyen, gübre ya da hayvan yemi olarak kullanılan küspesi Gümüşün simgesi. 17. Bir vergi türü Antimonun simgesi. 18. Amerikan Devletleri Örgütü’nü simgeleyen harfler İspanyolların sevinç ünlemi. 19. Lavrensyumun simgesi Hidratlı doğal sodyum karbonat. 20. Yahudi kültüründe, bazı aziz hahamların canlandırabilme gücüne sahip olduğu insan biçimli otomat türü Cet. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1A Y L A BARKA A T E L İ İ MA 2 L O İ R E NEOL İ T İ K L AGAR 3BM A T MO S F E R K K A V A R A 4Ü R Ü N İ F UMA Y L U A P İ S 5M A S İ D E A L D E C AME RON 6 İ TUV A LU AED İ CUL A EN 7N E T AS RAS İ ZA L E ARE 8 K A A N MU N E N R N A L M F 9O L T O N OMA T O P E A L AMU T 10 K E E V E T L A T A AR I BE Y İ 11 Ü M İ T P E L İ T L E T Z 12 L SAD L A T S İ T ARE 13 E M A N E T V İ RÜ S YÖN 14 R U ODAK KENAN LO 15 MA L E R A ME T İ L EN ilginç SORULAR Köpeklerin serinleme yöntemleri Soru: Köpekler sıcaktan etkilenmemek için vücutlarını nasıl soğutur? Yanıt: Kaynak. Popular ScienceAğustos 2007 Yazın sıcak günlerinde, insanların koltuk altından ter atıp serinlemesi gibi köpekler de sürekli dışarıda tuttukları dilleriyle aynı şekilde serinler. Ne var ki köpeklerin dili terlemez. Vücut kılları seyrek olan hayvanlar insanlar, atlar ve maymunların bir türü vücutlarındaki ter buharlaştıkça serinlerler. Köpekler gibi uzun tüylü türler dışarıda tuttukları dilleri ve hızlı/kısa soluklarla serinlerler. Vücut ısısı şeklindeki enerji, derinin veya dilin üzerindeki sıvıyı buharlaştırmak için gereklidir. Ohio State Üniversitesi'nden ısı fizyoloğu Jack Boulant, bu ısı yüzeydeki nemi buharlaştırdıkça, vücut sıcaklığının düştüğünü söylüyor. Bilim adamları yıllardır köpeğin bir iç termostatı olduğunun farkında. Bu ısıdüzenleyici sistem ısı karşısında şu tepkileri verir: Dile sıcak kanı pompalar... Tükürük bezlerini faal hale getirir... Hızlı ve sık solumayı sağlar. Sıcak hava, hayvanın ıslak solunum yolları ve dili üzerinden yol alırken, nemin buharlaşmasını sağlar ve köpeğin kanının soğumasına yol açar. Bu süreç, vücut sıcaklığının azaltmanın yanı sıra beyni de soğutur. Burun ve dilde soğutulmuş kan beyne giden kanı da soğutur. Sonuçta ısıya karşı hassas olan bu organı vücudun geri kalanından daha serin tutar. Bu soğutma sistemi, Pekin köpeği gibi burnu daha kısa olan türlerde uzun burunlulara göre daha kötü çalışır. Akıllı soğutma sistemlerini kullanan tek hayvan köpek değildir. Örneğin sıçanlar karınlarını yalarlar; istirahat halindeki kangurular sık sık soluk alıp verirler ve karınlarını yalarlar. Ayrıca hoplayarak terlemenin önüne geçerler. Uzun bacakları üzerine dışkılayan leyleklerin serinleme yöntemi pek cazip görünmese de, yarar sağladığı tartışma götürmez. İnsanların fazla kıllarından kurtulması Soru: İnsanlar evrim sürecinde kıllarından nasıl kurtuldu? Yanıt: Geleneksel kurama bilim adamlarının son 40 yıl boyunca üzerinde çalıştığı göre Afrika savanlarının yakıcılığına dayanmak için tüylerimiz dökülmüş. Bir diğer kuram da av peşinde koşarken aşırı ısınmaya engel olmak için tüysüz kalmış olduğumuzu öne sürüyor. İngiltere'deki Reading Üniversitesi'nden evrim biyoloğu Mark Pagel tarafından 2003 yılında öne sürülen bir görüşe göre insanlar örtünmeye ve barınak yapmaya başladıkça fazla tüylerinden arınmışlar. Tüylerin azlığı böylece parazitlerin vücutta barınmasını zorlaştırmış. Parazitlerin vücuttan uzaklaşması insanların daha sağlıklı olmasına yol açmış. Kaldı ki böceklerden arınmış bir insan vücudu, eşleşme durumunda daha cazip göründüğü için doğal seçilim tercihini tüysüz vücuttan yana kullanmış. 2006 yılında gelişim psikoloğu Judith Rich Harris, daha ilginç bir mekanizmanın geçerli olduğunu öne sürüyor. İnsanlar şans mutasyonları ile tüylerinden arındıkça, tüylü kuzenlerinden giderek kopmuşlar. Tüysüzlük moda olunca kılsız bir kabilede dünyaya gelen kıllı bir bebek kaderine terk edilmiş. Kılsızlık yaygınlaştıkça, kalın bir kürke sahip olan insanlar Neanderthaller gibi insana yakın olanlar hayvan gibi algılanıp avlanır olmuşlar. d ü ş ü n BUL İNSAN ÜMİTLE YAŞAR Bir süre önce yayımlanmış olan “İnsan Neyle Yaşar” adlı bulmacanın yanıtının “İnsan Ümitle Yaşar” olduğunu öğrendik. Bulmacanın düzeni, aşağıdaki gibidir ve bulmacada 12 değişik harf vardır. Birbirinden farklı olan “E” ve “Ü” harfleri dışındaki 10 harfte, 0'dan 9'a kadar 10 rakam kullanılmıştır. “E” ve “Ü” harfleri, “ÜMİTLE” ve “YAŞAR” sözcüklerinin karşılıkları asal sayı olacak şekilde tespit edilecektir. İNSAN = ÜMİTLEYAŞAR Soru: “İNSAN” sözcüğünü simgeleyen sayı kaçtır? Düzenleyen: Süleyman Çeviker 1063.sorudaki “İnsan Neyle Yaşar” isimli bilmecenin yanıtı: İŞLER = 35971 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Necah BüyükduraAnkara, Nesrin Gönülİstanbul, Sebahattin BektaşSamsun, Güngör Bingölİstanbul, Naim Uygunİstanbul, Nuray Geyikİstanbul, Ender Aktulgaİstanbul, Hüseyin ErgönülEdirne, Sevinç Ödül OruçHatay, Sevil&Ahmet AvşaroğluAnkara, Aydın BingölAnkara, Onur&Yücel GünBalıkesir, Duygu&Özen Günİstanbul, Nazan Cesurİstanbul, 1062. soruyu doğru bilen: Nazan Cesur İstanbul CBT 1065/ 23 17 Ağustos 2007