Katalog

HAFTALIK BULMACA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. Elektromıknatısın ilk örneğini tasarlayan Fransız bilgin (resimdeki) Sayma, sayılma. 2. “Antoine Laurent...” (Kimyasal terminolojinin ilk prensiplerini oluşturan Fransız kimyacı) Aktinyumun simgesi Aralarında elektrik ampulü ve fonografın da bulunduğa bini aşkın buluşun patentini alan Amerikalı mucit. 3. Yel, rüzgâr Arkadaş, yaren Karagöz perdesi Okyanusların en derin yeri. 4. Spielberg’in bir filmi Taraça Seyrek, az rastlanan Un, et ve bamya ile yapılan bir Arap yemeği. 5. “Edwin Herbert...” (Polaroid fotoğraf makinesini icat eden, Amerikalı fizikçi) “Nikola ...” (Indüksiyon motorunu bulan, jeneratörler, dinamolar ve transformatörler yapan, Yugoslav asıllı Amerikalı mucit) Saçma sapan söz Yabancı. 6. Soluk borusu Matematikte artı işaretinin eski adı Milattan Sonra (kısa) Yasal. 7. Avrupa parası Bir yüzey ölçüsü Duvardaki küçük oyuk Telli balıkçıl. 8. Bir hayvan Optik kaydırma Platinin simgesi Avrupa Futbol Birliği Yurdumuzda bir göl. 9. Işıltı dozu birimi Deniz suyuyla yapılan bir masaj türü “Otto ...” (Nükleer fizyon işlemini bulan, Alman kimyager) Finlandiya’nın plaka işareti “Karşıt” anlamındaki önek. 10. Züppe “Mehmet Akif...” (İstiklâl Marşı’nın şairi) Genç erkek sığır. 11. Sahne ya da film yıldızı Etek ucuna doğru genişleyen giysi Argonun simgesi. 12. Europyumun simgesi Bir kan grubu Bir maddedeki kükürt oranını saptamak için kullanılan alet Bir tür palmiye. 13. Açıklamalar Mersin’in bir ilçesi. 14. Ateş Tahtta hükümdar olmadığı zaman ya da hükümdarın çocukluğu sırasında devleti yöneten kimse Filipinlerin başkenti. 15. “Sir Hiram Stevens ...” (İlk otomatik makineli tüfeği icat eden İngiliz mühendis) Tütün kurutulan sergi Üflemeli bir çalgı. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. İzafiyet teorilerini formüle eden Alman fizikçi. 2. Peygamberi öven kaside Yaratıcılığa dayanmayan, el melekesi ile yapılan iş Bir nesnenin uzayda kapladığı yer. 3. Bir CD türü Bir çoğul eki Boynuz ya da alınla vuruş Antrakt. 4. Romanya’nın plaka işareti Kıskı Eski Mısır’da bir tanrı. 5. Eski Yunan mitolojisinde, barış tanrıçası Akıl Sarımtırak dallı nakışlarla işlenmiş bir tür beyaz, ipek kumaş. 6. Milattan Sonra (kısa) “Radar”ın kısa yazılışı Elektrik akımında şiddet birimi Eksiksiz. 7. Verdi’nin bir operası Zirkonyumun simgesi Hicap. 8. Elektrik akımının şiddetini azaltıp çoğaltmaya yarayan araç Baştan başa, bütün olarak. 9. Soyaçekim “Willem ...” (Elektrokardiyografiyi bulan Hollandalı doktor). 10. Kulplu, geniş gövdeli, dar boğazlı toprak kap Avuç içi Japon Buda rahibi. 11. Bir haber ajansı Hollanda’nın plaka işareti Neşeli ve serbest kadın Vakit. 12. “John Loudon ...” (Makadam yol kaplamasını bulan İskoçyalı mühendis) Osmanlılarda devlet görevlilerini yetiştiren okul. 13. Yemen’in plaka İşareti Bir çeşit sertçe, ince yünlü kumaş Döl verme çağına eren. 14. Joseph ...” (İlk pratik elektromıknatısı yapan, Amerikalı bilimadamı) Enli çember “... Corbusier” (ünlü mimar). 15. Naz, işve Ağabey “Michael ...” (Elektrik motorunu ve transformatörü bulan, İngiliz fizikçi ve kimyacı). 16. Endonezya’nın plaka işareti Üzerinde döndüğü ve kendisini taşıyan milden bağımsız olarak çalışan mekanizma. 17. Doğrusunu isterseniz, zaten Baryumun simgesi. 18. Rusya’da bir ırmak Sanayi, endüstri. 19. Apansız Briçte sanzatu. 20. Yağış nedeniyle oluşan ufak sel. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ilginç SORULAR Aflatoksinin insan sağlığına etkisi Soru: Gıdalarda aflatoksin nasıl oluşur? Aflatoksin oluşmaması için neler yapılabilir? (Mehmet Yılmaz'ın sorusu) Yanıt: Aflatoksin, Aspergillus flavus ve Aspergillus parasiticus adı verilen iki tür küfün neden olduğu doğal yoldan oluşan bir mikotoksindir (Mantar türünden bir organizmanın ürettiği zararlı madde). Aspergillus flavus doğada yaygındır ve genellikle kuraklık gibi olumsuz koşullarda yetişen tahıllarda görülür. Küf toprakta, çürümekte olan bitkilerde, samanda, mikrobiyolojik çürümeye maruz kalan tahıllarda oluşabilir. Bu küfün oluşmasına zemin hazırlayan koşullar yüksek nem ve yüksek sıcaklıktır. Böcek ve kemirgen istilası da bazı depolanmış ürünlerde küf gelişimini kolaylaştırır. Doğada en az 13 farklı tür aflatoksin bulunur. Bunların içinden en toksik olanı aflatoksin B1'dir. Aspergillus flavus'un varlığı, her zaman zararlı aflatoksin düzeyini göstermese de aflatoksinin üretilmiş olduğu anlamına gelir. Son yapılan araştırmalara göre Çin ve Sahra Çölü'nün güneyindeki bölgelerde aflatoksin bulaşmış yiyecekleri tüketmek insanlarda karaciğer kanserine (hepatoselüler Karsinoma HCC) yol açan en önemli faktörlerden biridir. Bu ülkelerde bazı bölgelerde her yıl yaklaşık 250.000 kişi HCC kaynaklı hastalıktan ölüyor. Aflatoksin daha çok hangi gıdalarda oluşur? Aflatoksin çoğunlukla hasattan önce ürün henüz tarlada iken oluşur. Hasattan sonra aflatoksin, mahsulün geç kurutulması ve mahsulün daha yaşken depolanması gibi durumlarda oluşur. Aflatoksin sıklıkla süt, peynir, mısır, yerfıstığı, pamuk tohumu, fındık, badem, incir, baharatlarda görülür. Süt, yumurta ve et ürünlerinin kontamine olmasının nedeni, hayvanın aflatoksin oluşmuş gıdalarla beslenmesidir. Ancak aflatoksin kontaminasyonu riskinin en fazla olduğu ürünler mısır, yerfıstığı ve pamuk tohumudur. Aflatoksin zehirlenmesinin görülme sıklığı Gelişmiş ülkelerde yoğun olarak aflatoksin ile kontamine olmuş yiyeceklerin satışına izin verilmez. Bu nedenle gıdalarda bulunabilecek miktar yasayla belirlenmiştir. Ülkemizde gıda maddelerinde bulunmasına izin verilen aflatoksin miktarı 5 mikrogram, Avrupa ülkelerinde ise 2 mikrogramdır. Kaldı ki bu ülkelerde uzun süre düşük doz aflatoksine, maruz kalmanın ne tür sonuçlar doğuracağı bilinmiyor. Dünyanın dört bir yanındaki ülkelerde “akut aflatoksikoz (yoğun miktarda aflatoksine maruz kalanlarda ortaya çıkan zehirlenme)” vakaları görülmekle birlikte başta Tayvan, Uganda, Hindistan gibi Üçüncü Dünya Ülkelerinde daha sık görülür. Zehirlenme belirtileri kusma, karın ağrısı, akciğerlerde ödem gibi şikayetlerle başlayıp, koma ve ölüme kadar gidebilir. Kanıtlarda bulunan etkilerde, birkaç hayvan çeşidinde aflatoksinin özellikle karsinojenik etkisi ve dünyanın bazı bölgelerinde aflatoksine maruz kalma düzeyleri ile insanlarda karaciğer kanseri vakası görülme sıklığı arasındaki ilişkiler göz önüne alındığında mümkün olduğunca aflatoksine maruz kalmamanın gerekliliği ortaya çıkıyor. Birkaç ülkede elde edilen gıda ürünleri için tolerans düzeyler, aflatoksin kontrol programlarında yürütmeyi kolaylaştırmak amacıyla yönetim araçları olarak kabul edilmelidir ve maruz kalma limitleri sağlığın korunmasını sağlayan düzeyden de daha az olmalıdır. Kaynak: 1) İnternet: www.findik.com, www.tse.gov.tr, www.igeme.org.tr, www.tuketimderneği.orgwww.ziraatcı.com, www.erzurumtarim.gov 2) Kitap Fındık ve Yetiştiriciliği Kitabı: İsteme adresiMehmet Özdemir0537 760 27 64 veya Beşikçi Kitapevi0462 321 67 30 B L A İ S E P A S C A L E İ N S T E İ N A L E S A T KA N J AM İ DOAA L KE S İ T ER İ OR KU G MO R OV E A AND İ ND İ F N ENA KOL Z AR S LOGAN ASAGU R MU R F RA RAA SA RAB A T N R D I N ARA I E P İ UM K S ED İ KA L N T İ ANA N A R I B E Y Z A N A H İ Y E F E D E R İ C O K L İ NAK R İ Z AM İ PASA V L İ M C İ A T AH N OK A S İ NAR İ E T L ED ANAYA EM İ T L R N İ S AN İ NA T O K A L İ P T Ü S T N A S A N A d ü ş ü n BUL ZAMAN SAMAN ALEVİ GİBİ YANAR GEÇER Bu haftaki bulmacamız, bazı kimselerin boşa geçirdiği zamanla ilgilidir. Bulmaca, 1'den 9'a kadar decimal ve A'dan E'ye kadar 5 alfabetik rakamdan oluşan 16 tabanlı sayı sistemine göre düzenlenmiştir. “BENGİ” sözcüğünün rakamları alfabetiktir. “BİYESİZ” ve “GEÇER” sözcüklerinin 10 tabanına göre karşılıkları, birer asal sayı olduğuna göre, ZAMAN SAMAN ALEVİ GİBİ YANAR + GEÇER SORU: “BİYESİZ” ve “GEÇER” sözcüklerini oluşturan asal sayıların ayrı ayrı rakamları toplamı kaçtır? Düzenleyen: Süleyman Çeviker 11056.sayıdaki “Uzun Bölme” isimli bilmecenin yanıtı: BÖLÜM = 1391021 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Süleyman ÇevikerYalıkavak, Nesrin Gönülİstanbul, Ender Aktulgaİstanbul, Nuray Geyikİstanbul, Yücel GünDenizli, Özen Günİstanbul, Sevinç Ödül OruçHatay, Güngör Bingölİstanbul 1055.sayıdaki bilmeceyi doğru çözen okuyucumuz: Nuray Geyik CBT 1058/ 23 29 Haziran 2007