Katalog

TARTIŞMAEDİTÖRE MEKTUP Bilimsel makale nasıl yazılır ve yayımlanır? Bilimsel makale “özgün araştırma sonuçlarını tanımlayan, yazılmış ve basılmış rapordur.” Büyük çabalar ve emekler sonucu gerçekleştirilen bir araştırmanın da temel amacı, bu çalışmanın yayımlanmasıdır. Bilimsel bir deney veya araştırmanın sonuçları, ne kadar mükemmel olursa olsun, bu sonuçlar yayımlanıncaya kadar tamamlanmış sayılmaz. Günümüzde tek kural “yayınla ya da yok ol” sözleriyle özetlenebilir. Prof.Dr. Rıfat Yalın. Marmara Üniv.Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi ABD; [email protected] ; www.rifatyalin.com “Yayınsız bilim ölüdür” (Gerard Piel) dır; 1. Yazım öncesi: a. Hazırlık, b. Verilerin toplanması, c. Derginin seçilmesi, d. Yazarların belirlenmesi ve e. Etik kuralların sağlanması.. 2. Tıbbi yazımın biçimi: a. Başlık, b. Yazarların adları, c. Giriş (Introduction), d. Gereç ve Yöntem (Materials and methods), e. Bulgular (Results), f. Tartışma (Discussion), g. Özet ve sonuç (Abstract) h. Kaynaklar (References) Tıbbi bir makalenin ana iskeletini oluşturan yazı dizilimi (IMRAD) “Introductiongiriş” “Material and methods gereç ve yöntem” “Resultsbulgular”ve “Discussiontartışma” New.Eng.J. Medicine' in eski editörlerinden Franz Ingelfinger tarafından yaygınlaştırılan ve bugün için benimsenerek uygulanan bir kalıptır. Giriş kısmında araştırmanın hipotezinin ne olduğu, diğer çalışmalarla ilişkisi ve amacın ne olduğu belirtilir (Niçin, neden?). Gereç ve yöntem kısmında, hipotezinizi nasıl test edecek ve uygulayacaksınız sorusuna yanıt verilir (Nasıl?). Sonuç bölümünde araştırmadan elde ettiğiniz sonuçlar nelerdir.(Tablo, şekil, yüzdeler ve istatisksel veriler.) Tartışma da ise, elde ettiğiniz sonuçlar hipotezinizi destekliyor mu, çalışmanızın anlamı nedir sorusuna yanıt verilmeye çalışılır. YAZILMALI? 1. Makalenin ana kısımlarının bir özeti olmalı, 150200 kelime tutmalı ve 250 kelimeyi geçmemelidir. 2. Kısa özet okuyucunun kendi ilgi alanıyla ilişkisini saptamaya, bütünüyle okumaya ihtiyaç duyup duymayacağına karar vermesini sağlamalıdır. 3. Özet asla yeni bilgi veya makalede belirtilmeyen bir sonuç vermemelidir. 4. Kısaltma, şekil, tablo, kaynak veya atıf olmamalıdır. 5. Kısa özet geçmiş zamanda yazılmalıdır. GİRİŞ NASIL YAZILIR? 1. Girişin amacı, konuyla ilgili önceki çalışmalara bakma gereksinimi duymaksızın, yeterli bilgiyi vermektir. 2. Aynı konuda daha önce yapılan çalışmalardan kısaca söz edilmelidir. 3. Bu çalışmanın “Niçin?” yapıldığı ve “Neden?” önemli olduğu üzerinde durulmalıdır. 4. Hipotez ortaya konulup, amaç kısa ve açık olarak belirtilmelidir. 5. Giriş bölümü çok uzun olmamalı ve şimdiki zamanda yazılmalıdır. CBT1083/20 21 Aralık 2007 arihte yazılan ilk kitap, M.Ö 4000 yıllarında büyük sel baskınını “chaldean” dilinde anlatan yapıttır. Mısır’da M.Ö 2000 yıllarında daha hafif ve taşınabilir “papiruslar” bu amaçla kullanılmaya başlandı. M.Ö 190 yılında hayvan derisinden yapılan (parşömen) tabakalar kullanıldı. M.S 1100 de ilk matbaa Çin'de bulundu ve 1455 yılında ilk kez Gutenberg'in 42 satırlık İncil’i basmasıyla Batıda kullanılmaya başladı. Osmanlı İmparotorluğuna matbaa ancak 300 yıllık bir gecikmeyle İbrahim Müteferrika tarafından getirtilebildi. İlk bilimsel dergi 1655 yılında basıldı. Bilimsel bir makalenin çatısını oluşturan temel düzenleme (giriş, metod, sonuçlar ve tartışma) ancak 100 yıl önce benimsenerek uygulanmaya başlandı. Bugün ise tüm dünyada 70.000'in üstünde bilimsel ve teknik dergi yayımlanmakta. Ülkemizde ve Yazı Dili Ne Olmalı? İngianadilimizde yalizcenin bilim dili olma eğilimi yımlanan bilimsel II. Dünya Savaşı’ndan sonra artmaya başlamıştır. “Science Cıtamakalelerin de tion Index”de (SCI) çıkan yaTürkçe gramer yınların % 95'i İngilizce. 1997 kurallarına uyyılında SCI'de yayımlanan 925.000 makalenin % 50'sinin gun, yabancı ana dili İngilizce olan, % 50'sikelime ve terimnin ana dili İngilizce olmayan lerden arındırılülkelerden yayımlandığı anlaşılmış temiz ve duru makta. Medline taramasında ise yayınların % 90'ı İngilizce. Arabir Türkçe ile yadaki % 5'lik fark, Medlinede çızılması gerekir. kan yazılar içinde “impact factorü” (etki faktörü) düşük, yerel makalelerin sayısının daha fazla olmasındandır. İngilizce dışında bir dilde, uluslararası dergilerde yayımlanan makale sayısı ise son 20 yılda önemli derecede azaldı. Almanca yayınların sayısı % 6.0'dan % 1.5'a, Fransızca yayınların sayısı % 4.5'dan % 1.0'e, Japonca yayınların sayısı % 0.5'den % 0.25'e inerken, İngilizce yayınların sayısı önemli derecede arttı. Tüm dünyada İngilizcenin bilim dili olması kabul edilirken, bu alanda yazılacak makalelerin tüm gramer kurallarına uygun, sade ve açık bir dille yazılması gerekir. Ülkemizde ve anadilimizde pek çok dergilerde yayımlanan bilimsel makalelerin de Türkçe gramer kurallarına uygun, yabancı kelime ve terimlerden arındırılmış temiz ve duru bir Türkçe ile yazılması gerekir. T GEREÇ VE YÖNTEMLER NASIL YAZILIR? 1. Bu bölümün amacı, deneyin tasarımını sunmaktır. 2. Deneyin nasıl yapıldığı sorusuna yanıt vermeli, “tekrarlanabilirliğini” göstermek için tüm ayrıntılar (cins, kilo, yaş, ısı vb.) belirtilmelidir. 3. Uygulanacak yöntem daha önce bir dergide yayınlanmışsa, sadece kaynak vermek yeterlidir. 4. Kullanılan maddenin kaynağı, miktarı, hazırlama tekniği anlatılmalı, ticari isim vermekten kaçınılmalı. 5. Bu bölümün geçmiş zamanda yazılması gerekir. SONUÇLAR NASIL YAZILIR? 1. Hiçbir yorumda bulunmadan, elde edilen sonuçlar açık ve sade bir şekilde verilmelidir. 2. Bulgular tablo ve şekillerle desteklenmeli, bunların makalede tekrarından kaçınılmalıdır. 3. Şekil ve tablolar ayrı bir sayfada eklenmeli. 4. Bulgularda elde edilmeyen bir sonuçdan, tartışma veye özet kısmında da söz edilmemeli. 5. İstatistik yöntem kısaca ve yorumsuz verilmeli. 6. Sonuçlar geçmiş zamanda yazılmalı. BAŞLIK NASIL HAZIRLANIR? 1. Başlık binlerce kişi tarafından okunacaktır, özenle seçilmeli ve dikkat çekici olmalı. 2. Yazı ve çalışmanın içeriğini tam olarak yansıtmalı. (Indeksleme, kaynak gösterilmesi ve benzer nedenlerden dolayı.) 3. Başlık bir etiket gibi düşünülmeli, kelimeler dikkatle seçilmeli. 4. En iyi başlık genelde 10 kelimeden az olanıdır. 5. Başlıkta kısaltma, kimyasal formül veya patentli isimler kullanılmamalı. TARTIŞMA NASIL YAZILIR? 1. Çalışma sonuçlarının yorumlandığı ve daha önceki çalışmalarla kıyaslandığı bu kısım, bir makalenin en zor ve en önemli bölümüdür. 2. Bulguların mevcut bilgilere nasıl bir katkı yapacağı, bilimsel veya klinikde nasıl kullanılabileceği tartışılır. 3. Çalışmanın yeni ve önemli verileri vurgulanmalı, 4. Çıkarımlar açık, kesin ve alınan sonuçlarla uyumlu olmalı. 5. Başkalarının çalışmaları geniş, sizin kendi sonuçlarınız geçmiş zamanda yazılmalı. YAZARLAR NASIL SIRALANMALI? 1. Kesin ve belirli bir kuralı yok. Genelde çalışmaya en büyük katkısı olan ilk isim olarak yazılır. 2. Bazı dergiler yazar isimlerinin alfabetik sıraya göre dizilmesini ister, fakat bu yaygın bir yöntem değil. 3. Geçmişte yaygın olarak kullanılan, günümüzde de hala uygulanan bir yöntem de klinik veya laboratuar şefinin isminin en sona yazılmasıdır. 4. Yazarların ismi yazılırken, ilk isim, ikinci ismin başharfi ve soyadı yazılır. 5. Yazarın isminden sonra unvan, derece vb. konulmaz. KAYNAKLARA NASIL ATIF YAPILIR? 1. Sadece yayımlanmış önemli kaynaklar alınmalı. (Yayımlanmamış veriler, basında çıkan yazılar, özet ve tezlere atıf yapılmamalı.) 2. Özgün yazının tümü gözden geçirilmeli. TIBBİ MAKALE YAZIM AŞAMALARI Tıbbi bir makale yazımı iki aşamada ele alınmalı ÖZET (ABSTRAKT) NASIL