Katalog

YAKIT TEKNOLOJİSİ DUYURU Otomobile biyolojik hidrojen Nişasta veya selüoz yakında mobil yakıt hücresi sistemleri için ideal enerji kaynağı olabilecek. Amerikalı bilim insanları nişasta, selüloz ve özel bir enzim karışımından hidrojen elde etmenin yolunu buldular Koç Üniversitesi'nden başarılı liseli gençlere Araştırmaya ağırlık veren üniversitelerde yüksek öğrenim yapmayı planlayan, araştırma teknikleri ile ilgili becerilerini geliştirmek isteyen lise öğrencilerine, Yaz Araştırma Programı ile çeşitli araştırma konularında çalışma olanağı sağlanmakta. Koç Üniversitesi tarafından üstün yetenekli lise öğrencilerine yönelik yürütülen, Yaz Araştırma Programı, öğrencilerin bilime yeni ufuklar açmasına öncülük ediyor, lise öğrencilerini üniversite yaşamına bilimsel açıdan hazırlamayı hedefliyor. Koç Üniversitesi Yaz Araştırma Programı, HaziranEylül ayları süresince, öğretim üyeleri tarafından araştırmaya ağırlık veren üniversitelerde yüksek öğrenim yapmayı planlayan, araştırma teknikleri ile ilgili becerilerini geliştirmek isteyen, motivasyonu yüksek, okulları tarafından önerilen lise öğrencilerine, çeşitli araştırma konularında çalışma olanağı sağlamakta. Bu çalışma sayesinde, öğrenciler bağımsız düşünebilme ve yaratıcılık yeteneklerini geliştirici nitelikte yeni araştırma teknikleri ve konu kapsamları hakkında bilgi sahibi olarak, üniversite çağına geldiklerinde seçimlerini daha bilinçli olarak yapabilecekleri düşünülmekte. Bu programa daha önce katılan öğrenciler, üniversite giriş sınavlarında da son derece başarılı olarak, halen Harvard, Princeton, Yale, John Hopkins, MIT, Delft Institute of Technology, Brown, Virginia, Northwestern, Williams College, University of Richmond, University of Connecticut, University of MassachusettsAmherst, Bilkent, Sabancı, Boğaziçi, İTÜ, ODTÜ, Hacettepe, KÜ gibi üniversitelerde eğitimlerine devam etmektedirler. V irginia Teknoloji Üniversitesi biyoloğu Percival Zhang'ın reaktöründe 13 çeşit enzim var. Bunların hepsi ayrı ayrı görevleri yerine getiriyorlar. Enzimlerden dört tanesi bir tavşanın kaslarından, bir tanesi sıcak ortamlarda yaşayan mikroplardan bir diğeri ise ıspanaktan elde edilmiş. İki yıldan bu yana Virginia Teknik Üniversitesi'nde araştıran Zhang, kendisini bir tür yaşam mühendisi ve yeni bir biyoloji türünün öncüsü olarak görüyor. Onunla birlikte çalışan araştırmacılar için enzim ve kalıtım, hücreden alınabilen ve yeniden birleştirilebilen yapıtaşları. Bunlarla doğada hiçbir zaman bulunmayan moleküler biyomakineler üretmek istiyorlar. Bu amaçta enzimlerin belli başlı özelliğinden yararlanılmakta. Bazı enzimler tek bir maddeye örneğin şekere göre uzmanlaşmış. Bu maddeyi molekülleri parçalayarak ya da elektronların dağılımını değiştirerek başka bir maddeye dönüştürüyorlar. Enzimleri ustaca bir araya getiren araştırmacı bu şekilde bir fabrikasyon zinciri oluşturabilmekte ve enzimler gerekli olan hammaddeyi üretebiliyorlar. En sonunda mikrobun görevini iki canlıdan oluşan yeni bir biyolojik makine için enerji üretecek bir sentez aparatı üstlenecek. VERİMİ DÖRDE KATLIYOR Hidrojen başka bir yapı parçası tarafından serbest bırakılırken, enzim oksihidrojen bakterisinden elde edilmekte. Bu bakteri verimi dörde katlıyor. Bildik biyoteknikte tüm mikroorganizmalar kullanılıyordu. Bunlar genelde birbirine alışmış enzimleri beraberinde getiren bakteriler veya mantarlardı. Örneğin BASF kimya kuruluşu minik Ashbya gossypii mantarını “köleleştirmeyi” başarmıştı. Söz konusu mantar normalde pamuk bitkisine zarar vermekte. Araştırmacılar mantarı değişimden geçirerek, belli görevleri yerine getiren “işçiye” dönüştürdüler. Şimdi tonlarca soya yağından B2 vitamini üretiyor. Vitamin daha önceleri sekiz aşamada yüksek sıcaklıkta ve yoğun basınçta kimyasal olarak üretiliyordu. Oysa mantar dönüşümü bir adımda gerçekleştirmekte. Üstelik içine yerleştirilen enzimlerin birçok avantajı var. Enzimler doğal olarak çok verimli işliyorlar hem de oda sıcaklığında. Yeni yöntemle atık miktarı da yüzde %95 oranında azalmış. Bununla birlikte hücrenin biyomakine olarak kullanılması tüm amaçlara uygun değil. En küçük organizmaların da kolay kolay vazgeçmedikleri “ilgi alanları” var. Her şeyden önce büyüyüp çoğalmak istiyorlar. TEK YAN ÜRÜN CO2 Örneğin Zhang'ın reaktörü nişastaya tamamen hidrojene dönüştürmekte. Tek yan ürün karbondioksit. Bu da sadece bitkinin havadan aldığı miktar kadar. Kısacası dönüşüm çevre dostu olduğu kadar çok da verimli. Bir kilo nişastanın, bir buçuk litre benzin kadar enerji verdiğini YENİ BİYOREAKTÖR Bu tür çalışmaların sonunda talaş unundan çevreye dost bir plastik ya da hidrojen elde edilmekte. Zhang, bu (Biyomoleküller : Tavşan kaslarından, ıspanak veya sıcağı seven bakterilerden kazanılıyor) Hidrojen Bilimkurgu Öykü Yarışması Birinci, Rahim Orkun Uçar, ikinci Suret Mert Yanıkoğlu, Üçüncü Mustafa Acungil TBD Bilişim Dergisinin düzenlediği ve dokuzuncusu yapılan Bilimkurgu Öykü Yarışması'nın sonuçları açıklandı. Yüz elli üç yapıt arasından seçilen kırk öyküyü değerlendiren seçici kurul üyeleri Bülent Akkoç, Kaan Arslanoğlu, Necdet Kesmez, Prof.Dr. Cem Say ve Serdar Hamdi Semiz, ilk üç öyküyü belirledi. Birincilik ödülünü kazanan Orkun Uçar'ın yazı yaşamı Gırgır Dergisiyle başladı. Daha sonra Yeni Günaydın, Yeni Yüzyıl gibi gazetelerde çizgi roman seneryo yazarlığı yapan Uçar 1999 yılında Nostromo Bilimkurgu Kısa Öykü yarışmasında birinci oldu. 2004 yılında çıkan Metal Fırtına adlı politik kurgu romanıyla gündeme damgasını vurdu ve yeni kitapları çıktı. Yarışmanın ikincisi Mert Yanıkoğlu, Hacettepe Üniversitesi İstatistik Bölümü Mezunu. Hacettepe Üniversitesi'ndeki Bilimkurgu ve Fantezi Topluluğu kurucularından. Üçüncü Mustafa Acungil, bilgisayar yazılımı konusunda eğitmenlik ve danışmanlık yapıyor. Endüstri mühendisi, şiir yazıyor ve şu sıralar bir roman üzerinde çalışıyor. Öykü yarışmasının ödül töreni, Bilişim'07 kongresinin açılış gününde Sheraton Kongre Merkezi'nde gerçekleştirilecek. Mısır Odun/ Çözücü madde) 1 Bitki atıklarının çözülmesiyle elde edilen bir bulamaç bir reaktöre boşaltılmakta. Karbondioksit 2 Çeşitli biyomoleküller (enzimler), ön işlemden geçirilmiş selülozu, sırayla basit içeriklere parçalıyorlar. Bu işlemin sonucunda hidrojen elde edilmekte 3 Biyolojik yoldan elde edilen hidrojen otomobilleri çalıştırabilecek. Gelecekte enzim reaktörleri, gerekli yakıtı yerinde (yani otomobilde) CBT 1078/16 16 Kasım 2007 tür bir biyoreaktörle gelecekte hidrojen otomobilini çalıştırmak istediklerini söylüyor. Ancak uygun biyomolekülleri bulabilmek o kadar kolay değil. Bu iş veri bankalarında uzun araştırmalar gerektiriyor. Sonuçta her enzim farklı bir şekilde uzmanlaşmış. Kimi sıcağa, kimi soğuğa dayanmazken, diğeri sadece belli başlı pH değerinde görevini yerine getirebilmekte. Benzer bir çalışma yapan Alman biyolog Baerbel Friedrich biraz da farklı bir yol deniyor. Friedrich'ın enzimleri enerjiyi nişastadan değil güneş enerjisinden alıyorlar. Biyolog bu amaçta bazı mikroorganizmaların fotosentezinden yararlanıyor. Mikroorganizmalar da tıpkı bitkiler gibi ışık ve karbondioksitten şeker üretiyorlar. Bu şekilde ayrıca kendi ihtiyaçlarını karşılayacak kadar hidrojen de oluşmakta. Ancak mikroplar bunları dışarı atmak yerine işlemeye devam ediyorlar. Spiegel dergisindeki (Der Spiegel 31/2007) yazıya göre Friedrich'ın grubu bu gazı “aşırmak” istiyor. Bu amaçta mikrobun metabolizması adım adım yavaşlatılıyor. söyleyen Zhang, kendisini hidrojen devrine giden yolda görüyor. Gerçi hidrojen motorda sadece su olarak yanıyor ama buna karşın yanıcı ve uçucu olması nedeniyle depolanması zordur. Oysa Zhang'ın nişastası hiçbir güvenlik sorunu taşımıyor. Mühendis, biyoreaktörlerin hidrojeni yerinde üretebileceğine inanıyor. Ve reaktör günün birinde otomobilde yer bulacak kadar küçültülebildiğinde, yakıt olarak sadece nişasta gerekecek. Bununla birlikte tek sorun büyüklük değil, dönüşüm de henüz çok yavaş işliyor. Ama Zhang buna da bir çözüm bulmaya çalışıyor. Örneğin işlem sıcaklığı 30'dan 60 hatta 80 dereceye yükseltildiğinde, dönüşüm hızı yüz misli artar diyor Zhang. İkinci adım olarak da daha iyi enzimler üretiriz. Bu düşünceyi gerçekleştirmek hayal değil. İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü'nde enzimler zaten rutin olarak iyileştirilmekte. Biyoteknik uzmanı Sven Panke, halihazırdaki yöntemin bir tür yapay evrim gibi işlediğini söylüyor. Nilgün Özbaşaran KAYNAK: Spiegel 31/2007