Katalog

TartışmaEditöre Mektup ğıtım sıstemlerının kurgusu ne tur bır sıyasal sısteme ve bılımsel modele dayanırsa dayansın, hemen her yerde, eğıtım kurumlarına egemen olan sıstemler yerden yere vurulurlar Bır çok ulkenın kendısıne ulaşılması gereken bır hedef olarak belırledığı ABD'de bıle, eğıtım kurumları ıle ılgılı eleştırıler şaşırtıcı duzeyde yuksektır Eğitimde klasik mantıktan bulanık mantığa geçiş E Klasik mantıkla işleyen bir eğitim sisteminden mezun olan birey, bilişsel ve duyuşsal becerisi kısıtlı ama parlak mezuniyet belgesiyle yaşama başlar. Diğer yandan bir çok ü'st diizey bilişsel yeterliliğe sahip olan birey ise yaşama başansızlık etiketiyle başlayabilir. daha başarılı olacağını garantı edememektedır Ama bunun eğıtım sıstemı kurgulayıcıları ıçin onemı yoktur Onlar yapmaları gerekenı yapmış ve yargıya ulaşmışlardır başarılıbaşarısız, becerıklıbecerıksız, zekıaz zekı, vb Bu tur eğıtım sıstemlerındekı ana felsefe arısto mantıgıdır ya o ya bu Bu sakıncah bır mantık ya da eğıtım felsefesı anlayışıdır Çunkü, ınsan bır cep telefonu gıbı ya "on" ya da "off" duğmesınden ıbaret değıldır Insan sınırsız olanak ve değışkenlere gore değışık becerılere sahıp ussal bır varlıktır Ve eğıtım sıstemlerının bunu farkına varması, gıderek küçulen gezegenımızde bır zorunluluk olarak algılanmalıdır rumlannı eleştırmeye devam eder Ancak, bunun bır değerı yoktur Bu eleştırıler, eğıtım kurumlarını vazgeçılmez ve daha güçlu yapmaktan başka bır ışe yaramazlar Dunyada eğıtım kurumları gıderek daha çok tek duze, tek tıp duşunen bır kurguya (bu goruntu, ayrıntılar noktasında bakıldığında gorulemeyebılır) donuşmektedır Oysa, bır çok ınsan, hemen ılk anda buna şıddetle tepkı gosterecektır Bunu kanıtlamak ıçin sadece ınsanın şu soruyu kendısıne sorması yeterlıdır Neden okula gıderız? Bu sorunun cevabı, butun dunyada ortalama olarak şu şekılde oluşmaz mı? "Ekonomık ve sosyal olarak rahat bır yaşam sürmek ıçin " Işte bunun adı tek duzelıktır Tek duze yaşayan ınsan, evrenı de tek duze algılar, dünyayı ve ınsanı da Ve bunun adı klasık mantıktır Klasik mantıkta tek yonlu duşunme bıçımı egemendır Klasik okul mantığının temel felsefesı aşağıdakı gıbıdır soylemek gerekırse, eğıtım sıstemlerı planlayıcıları, gunun koşullarına gore msan varoluşunun kokenlerını ya evrımcı bır çızgıde ya da yaratıhşçı bır çızgıde kurgularlar Yanı klasik mantık Bunun dışında bır kurgu eğıtım sıstemı planlayıcılarının ışıne gelmez Çunku, çok değerlı mantık, ınsanın evrene ve kendısıne aşkın olması demektır Eğıtım sıstemlerının bu kadar çok eleştırı almasının temel nedenlerı ınsanın doğasındakı kendıne has ozellıklerınde aranmalıdır Bır tek msan bıle, yasamı boyunca, ınanılmaz duşunme sureçlerınden ve yaşantılarından geçer Bu ınsanoğlunun tutarsızlığı ıle ılgı lı bır sorun değıldır Bu, ınsanın yaşam boyunca uğradığı, bılışsel, duyuşsal ve fizıksel değı şım ve bunlarla doğrudan ılıntılı sosyoekonomık, kulturel ve polıtık değışkenlerle ılgılıdır Yanı kısaca ınsan sureklı değışırken, eğıtim sıstemlerı değışmemektedır Ya da, bır başka deyışle, eğıtım kurumları ya değışmeyı reddetmekte ya da ağırdan almaktadır Bu dıren cın altında yatan temel etmen ıse, eğıtım sıstemlerının bıreye yukledığı anlamda gızlıdır Eğıtım kurumları edılgen tıpte (ya da dı ğer bır deyışle, eğıtım sıstemlerının çızdığı y o lun dışına çıkmayan) bıreyler ısterler Bu bır noktaya kadar haklı da gozukebılır Çunku, ınsan gereksınım ve ısteklerını sureklı goz onune alan bır eğıtım modelının bır oğretım yılı boyunca bıle sureklılığını koruyabılmesı ımkansız hale gelır Ama bu zorluğun ustesınden gelmenın yolu hıç kuşkusuz kı değışıme kapalı olmak, statukoya saplanarak, eğıtım kurumunu bıreyın ustune çıkarmak olmamalıdır Oyle ıse yapılması gereken, bıreyın eğıtım sıstemınden, eğıtım sıstemının de bıreyden bekledıklerının dengesını sağlayabılmektır Okul ve bırey arasında beklentı dengesı sağlanabılmesı ıçin, tarafların bırbırlerını eşıt bır statude algılamaları gerekır Bırbırlerıne gereksınımı olan ıkı eşıt guç gıbı Bu çalışmada, bu eşıtleyıcı gucun, bulanık mantığın eğıtım kurumlarına uyarlanabılmesı ıle mumkun olabıleceğını gosterme ve tartışma nıyetı taşıyorum Ancak, hıç kuşkusuz bulanık mantığı mukemmellık noktasında ele almadığımı da soylemem gerekır Bulanık mantıkla duzenlenen (duzenlenecek) eğıtım sıstemlerınde de kuşkusuz yukarıdakı gırdısureççıktı dongusu vardır Ama buna yüklenen anlam farklıdır Gırdı olarak belırlenen nıtelıklerı, eğıtım sıstemı belırlemez Oğrencı grubu ve rehberlık sıstemı ıle bırlıkte oğretmen tarafından belırlenır (Oğretmenın bu donanıma sahıp olarak oğretmen yetıştıren kurumdan mezun edılmesı gerekır) Okula başlayan bırey ıçin, on koşul gırdı davranışlarının eğıtım sıstemı tarafından belırlenmesı, bıreyın varoluşunu ve gelıştıreceklerını onceden reddetmekten başka bır anlam taşımaz. Sureçte (eğıtamoğretım ortamında) neyın nasıl yapılacağına, oğrencılerle bırlıkte oğretmen karar venr ve uygular Sureç, her bır bıreyın kendı potansıyelını keşfedıp gelıştıreceğı bır sahne gıbı duşunulmelıdır Kımı mukemmele ulaşabılır kımı de seyırcı olarak kalabılır. Bunun hangısı daha lyıdır, buna otorıte karar veremez Bırey kendısı ıçin en ıyı olanı belırleyecek ussal kapasıteye sahıptır Yeter kı ona bu olanak sunulabılsın Çıktı olarak bıreyın sahıp oldugunu duşunduğu şeyden başkası duşunulemez O neye sahıp oldugunu duşunuyorsa çıktı odur Başkası onun sahıp olduklarının yaşam açısından ne anlam ıfade ettığını belırleme hakkına sahıp değıldır BULANIK MANTIKLA DÜŞÜNEN EĞİTİM SİSTEMİNİN ÖZELLİKLERİ Bulanık mantık (Fuzzy Logıc) kavramı ılk kez 1965 yılında Calıfornıa Berkeley Ünıversıtesınden Prof Lotfi A. Zadeh'ın bu konu üzennde ılk makalelerını yayınlamasıyla duyuldu. O tanhten sonra onemı gıttıkçe artarak günumuze kadar gelen bulanık mantık, belırsızlıklerın anlatımı ve belırsızlıklerle çalışılabılmesı ıçin kurulmuş katı bır matematık düzen olarak tanımlanabılır Bılmdığı gıbı ıstatısnkte ve olasılık kurammda, belırsızlıklerle değı] kesınlıklerle çalışılır ama ınsanın yaşadığı ortam daha çok belırsızlıklerle doludur Bu yuzden ınsanoğlunun sonuç çıkarabılme yeteneğını anlayabılmek ıçin belırsızlıklerle çalışmak gereklıdır (www yapayzeka org) Girdi > Sureç > Qkb Yukarıdakı dongude gırdı nıtelığındekı nıtelıkler onceden kurgulanmış ve belırlıdır Süreçte nelerın nasıl olacağı belırlenmıştır Çıktının ne olacağı ve nasıl yorumlanacağı da onceden belırlenmıştır Gırdı nıtelığındekj bılgıler, adına otorıte denılen bır bılen tarafından belırlenmıştır Çoğunlukla gırdıler (bılışsel, duyuşsal ve devınımsel) eğıtım sıstemının bıreyden beklentılen uzerınde oluşturulmuştur Bıreyın bunlar uzerınde soz soyleme varmış gıbı gozukse bıle gerçekte bu hakkı yoktur Ya da bıreyler soz hakkını eğı tım sıstemlerının ona yukledığı role uygun olarak kullanırlar Sureçte, eğıtımogretım ortamında neler yapılacağı nelenn oğrenıleceğı onceden belırlenmış ve sıstem adına bu rolu harfıyen yapma gorevı, okul yonetıcı ve oğretmenlerıne yuklenmıştır Bir ömek KLASİK MANTIKLA DÜŞÜNEN EĞİTİM SİSTEMİNİN ÖZELLİKLERİ lnsan ve eğıtım sıstemlerının bırbırlerıne karşı beklentılerındekı zıtlık, çogunlukla çatışmaya donuşur Çatışma her zaman, bıreyın ıstedıklerının aksı yonunde gelışır Bırey, çoğunlukla, eğıtım kurumlarından ozgurluk alanına mudahale etmeden, bazen ışın kolayına kaçarak parlak (ekonomık ve sosyal statu açısından) bır gelecek kurmasını talep eder Eğıtım kurumları ıse, temsıl ettıklerı sıyasal sıstemın kurgusuna uygun duşunen ve yaşayan bıreyler yetıştırmek ısterler Ve taraflar çogunlukla değışmeyı ıstemezler ve bazen dırenç gosterırler Bu çatışmada en çok değışıyorMUŞ gıbı yapan eğıtım sıstemıdır Oysa, eğıtım kurumları değışmek adına, bıreyı daha çok kuşatırlar Eğıtım kurumları tarafından kuşatılan ınsan, durumu kabullenememenın sıkıntısı ıçınde, eğıtım kurumları ıçınde yer alarak, eğıtım ku Duşünme kaygısı yok Burada da bıreyın ne yaptığı, ne duşunduğu ve nasıl etkılendığının onemı yoktur Ve hıç kımse bunu duşunme kaygısını hıssetmez Çunku, eğıtım sıstemlerı bıreyı ne geçmış ne de yaşanılan an uzerınde duşunmeye yoneltır Bıreyı sadece bır ust oğretım kademesıne yoneltmeye ve gelecekte sosyoekonomık rahatlığını sağlayan bır mesleğe odaklamaya çalışır Evrenı anlamlandırma, kendını gerçekleştırme okulun umursamadığı bır nıtelık değıldır Çıktı olarak neyın nasıl olçuleceğı ve ne tür yargılara ulaşılacağına da eğıtım sıstemı karar vermıştır Ve bu çıktı özellıklenne göre (not, başarı duzeyı, bılışsel, duyuşsal ve devı nımsel becerıler) bıreye yaşam alanı ıçınde anlam yuklenır Ornegın, duşuk notla mezun olan oğrencı yuksek notla mezun olan oğrencıye gore ıstıhdam edılme açısından daha şanslıdır Buna rağmen, hıç kımse yuksek notla mezun olanla rın duşuk notla mezun olanlara gore, yaşamda ıJAlll |ı)i Çok küçucük bır örnekle bunu betımleBulanık mantık, yaşamı 0 ve 1 gıbı doğ mek ıstıyorum Ilkoğretımden mezun olan bır ru ya da yanlışa ındırgeyen klasik mantığın kar oğrencı, fen lısesıne gıtmeye yetecek yeterlılıkşısına, 0 ıle 1 arasında neredeyse sonsuz sayı lere sahıp oldugunu duşunuyorsa, onu engelleda değer oldugunu gosteren "çok değerlı man mek (bır gırış sınavıyla) onu ıkna etmeye yettığı" çıkarmaktadır Yaşamın her alanında ozel mez Ama bulanık mantıkla geçırılen bır sureçlıkle bılışım teknolojısınde vazgeçılmez bır hal te, potansıyelını keşfeden ve sureçte buna ılışalan bulanık mantık ne yazık kı eğıtım kurumDevamı arka sayfada larında kendıne yer bulamaKendısıne söylenenlen sorgulamadan öğrencılerın beklentılerını dıkkate ala öğretmen rak, onlann kendılen ıçin en ıyı olanladğrencıye aktarmaya çalışır mıştır Bunun en onemlı nedenı ıse, okul kurumunun varoluşunda yer alan klasik anlayıştır Okulda, doğ rular ve yan lışlar vardır Bu doğru ve yanlışları behrleyen ıse, okulun ıçınde yer aldığı sıya sal sıstemdır n belırlemesıne kılavuzluk eder Oğrencı Kendısıne verılen kabul eder Kendını gerçekleştırmeye, potansıyelını keşfetmeye, evrenı anlamlandırmaya çalışır Eğıtım Polıtıkası Belırieyıcılen ölçme Dağertendırme Okulun sıyasal sısteme uygun bu Bıreyın beklentılen ıle sıyasal sıstereyler yetıştırmesını sağlayan kurgu mın beklentılen arasında denge kurmaya çalışır ya hazırlar Verılenlenn ne kadannı alıp almadı ğını yargılar • Öğrencılerın bılışsel duyuşsal ve psokomotor duzeylennı anlamalarına olanak veren bır betımleme yapar, yargıda bulunmaz Bıreylerın kurallan belırlemesıne olanak venr Okulun Amacı Rehberlık Sıstemı Kurallara uyulmasını bekler Sıyasal sıstemın beklentılerını ger Bıreyın sorununu anlamaya çalışır çekleştırmek ıçin sorunlu oldugunu çozmeye çalışmaz Sorunun çozubelırledığı bıreylerı sıstemın ıçıne munu ona bırakır. çekmeye çalışır öğrencının ıyı bır okullu olma duze öğrencını bılışsel duyuşsal ve psoyını gösterır komotor yeterlılıklennı betımlemeye çalışır Yargıda bulunmaz Okulun çocuğna ekonomık ve refah Okulun çocuğuna kendını gerçekduzeyı yuksek bır meslek kazandır leştııme olanaklan sunmasını ve rehmasını bekler berlık etmesını bekler Mezuniyet Belgelerı Aıle Bir ömek bır ? Basıt ornekle Ol 962/2127Ağustos2005