Katalog

Jeoloji Bir depremin anatomisi Her yıl dünyanın herhangi bir noktasında 8 büyüklüğünde bir depremin olması normaldir. 26 Aralık'ta Hint Okyanusu'nda Aceh yakınlarındaki 9 büyüklüğündeki gibi bir deprem 30 ile 40 yılda bir olur. Aceh depreminin büyüklüğü 8 olsaydı sonuçta ortaya çıkan tsunami büyük bir olasılıkla Sri Lanka'yı vurmayacaktı. Ne varki bu depremin sıradışılığı yalnızca şiddetinden akaynaklanmıyor. Depremin üzerinden iiç hatta geçmesine karşın bilim adamları hâlâ Hint Okyanusu'nun altında Dünya'nın kabuğunun kayması sonucu neler olup bittiğini araştırıyor. u konuda bazı temel bilgilere sahibiz. Yırtılma Sumatra'nın 200 kilometre batısında başladı ve kuzeye Andaman Adaları'na doğru 1.000 kilometre yol aldı. Hint tektonik levhası ile Burma levhası arasın Teknohaber Elektromanyetik salıncak Her yeni anne, ağlayan bebeğini susturmanın en kolay yolunun sallayarak uyutmak olduğunu pek çabuk öğrenir. Önümüzdeki mayıs ayında piyasaya çıkacak bir elektromanyetik salıncak, anne ve babaları saatlerce çocuk sallamaktan kurtacak. ingiltere'de merkezi bulunan Dream Technology'nin tasarladığı Robopax BabySitter, aslına gizli tekerlekler üzerinde birkaç santimetre boyunca ilerigeri gidip gelen motorlu bir plastik plarform. Yere oturtulan BabySitter, bir çocuk arabasını veya taşıtlarda kullanılan bebek koltuğunu içine aîabilecek kadar geniş. Üzerinde çocuk arabası olduğu zaman platform dakikada 66 kez ileri geri hareket eder. Bu hız, insanların içgüdüsel olarak bebeklerini salladıkları hızdır ve aynı zamanda istirahat halindeki bir kalbin atış hızına eşittir. B da onlarca yıldır basınç birikiyordu. Hint levhası yılda 6 santimetre hızla diğerinin altına doğru kayıyordu. "Bu iki levha hareket halinde olmasına karşın yüzeyde sürtünrae nedeniyle sıkışmıştı" diye konuşan New York, Troy'daki Rensselaer Polytechnic Institute'dan Rob McCaffrey, "Daha sonra, Hint levhasının yüzeyi aniden 20 metre kayınca yırtılma gerçekleşti" diyor. Cep telefpnlarıyla kendi portrenizi çekmek Nippon Electric, kameralı cep telefonlarıyla insanların kendi fotoğraflarını çekmelerini sağlayacak ilginç bir yöntem geliştirdi. NEC'in yeni cep telefonunun önünde bir kamera merceği bulunuyor. Bu mercek, bir LCD ekranın tam ortasında yer alıyor. Ancak ekranın arkası yansıtıcı bir madde ile kaplı. Ekran açık konumdayken, normal olarak zamanı, telefon menüsünü veya mesajları gösteriyor; ancak kapalıyken, ayna haline geliyor. Dolayısıyla yüzünüzü ekranın tam ortasına gelecek şekilde ayarlıyor ve kendi portrenizi görerek çekebiliyorsunuz. Veriler yetersiz 1900'den bu yana meydana gelen 5 büyük deprem de dahil olmak üzere, pek çok büyük deprem, plakalar arasındaki smırlar boyunca oluştu. Dünyadaki 410 sismik istasyonundan bazılannın kaydettiği sinyallerin büyüklüğünü ve zamanlamasını karşılaştıran bilim adamları, Aceh depreminin büyüklüğünü, yerini ve zamanını tespit etti. Hint levhası yerel saat ile sabah 8'de kaydı ve yırtık büyük bir olasılıkla 200 saniyede kuzeybatı yönünde 400 kilometre yol aldı. Pek çok deprem için 200 saniyelik veriler tüm olay hakkında bilgi edinmek için yeterlidir. Ancak Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'den Chen Ji bunun son deprem için geçerli olmadığını söylüyor. Bölgedeki pek çok sismik monitöre karşın, Ji elinde yeterli veri olmadığından yakınıyor. Sismik monitörler deprem spektmmunun tümünü kaydedemez. Bunlar pek çok depremi kaydedebilecek bir konumda yer almalarına karşın, bu depremi tüm şiddetiyle yakalayamamış olabilirler. Sorunsuz kablosuz erişim WİFİ ve Bluetooth kablosuz erişimin en önemli sorunu aynı mikrodalga frekansta 2.4 gigahertz çalışmaları. Dolayısıyla bunların birbirine karışması çalışmalarını engelliyebiliyor. Intel bu soruna bir çöziim üretti. Intel'in yeni WiFİ kartı sürekli olarak Bluetooth'un sinyal patlamalarını arıyor. Bu patlamalar her 625 mikrosaniyede bir meydana gelir. WiFi kartı, veri gönderimini, Bluetooth patlamalarının tam arasına gelecek şekilde ayarlıyor. Böylece iki sistem barış içinde, birbirlerine karışmadan çalışabiliyorlar. Depremden 2,05 saat Sbnra Görme engellilere kâğıt para ingiltere'de BasingstokeMi De La Rue isimli basımevi görme özürlülerin tanıyabilecekleri şekilde bir kağıt para geliştirdi. Bu paranın iki kenarında girintili çıkıntılı şekiller bulunuyor. Para ikiye katlanmış durumdayken, kabartma şekilli iki kenarı başparmak ile parmak arasında sıkıştırıp birbirine sürttüğünüz zaman karakteristik bir ses çıkartıyor. Farklı değerdeki paraların kenarlarındaki kabartmalar farklı olacağından, sürtme sonucu çıkan ses de farklı oluyor. Ve insanlar parayı çıkarttığı sesten tanıyor. Artçı depremler ••B m t , •• «0* M* «P Depremden 3.15 saat sonra T1 Entom Meydana gelen 150 artçı depremin ilki, ana depremden hemen sonra başladı ve daha bir yıl boyunca artçılar devam edebilir. Bu hareketlilik nedeniyle levhalann ana depremde nasıl hareket ettiklerini tespit etmek zorlaşıyor. Depremin kuzey ucundaki ilk artçılar, ilk şoktan 83 dakika sonra kaydedildi. Bu da ilk 200 saniyeden sonra yırtığın daha yavaş yayıldığını akla getiriyor. Oysa ilk yırtık saniyede 2 ile 4 kilometre hızla yol alıyordu. Bunun mantıklı açıklaması şu olabilir: İlkinden 400 kilometre ötede ikinci bir yırtık oluşmuştu. "İki ana yırtık olabilir" diye konuşan Boulder'daki Colorado Üniversitesi'nden Roger Bilham, "Bu ikinci yırtık o kadar yavaş yol alıyordu ki dünyadaki sismik manitörler fark edememiş olabilir" diyor. Eğer olaylar bu şekilde geliştiyse, bilim adamlarının bilgisayar modellerinden yararlanarak yırtığı sanal ortamda yeniden yaratmaları gerekebilir. Veri kaynaklan GPS konumlama verileri tektonik levhalann nasıl kaydığı ile ilgili bilgi verebilir. Ancak GPS istasyonları karada olduğu ve ana olay denizin altında gerçekleştiği için bu verilerin değeri tartışılabilir. Uluslararası Monitör Sistemi (IMS) olarak bilinen küresel sismometre ağından elde edilen bilgiler de aydınlabcı olabilir. Ancak bunların da yeterli olmadığı ileri sürülüyor. Avustralya, Geoscience'dan sismolog Phil Cummins, "IMS nükleer deneyler gibi göreceli olarak küçük olayları ölçmek üzere tasarlanmıştır. 9 büyüklüğündeki bir depremi ölçecek kapasitede değildir" diye konuşuyor. Ayrıca nükleer deneyleri yasaklayan uluslararası antlaşmaya göre, ulusal hükümetler IMS'den aldıkları verileri gizli tutma hakkına sahiptir. Yeni açılmış bir kahve kavanozundan yayılan koku iştah kabartıcıdır. Ancak bu koku uzun süre dayanmaz, çünkü kahveye aromasını veren uçucu bileşimler, kapak birkaç kez açıldıktan sonra kaçar. Küdüs'teji Hebrew Üniversitesi'nde geliştirilen bir kahve kavanozu, kokunun bu kadar hızlı kaçmasını engelliyor. Bu yeni kavanozda bir damla balmumu, kavanozun vidalı kapağının iç kısımlarına sürülüyor. Kapağın içi kavrulmuş kahve çekirdeğinden elde edilmiş aromatik yağ ile sıvandığından ve ayrıca çok ince delikli kağıttan yapılmış bir ped ile kaplı olduğundan, koku birden dışarıya kaçamaz; tam tersi yavaş yavaş havaya karışır. Böylece kapak her açılışta koku yayılır. Bu sistem ayrıca çikolatalı kurabiye kavanozlarında da kullanılabiliyor. Kokusunu koruyan kahve kavanozu Depremden 7.1 saat sonra Enlem o* Uçak yolculuklarının en kötü tarafı, kalabalık terminallerinde dönen bantların arasında onlarca bagajın arasından kendi bagajınızı bulmaya çalışmaktır. New Jersey'den Joan Monck bu süreci kolaylaştıracak bir yöntem geliştirdi. Yeni bir tip bavulun dört bir yanına pille işleyen LED'ler yerleştirilecek. Bluetooth'lu bir cep telefonundan gönderdiğiniz bir sinyal bu LED'lerin yanmasını sağlayacak. Veya herkesin içinde isminizle çağrılmaktan utanmıyorsanız, bagajınız bandın üzerinde dönerken size isminizle seslenerek yerini belli edecek. Sahibine ismiyle seslenen bagaj 932/9'29 Ocak 2009