Katalog

AylakBilgi Tıp Araştırmaları Tahır M Ceylan Gelişmiş "Ben" Gelışmış "ben" bılgıyı, sozleşıp de sankı bırbınne çarpmadan akan vagonlar gıbı entegre edebılen 'ben"dır Insan, ruhun cevherını bedenın deneylenyle, kanla makıneyı yağlar gıbı bırleştırerek gelışmıştır Ayağa kalkıp elı serbestleştığınden bu yana ozgurleşmış, her bırı bağımsız hareket eden parmaklanyla yakalama, çevırme, vurma, kazıma, yuvarlama ozellığı gelıştırmenın yanında, dışlerın parçalama ışını uzerıne almasıyla ağzı, palaman kopmuş gemı gıbı serbestleştırmış kopartmaya gereksınımı kalmayan çenenın kısalmasıyla fonetığe uygun olarak gırtlak duşmuş, yutak buyumuş, konuşma yolu yatay olarak kısalmış, dıkey olarak uzamıştır Sonuçta el, oradaıı oraya akan cıva gıbı oynaklaştıkça ılk ınsan konuşmaya başlamıştır, oynak el ve gırtlaktakı havayı tutup bırakarak anlamlı sesler çıkaran becerısıyle ağız entegre olup sayısız kombınezon yapnıış ve beyın 1kg dan 1,3 kg ma doğru buyumuştur Oteyandan ınsan oldurerek sosyal olmuştur Avhayvanlarını, oruluağlar gıbı entegre ınsan grubuyla kuşatmış ve entegrasyonun odulunu karnını doyurarak almıştır Elağız ışbırlığıne sosyal entegrasyonu da katıp, ıdrarakar gıbı geçen zaman ıçınde kombınezonu arttırmış, korunmanın ve dayanışmanın ust aşaması olan kabıle yaşamını başlatmıştır Atlar bır yavruyu ayakta doğurur, ınsanlarsa onemlı bır konuyu oturarak konuşur Konuşan, ateşı yakan, atı nallayan, tekerleğı donduren, matematığı bılen, muzığı dınleyen, felsete seven, dıne ınanan, heykelyontan gunumuz ınsanının kafasına pek çok verı gırmekte, onların entegrasyonundan da sayısız sonuç çıkmaktadır Şoyle duşunelım 7 verı uzennden 2 şerlı gruplar halınde seçım yapacak bır beynın C=m(m+1) (m+nij/n1 formulu gereğınce 28 kombınezon yapma şansı vardır, fakat dorderlı grup yaparsa kombınezon sayısı 28 den 210 na çıkarak, bır çıle yunun bır enşkının değıl de bır çocuğun yumruğuna sarıldığında yumağın yedı kere kırk kat daha sarınması gıbı tek kerede yedı kat artmaktadır Duşunce farklılığı yaratmak, beyne ha bre verı sokmakla değıl, onları eleyıp, kalanların tumunu kullanan kombınezon kurnıakla sağlanır Bır ornekle somutlaştıralım Ferda çok lyı müzık ve tıyatro eğıtımı alsın ama bunları hıç bağdaştırmasın Salıh de, lyı muzık ve lyı tıyatro yapsın, lyı matematık bılsın ve armuda ayva, kıraza elma aşılamak gıbı uçunu bır araya getırıp bağıntılı formullerle yorumlasın Yarının gelışkın ınsanı Salıh olacaktır Sınır hucrelerı, entegrasyonun gelışkın bır orneğıdır Verı gırışı yapan uzantılarında hucrelerın, dıkenler vardır, bunların boynu kalınlaştığında elektrık gırışı kolay, ınceldığınde zor olur Bu sayede dıkenler, bır çeşıt eşıtleyıcı gorev ustlenırler Boylece bellı bır onemı ya/ya da sıklığı olan verıler ıçerıye gırebılır Dıkenler ınsanın algılama gucuyse, dıkenlerın boynu da korku, merak, tutku ve kendını gerçekleştırme arzusunun helmelenmış son halı olan ego(ben) gucudur Şunu soyleyebılırız bır mezardan yurek sesının boşuna dınlenmesı gıbı, nıtelıklı verıyı ıçıne almayan, yuksek gruplu kombınasyon yapmayan beyın de, aslında 1,3 kg dan 1 kg'a gerılemış demektır Insan bellı kalıtedekı verıyı entegre etmelıdır, her verı yaşama bır ses vermeyecek mezarlar gıbı entegre etmeye değer değıldır Entegrasyon lyı soylenmış bır yalana benzer, başkasının sızı nereden yoklayacağını hesaplayıp, en lyı kombınasyonu ortnya gerçek dıye surersınız Bunun yalan olduğunu herkes bılır, fakat entegrasyondakı estetığın buyusune kapılanlar peşınızden gelır, artık yalan doğrunun yerıne geçmıştır "Onumuzdekı yuzyılda kuzey yarımkurede yağmur yağacaktır" bıçımınde tek verıye dayanan kesın doğrular ışımıze yaramamaktadır Onun yerıne, "Çanakkale'nın ıç kesımlennde bulutların koloıdal dengesı bozuldu ve ıçlerınde 2 mm lık damlacıklar bırıktı, Çakıroba koyunde saat ıkıyı çeyrek geçe pluvyometresı yuksek bır yağmur, Nevruz'da da dolu yağışı beklenmektedır" tarzında yanlış çıkma ıhtımalı yuksek onermeye ıhtıyacımız vardır Bır cumlenın yanlışlanamayacak doğrusu olması değıl, taşıdığı bılgı onemlıdır Bır ınsanın da, ınanç ve ılkesının olması değıl, farklı bılgılere karşı korkusuz açıklığı ve onları entegre etme yeterlılığının bulunması onemlıdır Bıtkıler toprakla guneşı, hayvanlar hareket ve hıssı, ınsanlar geçmış ve geleceğı entegre eder, zamansa entegre edenlerı entegre eder' tmceylan@supemnline.com ALS'deki son gelişmeler Coşkun Özdemir (*) MÛTOR NÖRON HASTAUĞI: A LS Amyotrofık Lateral Sclerosıs tum dunyada çok ılgı çeken bır hastalık Motor Noron hastalıgı adı ıle de anılıyor Yanm asır kadar once daha çok hastalığın ılk tanımı nı yapan Fransız norologu Charcot'nun adı kullanılırdı Bız oğrencılık ve asıstanlık yıllarımızdd Charcot hastahğından soz ederdık lar kullanan askerlerde beklenın ıkı kat hastalık goruldu Çok kahve tuketımı de sıklığı arttınyor %5 %1() oranında genetık vaka var SON ÇALIŞMALAR Bu son bolumde hastalıkla ılgılı son çalış maları ozetleyecegım Elbette çok dıkkat çeken bu onemlı hasta lık uzerınde çok sayıda çalışma araştırma ve ya yınlar yapılıyor Internette www mdausa org ve www al sa org www alsmndallıance org ' a ulaşabılen ler bu çalışmalardan kolaylıkla haberdar olabı lırler Ozellıkle hasta ve aılelerın bu ulaşımı ger çekleştırebılmelen beklenır Hastalıkta etkılı olduğu kesinleşen ve FDA tarafından onaylanan tek drog riluzole (Rı lutek) Bır antibiyotik olan minosiklin ve bır me me kanseri ılacı olan Tamonfenin hastalıgı ya vaşlattığı bıldırıldı Wısconsın at Madıson unıversıtesınde Benjamın Brooks Fıladelfiya da yapılan son kongrede ta moxısıfenın yuksek doz kul lanımı ıle bu lyı sonuc elde edıldığını bıldırdı Bu ıyı so nucun hastalığın gıdışını ya vaşlatmaktan ıbaret olduğu na ışaret edelım Yıne aynı kongrede Boston'dan M G H den Merit Cudkowiez. yuksek doz Coenzyme Q10 un ıyı tolere edıldığı ve yararlı olduğunu bıldırıldı Bır dıkkate değer yenı bır buluş da, 6 ıncı kromozomdakı Hfe genının ALS oluşumundakı rolunun ortaya konması oldu Soz konusu gen ALS taşıyan hastalarda %30 oranında kusurlu bulunurken bu oran normal kışılerde %14 Kok hucrelerı kuşkusuz buyuk bır umut Ancak he nuz ıspatlanmış başarılı bır sonuç yok Çınde Dr Huang Hangyun boyle bır tedavı yaptığını ve ıyı sonuç aldığını bıldınyor Bu uygulama 1020 bın dolara mal olmak ta, ancak bu sonuçlar ınandıncı bulunmuyor tedavıye alınan ALS hastaları hakkında gereklı data yok, ızleme ve suresı hakkında bılgı de ek sık Ukrayna'da da kok hucre tedavısı yaptık larını ılerı suren merkezler var Bızım hastalar da davet edıyorlar, çok dıkkatlı olmak lazım dı yorum Bu konuda Turkıyede olduğu gıbı başk< çeşıtlı ulkelerde de para tuzakları eksık değıl Guvenılır kaynaklar kas hastalıklarınd< kok hucre tedavılerının henuz başarılı sonuçla deneme aşamasında bulunuyor Şımdılık bı hastalar ıçın en ıyı bakım (management) olanak larını yaratmak onem ve oncelık taşıyor Yakın bır gelecekte bu amansız hastalıg alt edecek kok hucre ya da başka etkılı tedavı lerın gerçekleşmesını dılıyoruz (*) ProfDr coskun&superonlıne cor Amerıkalı New York Yankee takımından beyzbolcu Lou Gehngs'ın unu Charcot'yıı bastırdı ve dunya tıp lıteraturune egemen olan Amerıka kaynakları bu kas hastalığını, Lou Gehrıg adı ıle anar oldular ve bunu yaygılaştır maya çalıştılar Dogrusu ben Stephen Havvking adını tercıh ederdım Stephen Havvkıng kırk yılı aşan bır sureden ben Ingıltere'de Cambrıdge'de bu hastalık ıle yaşayan buyuk bır bılım adamı Hareketsız kalan kol govde ve bacaklarına ve konuşma yeteneğı nı yıtırmış olmasına kar şın, onemlı bılımsel bu luşlar yapmayı ve bunları ydyınlamayı kıtaplaştır mayı surduruyor ALS beyın sapı ve omur ılıgın merkezınde yer alan hareket hucrelerını yok ederek kasların erımesıne yol açıyor Lou Gehrıg'den başka unlu bestecı Sostokovıç unlu aktor David Niven de bu hastalığa yakalanmışlardı YARININGELİŞKİNİNSANI Hastalıkta etkili olduğu kesinleşen ve FDA tarafından onaylanan tek drog riluzole (Rilutek). Bir antibiyotik olan minosiklin ve bir meme kanseri ilacı olan Tamoxifenin hastalıgı yavaşlattığı bildirildi. İLGİNÇ SAPTAMALAR Hastalığın sıklığı 100 bınde 56 kadar (prevelans) Her yıl 100 bınde yaklaşık 2 kışı bu hastalığa yakalanıyor (ınsıdans) Nedenı henuz bılınmıyor, çok sayıda teorı var, kesın olarak ıspatlanmış bır şey yok Noronlar arası geçışı sağlayan glutamat aktıvıtesının artması, ımmunolojık bozukluk vıral eüyolojı ılerı surulenler arasında Riluzole tedavısı glutamat teorısıne dayanıyor Bu drog antı glutamat etkı yapıyor Vıral bır enfeksıyon uzerınde çok duruldu Çunku polıomyelıt bır vırus taslağı ıdı ve aynı yere yanı on boynuzdakı hareket hucrelerıne yerleşıyordu Pleconarıl ısımlı enterovırusu bloke eden bır ılacın yararlı olduğu bıldırıldı, ancak bu ıspatlanamadı Bu konuda Irvıne'den Dr Bruijn MGH'den Robert Brown Madison'dan Benjamin Brooks ve Marüna Burger ın ortak çalışmaları sure gelıyor Etıyolojı patogenez tartışmalarını bır tarafa bırakırsak hastalıkla ılgılı dıkkat çeken bazı gozlemler var Aşırı efor yapan kışılerde sık oluş ortalamanın ustune çıkıyor Bızde ıkı unlu futbolcu bu hastalıkla yaşı yor, yakında bır gureşçımıze de bu hastalık ta nısını koyduk Meslekler arsında en çok pılotlarda rastlanıyor Korfez Savaşı'nda toksık maddelerle temas edenlerde ve sınır sıstemıne etkı yapan ılaçSJ2/10\29ucak2005 İYİSÖYLENMİŞYALAN ra ulaşamadığını bıldırmekte Yapılanlar henu;