Katalog

hayvanlarda da BSE ve "scrapıes" adıyla bılınen vırase baglı bır hastalıgı onceden saptanmasına yardımcı olabılır Vıruse balgı CJD hastahgına yol açan prıonların çok azı kana karışmakla bırhkte şu anda uygulanmakta olan kan testlerı bunu saptayamıyor Şımdı Serono Far masotık Araştırma Enstıtusu'nden Claudio Soto vc meslektdşları hastahga neden olan prıonlann buyutule rek belırlenmesıne olanak tanıyan bır yontem gehştırdıler Bu yonteme gore normal durumdakı daha buyuk mıktarlarda proteının donuşturulmesı amdcıyla, az mıktarda bulaşıcı proteınlerden yararlanılıyor Soto her donuşum sonucunda oluşan topaklann ayrıştırılması amacıyla ses dalgalanndan yararlanıyor Hastalıklı hayvanlann beyınlerınden alınan ornekler beş kez bu tedavıden geçınldıgın de donuştu rulen prıon mıktannın 30 katına çıktıgı g oru1du Araştırmacılar ınsan beynınden alınan orneklerdekı pnon mıktannı da çogaltmakla bırhkte bu ışlemın sonuçlanyla ılgılı henuz bır rapor yayınlamadılar Soto gehşürdıklen yontemle kandakı prıon duzeyıru behrleyebıleceklerıne ınanıyor san renkte olan sporcularda altın madalyayı kazanma olasılığının çok daha yuksek oldugu belrrtılıyor Prıce ıdrar şeması Arsenal futbol takımı ve Bırmıngham Kralıyet Balesı tarafindan da kullanılıyor Sıvı yıtımı bedenın normal agırlıgında soz gelımı terleme meydana gelen azalmanın yuzdesı olarak tanımlanıyor Performanstakı en ufak bır degışıklık salıselerın bıle onem taşıdıgı, spor yarışmaldrında sonucu degıştırebıhyor Prıce kredı kartı buyuklugunde bır ıdrar kartı gelıştırdı Soz konusu kart sayesınde atlet gunun ılk saatlerındekı ıdrannın rengını kıyaslayabılıyor Kartta açık sandan kahverengıne çalan koyu sarıya dek uza nan sehz farklı renk yer alıyor Kışının bol mıktarda açık sarı renkte kokusuz ıdrar uretmesı bedenın yeterh sıvı aldıgının bır gostergesı sayılıyor Idrann koyu renkte olması durumunda, kışıye daha bol mıktarda sıvı alması onenhyor duyarh en mınık su akımını behrlemelenne olanak tanıyan organlar var Denız dınmbılım uzmanları bu organların bahklann yuzmelerıne ve toplu olarak bulunduklannda devınımlerınde bır eşzamanlıhk saglamalanna yardımcı oldugunu duşunuyorlar Ne var ka, Breıthaupt ekıbı bu organların başka bır ışlevı oldugunu ortaya koydu Karanlıkta yapüan lamı deneyler sonucunda hararetlı bır bıçımde yıyecek peşınde koşan yayın bahklarının avlanna dogrudan ulaşmadıklanna bunun yenne sudah gıdaplann ızını surduklenne tanık olundu Bahgın suda yaratugı gırdaplar bedenın devmımmden kaynaklanan bınncıl gırdaplar ve kuyrugun devınımınden kaynaklanan ıkıncıl gırdaplardan oluşuyor Balıklar bu gırdaplann yonlennden yararlanarak hangı noktaya yoneldıklerını anlayabıhyorlar Esnek ışık Lastıgımsı lazerler yakında en gozde gece kuluplennı golgede bırakacak ışık oyunlanyla gozlenmızı kamaştırabıhrler Lazer ışını basıt bır germe ışlemıyle kırmızıdan yeşıle ya da aradakı herhangı bır renge donu şebıhr Southampton Unıversıtesı Optoelektronık Araştırma Merkezınden Robert Easona gore, soz konusu yontem lazer ışınının ayarlanması amacıyla kullanılabılecek kolay ucuz ve uygulanabıhr ılk aygıt ornegı Esnek lazer fıber optık baglantılann kapasıtesını çarpıcı bır bıçımde artırabılıyor Bunun nedenı, fıber opnk baglanüdan gondenlen dalga boyutlan ve renkler ne denlı çok olursa taşıdıgı bılgının de o denh çok olmasından kaynaklanıyor Kımı lazerlenn dalga boyutlan bır mıktar degıştınlebılmekle bırhkte her renk geneUıkle farkh bır lazen gerektınyor Farklı dalga boyutlanna donuşebılecek tek bır lazerın kullanılması ıse çok daha basıt hızhveucuz Lazer ışının ıkı temel ozelhgı var Ilkı ışıgın ıkı duvar arasında karşıhkh gen tepmesme olanak tanıyan yansıtıcı bır boşluğa gereksınım duyması Bu duvarlardan bırının, bır mıktar ışıgı dışanya verebümesı ıçın "sızdıncı" ohnası gerekıyor Ikıncısı boşluktakı atomlann kızıştınhnasına olanak tanıyacak bır yontem gerekıyor O zaman zaten boşlukta olan fotonlar atomlan kızışürarak aynı dalga boyutund afotonlann ortalıga saçılmasına neden olabıhyor Bu fotonlar ışıgı sızdıran duvardan lazer ışını olarak ortaya çüayor Almanya'dakı Freıburg ve ABD'dekı Kent Eyalet unıversıtelerınden bır ekıp tarafmdan gelıştırılen esnek lazerde boşlugun uç ları sıvı krıstalden oluşan bır mdlzemenın ıçındekı molekul katmanlanndan oluşuyor Her katmandakı molekullerın oluşturdugu açı otekı katmanlara kıyasla bıraz farkh oldugundan sarmal bır merdıven gorunumu taşıyorlar Bu merdıveran basamakları yansıtıcı boşluk ışlevını goruyor Araştrrmacüar buna bır ışık tutmak suretıyle boşluklardakı atomlan kızıştınp dalga boyutlan 544 nanometreye ulaşan yeşü renkte lazer ışını elde efuler Ekıbın kullandıgı malzeme sıvı krıstal ohnanın yanı sıra, uzatıhp kısaltılabılen ve yenıden eskı durumuna donuşturulebılen 'elastomer" bır madde ıdı Bu maddeyı esnettıklerınde lazer ışınının çarpıcı bır bıçımde yeşüden kırmızıya donuştugune tanık oldular r 753/7 Karanlıkta ziyafet Tıpkı gemı ve uçaklar gıbı devırum ıçındekı bahklar suyun ıçınde gırdaplardan oluşan ve durgun suda beş dakıkadan daha uzun surebılen uç boyutlu bır ız bırakırlar Ahnanya'dakı Konstanz Unıversıtesı nden Kriıten Pohlmann ve Thoznas Breithaupt yayın bahgı gıbı avlanarak yaşamlannı surduren bahklann avlarının ızını surmek amacıyla bu gırdaplann devınımmden yararlanıp yararlanmadıgını merak ettıler Otekı bahklarda oldugu gıbı yayın balıklarının da başmda ve her ıkı yanında basınca Brıtanyalı bır spor beslenme uzmanına gore su yıtımı alanlannda en unlu atlet ve sanatçılann yarışmacı yonlerını olumsuz etkıleyebılır Bunun ıçın en ıyı çozumun ıdrann rengine gore kışının yeterh sıvı alıp almadı gını behrleyen bır ıdrar şeması oldugu one suruluyor Brıtanya Olımpık cımnastık badmınton ve bınıcılık ekıplerınde gorevh olan Ann Price spor etkınhgınden once sıvı yıtımıru engellemenm o sporcunun başansını etkıleyebılecegıne dikkat çekıyor Gunun ük ıdran açık İdrarın rengine dikkat! Otellerde çevre teknolojisine katkı Almanya'nın Hessen kentınde kalan dort yıldızh bır otel, tuvaletlennden akan suyun ıçme suyu kahtesınde olmasından vazgeçtı Bugune kadar muştenlerden herhangı bır şıkâyet gelmedı 1996 yıhnda muhendıs Ervrin Nolde tarafmdan kurulan "Kullanılmış su gerı donuşturme tesısaü" ıçın harcanan paranın, yedı sehz yıilık kulianım suresı sonunda su gıderlennın azalmasıyla olumlu yonde değerlendırümış olacağı bu dırıhyor Nolde bu yıl ıçensmde mustahl ev tıpı su tesısatını pazara çıkarmak ısüyor Bu sıstemle bırhkte hşı başına gunluk su tuketımı uçte bır oranmda (30Iıtre) azalacak Ancakbuyatınm yenı yapılarda yada restore edılen yapılarda elverışh olabılu Bu masrauann yanı sıra gerı donuşumde kullanılacak enerjı uretme aracı ıçın de ucreüer goz onunde bulundurulmalıdır (Nolde'yc gore metre kup başma en fazla 1,5 kWh) Hıjyen, koku ve tıkanma sorvnlanna karşı bırden çok "antma aşamalan" kullanılıyor Ilk once kulianım suyu, ara depoya dolduruluyor Burada sabun artüklan ve saçlar sudan aynştınlıyor Bu aşamanın ardından baktenler yardımıyla bıyolojık Blr fUtre dus ve dlğer kulianım sulardakl saç antma gerçekleşıyor Son olarak da su, ultra vıyole ışınlarla ve tekstll artıklanm yakalıyor. Pompa, fHtreyl dezenfekte edıhyor otomotlk olarak temlzlfyor (1). Ana ve yan depoda su, bakterller yardımıyla anthyor. Antılan su, kulianım yenne gore kendı depolanna dol (2). Organlk atıklar Ise kanallzasyona aktandunıluyor Nolde'ye gore gerı donuşum sıstemıyle elde edı lıyor. Son asamada kullamlmif su, UV lambalen su, AB'nın yıkanma suyu normlannın çok ustünde yer alh sımn yanmdan akıyor, böyiece mlkroplarm yor Bu nedenle de antılan suyla yıkanmanm hıçbır sakmcası 99'u oldurtUuyor(4).Antılmıs su, depoda az sevlyedeyse, otomotlk olarak Içme suyu ekbulunmuyor lenlyor. (S) Sayfa haberleri: Julide ArıcanRita Urgan