Katalog

Deprem Araştırmaları 2 iki yıllık araştırmaların sonuçları Hukuk Bilimi karar verebilir Tıp Bebeklere sevecen davranın Zümrüt'ten Akisler 45 Kusura bilirkişi değil, ancak yargıç Bir Crek mucizesi oldu mu? Bu sayımızda "Akıl, toplum hayatma Greklerle mi egemen oldu?" konusunu tartışan ve buna bağlı olarak Grek Mucizesi üzerine tartışmalan artık biraz daha ayaklan üzerine oturtan biryazı sunuyoruz. Gündemde bu tartışmanm ana hatlarmın altını çizeceğiz. MÖ Beşinciyüzyılda Eski Yunan'da mimaride, heykelcilikte, resimde, tiyatroda, edebiyatta, tarih veya anlatıda gerçekleşen olağanüstü kültürel gelişme, buna paralel ortaya çıkan, her şeyi sorgulayan, geometri, astronomi ve matematikle birleşik felsefe, "Grek, eski Yunan mucizesi" olarak nitelendiriliyordu yakm zamana kadar. Batı kendi uygarhğmı bu mucizenin üzerine kuruyor ve kendisini Greklerle özdeşleştiriyordu.. Uygarhğmı akıl üzerinde gelişüren batı, akla geçişin köklerini greklere buluyor ve bu kültürel patlamaya mucize olarakbakıyordu.. Buna göre, Grekler, yani eski Yunanlar, "birdenbire"zihinsel bir devrim gerçekleştirmişler, söylencelerle aktarılan, tanrısal, büyüsel vb bilgiyi, özetle eski inanışları sorgulamaya ve akhn mihenk taşma vurmaya başlamışlardı. Ancak, bu sanki birdenbire gökten akıl düştüğü görüşü (mucize sözcüğü bö'yle bir olayı içerirl), aynı Zamanda ötedenberi de eleştiri konusuydu ve Greklerin fenle ilgili bir dizi bilgiyi önceki uygarhklardan aldıkları da biliniyordu. Toplum yaşamma akhn girmesi, daha doğrusu egemen olmaya başlaması, tabii ki, Güneş merkezli gezegen sistemini keşfetmek gibi bir şey değildir (Böyle bir keşifbile, kensinden önceki bilgi birikiminin üzermde yükselir!). Toplumun akılla yoğun ilişkiye girmesi, daha çok uygarhğm evrimiyle, gelişmesiyle ilgıhdir. "Grek mucizesi" üzerinde yapılan araştırmalar derinleştikçe, bilimsel akıl, bu gelişmedeki "mucizeyi" dışladı ve "Greklerden önceki kültürlerin rasyonel olmadıklarmı öne süren" görüşü artık kabul etmemeye başladı. "Grek uygarhğmdan önce gelen büyük Babil ve Mısır uygarhkları, tıpta, astronomide, matematikte ve botanikte önemli bir bilgi bihkimi" yaratmışlardı ve Greklerin bilgilerinin önemli bir kaynağı bu uygarhklardı. Uzmanlar, "Bilgiye sahip olmayan uygarhk yoktur" demekte ve "ilkel" toplumlarda bile botanik, zooloji, tıp, teknik vb. alanlarda doğru bilgi birikiminin varhğma işaret etmekteler. Ancak, ortada bir de Greklerdeki kültür patlaması, "akılpatlaması" vardı. Greklerin yaptıklan büyük devrim, her bilgiyi sorgulamaya, "Akıl taşma " vurmaya başlamalarıdır. Bilim tarihçileri diyor ki, Babilliler elde ettikleri bilgiyi sorgulamadılar, olguların ardmdaki nedenleri merak etmediler, Grekler ise, örneğin astronomide Babillılerden farkh olarak, gök cisimlerinin hareketini düzenleyen kozmos düzenini bulmayı amaçhyorlardı. "Tıpta Babilliler çok sayıda hastahğı ve tedavi yolunu biliyorlardı, fakat bu hastahklarm nedenleri üzerine araştırma yapmadılar. Mısırlılar, ölülerini ilaçlamak ve onlarm güzel kokmalarını sağlamak için birçok anatomik ve fizyolojik bilgi edindiler ama organizmanm çahşmasmı açıklamaya yönelmediler". Işte Greklerin orijinalliği, tam da burada; olguların bilgisinden nedenlerin araştırmasma, belirli bilgilerin uzmanhğmdan bu bilgilerin geçerliliklerinin kesin olarak ispatlanmasma geçişte kendini göstehyor. Bu durum bilginin tüm alanlarında, astronomide, matematikte, tıpta, tarihte ve elbette felsefede gözlenmektedir. Kanıtlar aracıhğıyla nedenlerin araştırılmasına yönelme düşüncesi, işte Grek biliminin orijinalliği budur. Bu zihinsel devrimin Greklerde paüak vermesinin nedenleri ise ayrı bir konudur ve iç sayfalanmızda da bu konuda ileri sürülen oldukça ilginç bilgiler ve varsayımlar bulacaksınız. *#* Greklerde "akılpatlaması" olayı bizi birinci derecede ilgilendiriyor. Çünkü bu akılpatlamasının yaşandığıyerlerden biri de kuzeyden güneye Batı Anadolu'dur. Anadolu, Doğu Roma/ Bizans tmpatorluğu 'nun mirasçısıdır. Neyin mirasçısıdır? Sadece topraklarml Bu topraklarda yeşeren ve patlayan "akıl"la Osmanhmn hemen hemen hiç ilişkisi olmamış, bu akıl Avrupa'ya uçmuştur. Bütün derdimiz ve sorunlanmız, bu aklı elimizden kaçırmamız ve akılla tarih boyunca ve bugün bile bir türlü buluşamamızdan kaynaklanmıyor mu? *** Gelecek cumartesi yeniden birlikte olmak umuduyla... . . ABD'de engizisyonun kapısı aralandı Bilim Dünyasından Sıcak Haberler O 7 Haberler 89 Gazetecilik tarihe karışıyor Âdet öncesi sıkıntılara son Çocukların önünde kavga Politikbilim Hekimlerimiz gelecek için ne öngörüyor? Gönülden Bilime Akıl bağlanır mı? Biyoteknoloji Inançla gelen başarı Teknoloji Gündemi 11 121314 Yeni ürünler Tekno haber Rastlantı evrenin hâkimi mi? Hava ne kadar özgür? Evrenimizin ortaya çıkışı rastlantısal mı? Tartışma Editöre mektup 1 5 İ O 1 / Üniversitelerde ücretler ve gerçekler üzerine... Etkinliğin etkinliği Deprem, yapı ilişkisinde nasıl bir beton? Bilim Tarihi 1819 Bir Grek mucizesi oldu mu? Ooof off Line Internet şirketi olmak Web Öğreniyoruz Bulmaca Dörtköşe 22 obuisali@bilimmerkezi.org. tr CBT Internet adresr wwwcumhuriyet.com tr Ilginç SorularDüşün Bul, Duyurular Cumhurlyet BİLİMTEKNİK • No:753 25 Ağustos 2001* bntiyaz «ahibi: Yedi Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. adına Berin Nadi. Yayın Daıuşmaru: Orhan Bursalı • Sorumlu Müdür: Fikret tlklx. Görsel Yönetmen: Tüles Hasdemir • Baıkı: Çağdaş Matbaacılık Ltd. Şti. Idaze Merkezi ve Yazışzna adrasi: Turk Ocağı Cad. No: 39/41 Cağaloğlu, 34334 tstanbul. Tel: (212) 512 05 05 • Faks: 0212513 85 95. Reklam: Madya C. 753/3