Katalog

27'36 28P00' 28 24 28 48' 29°12 41 00 41 00' /i Gulf of Izrmt 40 24 40P24' Iki yıllık araştıımanın sonuçlan Nad Görür (*) 27 36 28P00 28 24 28'48 29C12 1 999 Yüında meydana gelen buyuk depremler ve ugranüan kayıplar nederayle halkımız depremlere karşı daha duyarlı hale gelmıştır Artık ulkemızde sure gelmekte olan kuçuk depremler bıle korku ve te dırgınlık yaratmaktadır Kuşkusuz ınsanlann bu haletı ruhıyeye ıtümelerınde 1999 depremlennın televızyonlardakı trajık goruntulerının hafızalara kazınmış olmasının yanı sıra bır kısım yer büımcüerımızın herhangı bır araştırmaya dayanmadan ve alelacele yapmış oldukları açıklama ve yorumlann da etkısı olmuştur TUBlTAK koorcüne etmış olduğu yuksek teknolo]i yoğun deprem araştırmalanrun sonuçlanru kamuoyuna açıklamaya ozen gostermıştır 17 Agustos depremırun ıkıncı yüdonumunde de Marmara Deruzı'nde deprem araştırmalan programında bugune kadar nelerın yapümış olduğunu ve hangı sonuçlara varüdıgını ılgılüere ve kamuoyuna duyurmayı bır gorev addetmektedır 17 Agustos 1999 depremınden sonra Marmara Denızı'nırı deprem nskı artmış ve tehlıkerun nıtelıgı, yen ve boyutunun belırlenmesı krıtık hale gelmıştı Ancak depremden hemen sonra eldekı mevcut bılgılerle boy le bır degerlendırmenın mumkun olmadıgı goruldu 17 Agustos 1999 depremınden sonra ılk ış olarak Marmara Denızı'nın deprem potansıyelı uzerıne bır Uluslararası NATO toplantısı duzenlendı ve dunyanın ılgısırun bu bolgeye çekılmesıne gayret edüdı Bır taraftan uluslar arası kuruluş ve büım camıasıyla goruşulup araştırma projelerı oluşturulurken dıger taraftan da MTA Slsmik1 ve SHOD Çubuklu gemileri ıle Marmara Denızı'nde çakşmalara başlanılıldı Bu gemılerle toplanmış olan bügıler daha sonra oluşturulan uluslararası pro jelere temel oluşturdu Uluslararası denız araştırma projelerı Fransız Italyan Japon ve Amerıkan büım adamlanyla bırlıkte hazırlandı Uluslararası projeler kapsamında Marmara Denızı'ne bugune kadar dort yabancı gemı getırıldı Bunlar Le Suroit (1219 Eylul 2000) Odin Finder (27 Ekım 4 Kdsım 2000) Urania (29 Mayıs 16 Hazırdn 2001) ve Nadir (10 Agustos 7 Eylul 2001) gemılendır Bu gemıler Marmara Denızı nın çukurluk ve sahanlıklarında çe753/2 şıtlı jeolojik ve jeofizık olçumler yaptı numuneler aldı ve ozellıkle aktıf fay bolgelerınde denızaltı vıdeo çekımlerı yaptı Bu çalışmalar sırasında yuksek çozunurlu multıbım batımetrı chırp sısmık gravımetre uzaktan kumandalı kamera ve ozel karotıyerler gıbı üerı teknolojı urunu olan alet ve cıhazlar kullanıldı Sonuçta Marmara Denızı altındakı fay kıvrım goçuk gıbı yapılar net bır şekılde belırlendı ve harıtalandı Bu araştırmalara üaveten 20 Agustos 2001 tarıhınde Marmara Denızı'ne Marion Dufresne adlı bır FVansız gemısı daha gelecek ve Marmara Denızı çukurluklanndan karot numunesı alacak Nadir Gemısı ıse halen Marmara'da derın sısmık çalışmalarını surdurmektedır Bu çalışmalar sayesınde denız tabanından ıtıbaren 10 km derınlıge kadar olan kabuk yapısı aynntüan ıle ıncelenecektır Bu bızlere faylann dermlıklerdekı durumu hakkında bılgı verecekür Büındıgı gıbı Marmara Bolgesmde depremler genellıkle 1520 km dennlıklerde olmaktadır Nadir Gemısının çalışmalarını kolaylaştırmak ve tum Marmara Bolgesı'nde ayrjntüı verı toplamak amacıyla 110 Agustos 2001 tanhlen arasında Marmara Denızı tabanma 37 OBS (Ocean Battom Seısmographs) yerleştırıldı Bu çaüşma MTA Sısmık tarafından Japon büım adamlannın yardımıyla gerçekleştırüdı Büındıgı gıbı daha once sadece 10 adet OBS yerleştmlebılmıştı Denızde yapüan çalışmalar dışında Marmara Bolgesınde karada daha once yerleştırüen TUBtTAK Marmara Araşurma Merkezıne aıt 37 sısmografa üaveten, 1 10 Agustos tarıhlerı arasında çeşıtlı alanlara 36 sısmograf daha yerleşnrüdı Butun bu çalışmalar kapsamında bugun ıçın varüan sonuçlar aşagıdadır Bu sonuçlar ıkı makale halınde "Earth and Planetary Scıence Letters" dergısınde 2001 yüında yayımlandı 1) Kuzey Marmara çukurlugu boyunca uzanan aküf bır fay zonu mevcuttur (Marmara fayı) Bu zon ıçensınd e h en buyuk fay 110 km uzunluğunda olup Tekırdag üe Orta Marmara sırtı arasında uzanmaktadır Ikıncı buyukluktekı fay ıse 65 km uzunluktadır ve Orta Marmara sırtmda bır buklum yaparak Çınarcık Çukurluğu'nun ıçerısınde üa kola aynlarak korfeze dogru uzanmaktadır 2) Gelecek bır depremde Marmara Fayı nın parçalı kınlması daha buyuk bır olasüıktır Bu durumda da oluşacak deprem buyuklugu 7 cıvarında olacaktır 3) Buyuk Çekmece Bakırkoy, Istanbul Bogazı Adalar ve Ibzla Burnu Guney'ın de 100 m su derınlıgınden daha sıg kıta sahanlüdarında aktıf olabüecek onemlı bır faya rastlanmamıştır 4) 1912 depremıne neden olan faylanmanın denızaltında Tekırdag Çukurlugu na dogru devam ettıgı saptanmıştır 5) 1999 depremıne neden olan faylann Korfez ıçensındekı devamlüığı vıdeo kamera ve jeofızık yontemlerle kesın olarak goruntulenmıştır 6) Golcuk Çukurlugu'n da 1999 depremının denız tabanmda neden oldugu degışıklüder uzaktan kumandalı bır vıdeo kamera de tespıt edümıştır 7) Armutlu batısmda Çınarcık Çukurlugu'nu guneyden sınırlayan Imralı Fayı'nın normal büeşenı egemen olan akuf bır fay oldugu ortaya konmuştur 8) larüısel depremlere hangı faylann neden oldugunu belgeleyebümek ıçın aktıf fay bolgelerınden karot numunelerı alınmıştır ve bunlann değerlendırümesıne halen devam edümektedır 9) Bugune kadar yapümış olan ve bundan sonra yapüacak olan araştırmalar Marmara Bolgesı'nın bır deprem kuşagı ıçerısınde yer aldıgı gerçegını degıştırmeyecektır Ancak bunlar depremlerın verebüecegı zararlann buyuklugunun tahmın edümesıne ve gereklı tedbırlerın alınmasına katkıda bulunacaktır Bu nedenle ügüüerın Marmara Bolgesı'nı depreme hazırlamak adına gereklı somut projelerını bıran once uygulamaya koymalan tavsıye edümektedır (*) ProfDr, TUBITAK MAM Başkanı Teşekkür: Program koordm'atoru olarak, araşhrmalann gerçeldeştırıhnesmde onemlı rol oynayan Istanbul Teknık Unıversıtesı'ne (İTU), Maden Tethk ve Araına Cenel Mu durluğu'ne (MTA) ve Denız Kuvvetlen Komutanlığı Seyır, Hıdrograh ve Oşınografı Daıresı Başkanlığı'na (SHOD) teşekhır ederım Aynca deprem çaiışmalanna en çağdaş teknolojı ve genvlen hızmete sunmak sureüyle kahlan ve bızlerı yalmz bırakmayan Fransız, Italyan ve Amenkah büım adamı dostlanmıza da şukranlannv sunanm