Katalog

VÖLMNLAR: NE KADAR YÜKSEĞE? Durtyada 600 akuf volkan tutuyor, bunlann 60'ı yılda bır kez pathyor Patladüdannda magma fıskıyesıne donuşuyor, dumanlanm ıse stratosfer tabakasına kadar puskurtebilıyorlar Lav parçasmın volkan bacasından hangi hızla dışan firiadıgı, artık bır olçum aleti sayesınde behrlenebüıyor Almanya'nın Kiel kenunın Geomar araştırma merkezınde bulunan sıcaga duyarlı tertıbat, radar ışıgını volkan kratere gondenyor Guney Italya'da patlayan Stromboli volkanının 180 km/h hızla puskurtme gucune sahıp oldugu araştırmacüarla belırlendı Bügısayarlarla donatılan araştırmacüar, volkan kratennın 350 m uzagında pusuda bekleyerek lav parçalanrun nasü 100 metreye kadar puskurtuldugunu belırledıler Bu sonuçlar ışıgında 40 000 yüdan ben tuten volkanın "mıskın" oldugu ortaya çıktı Jeofizıkçı Matthias Hart "Pınatubo gıbı volkanlar, bazaltlanru gozle gorulemeyecek hızla dort küometrehk yuksekhge puskurtebüıyorlar" ta, sadece elektronları harekete geçırecek kadar enerjı harcamamız" dıye açıklıyor Forster Çunku boylece, krıstal kafesteh elektnkü bag gucu kırüarak, madde enmeye başlıyor Bu aşamalan ızlemek ıçın araştırmacılar lazer ışınlarının bır kısmını rontgen ışınına donuşturuyorlar Krıstale yansıtılan ışın erımış olan sıvı tarafından yansıtılmaz Yanı, çeşıtlı bolgeler çeşıtlı ışınların yardımıyla goruntulenebılıyor Bu gehşmeyle buhkte nukleer üe molekuler yapüann ızlenmesınde yenı olanaklar ortaya çücabüecek Bu gehşme kımyager üe molekuler bıyologlar ıçın de ügı çekıcı olabüır Bugune kadar ısısız erıtme ışlerru sadece yan üetkenler sayesınde gerçekleştınlebüınıyordu Eckhart Forste bu yontemın dıger krıstaller uzennde de kullanüabüecegınden emın Roma împaratorlugunun en zengm metropollen arasında bulunan "Colonıa'da" (bugunku Koln'un eskı adı) bırçok cam ufleyıcısı yaşıyordu Kaleyle çevrüı şehır ıçınde erıtme fınnlarının bataryalan çıkanldı Ancak Almanlar o donemde o sanat eserlerını nasıl yaratmdyı başaıabüıyoılardı? Cam 1300 derecede erıyor ve o donemde kullanılan erıtme 6nnları ydlmzca 1000 dereceye kadar ısıtüabılınıyordu Uzman Fritz Selbel antıkdonemdekı cam tıcaretının yepyenı bır resmını çızdı Seıbel kuzey ulkeleım hammaddeyı Judaa Mısır ve Füıstınden ozellıkle de pıramıtlerın batısında bulunan Waldı Natrund'an ıthal ettıklerını bıldırdı Bununnedenı olarak da camın sıvüaştınl masında kaçınümaz olan sodanın orada bulunması belırtüıyor Ve ancak Füıstın dekı Belus ırmagının kıyısında, gereken ınce kum ve kıreç karışımı bulunuyoı Bu doğal maddelerı bırleştırerek kutsal ulkede ve Nıl nehrındekı buyuk kuvet firınlarda Crima donuşturen ustalar elde edılen sıcak maddeye su verıyorlardı Boylece nobetşekerıne benzeyen ve 800 derecede erıyebılen kutleler oluşuyordu Molozlar Iskenderıye lımanı uzerınden Koln ve York'a (Bntanyada) ulaştırüıyordu Bu tez aıkeolojı alanında yenı tartışmalara yol açtı Bugune kadar oğretılen Koln dekı cam ufleyıcılerınnı "yerlı hammaddelerle" çalıştıkları yonundeydı Seıbel bu baiaş açısma "saçmalık" olarak bakıyor ve eklıyor "Antık cam uretıcüerı uç kıtadan oluşan bır tıcaret agına sahıptı" Cam üretimi lunan bır aromatık hıdrokarbur onemlı bır rol oynuyor Bılım adamları deneylermde derı altında ınsan yumurtalık do kusunu yerleştırdıklerı beyaz farelerı de kullanıyorlar Bu hıdrokarbur enjekte edıldıkten sonra neslı bozulmuş yumurta sayısı anıden yukseldı Araştırmacüara gore kadınlardakı erken menopozun nedenı de sıgara oldugunu bıldırıyorlar Okşayarak sosyalleşme Yerlüer onlan "ruzgânn dışlerı" olarak adlandınyorlar Schıstocerca gregarıa surusu (çekırge cmsı) bır kere tarla veya bahçelen ıstüa ettıgınde butun urunlerı kısa surede yıyıp bıtınyor Bır kuçuk suru büe 50 müyon çekırgeden oluşuyor Zoolog Stephen Simpson ve Oxford Unıversıtesı'nden ekıbı, bu anı çogalmanın nedenı olarak bellı bır "dokunuşu" goruyorlar Araştırmaları ıçın 170 Schıstocerca kurtçugunu ayn ayn kafeslere yerleştıren büımadamları heı buının farklı yerlerını bır firça yardımıyla okşadüar Deney dort saat boyunca dakıkada beş sanıye olmak uzere devam ettı Verüen emek ve harcanan zaman olumlu sonuç verdı Ayn kafeslerden ortak gozetleme bolumune alınan çekırgelerden arka bacagının ust tarau okşananlar başka bır çehrgenın sıcaklıgına üıtıyaç duydu Agız anten ve kann altı okşanan hayvanlarda bu şeküde bır egılım gorulmedı Simpson ve ekıbının tahmınıne gore doğal ortamda bır arada yaşayan ve boylece bırbırlenne "zo Nesli tükenen bitki tekrar ortaya çıktı Hındıstan okyanusunda bulunan Maurıtıus adası bir egzotık bıtkı turu daha kazandı Çevre Koruma Dernegıne (World Conservatıon Unıon) bağlı bır grup çevrecı orada 140 yddan ben neslı tukendıgıne ınanılan bır ağaç turune rastladılar Bılım adamlarınm bıldırdıklerıne gore TYochetıa parvıflora , kuçuk boylu ve sık dallannda yeşıl meyveler yetışıyor, ayrıca sıçan üe kuçuk maymunlann besını Bu bıtkı son olarak 1863 yüında goruldu Şu an ıse bılım adamlarının bıldırdıklerıne gore 63 tanesı taşlı bır bayırda yetışıyor Sıcaklık olmadan eritmek Eckhart Förster'ın yan ıletken krıstale gonderdı gı lazer ışınlan o kadar kısa kı kımse onlan çıplak gozle goremıyor Sadece saruyenın mılyarda bırı kadar suren lazer tıtreşımlerı maddenın en ust tabakasını erıtmeye yetıyor Krıstallerı entebümek ıçın aslında ısıya ıhüyaç duyulur Bu gıbı "termık" erıtmelerde ısı enerjısı hareket enerjısıne kııstdl kafesıne uygun bıçıme donuşturuyor Sonunda hareketlenme (enerjı) o kadar guçlenır kı ıyonlann elektrıksel bag gucu dayanamayarak sıvüaşır Bu dogal sureç Forster üe çeşıtlı ulkelerden katılan bılımadamlan ekıbmın yuruttugu deneyden on kat daha uzun suruyor "Bızım kullandıgımız yontemdekı puf nok Tütün gebeliği önlüyor Gebelıkte sıgara ıçmek çocuk duşurme rıskını yukseltıyor aynı zamanda çocuklar dogumdan sonra zayıf duşuyorlar (ıdrarlarında kansere neden olan maddeler bulunuyor) Boston'dan bır grup araştırmacıdan alınan kara habere goıe sıgara dumanı kadındakı yumurta hucresını tahrıp ederek kısırlıga da yol açıyoı Tutun dumanında ve ayrıca egzoz dumanında bu 753/6 runlu" olarak dokunan çekırgeler uyqun üdım koşulla ıında çıftleşerek çogalıyor ve daha da sılaşıyorlar Suru kısıtlı alanda beslenemeyınce başka bu alan arayışına çüayor Bu arayış, ancak yeterınce buyuk ve bır o kadar verımlı bır alan bulduklarında sona erecek Bu şeküde beden temasmda belırlı bır azalma gorulecegınden sayüannda onemlı bır artış kaydedümeyecek Kırmızı alarm Kan testlen yakında delı dana hastalıgının ınsanlara ozgu turunu, henuz belııtüerı ortaya çıkmadan saptayabılecek Ikı farklı araştırma grubu CJD hastalıgının bır turune neden olan prıonları duşuk duzeyde saptaya büen üa farklı yontem gelıştırdı Bu çarpıcı gelışmeler