Katalog

ASTROFIZIK ri Bıyologlar geçtığımız yuzyüm çoğunu, Bılımden uzak olan hşüer ıçm kavraması çok guç olsa da, gokbıkmcüer Evren 'm hucrelen neym harekete geçırdığmı açüdagenışlemekte olduğunu uzun suredır bıhyorlar Ancak kesın olarak soyleyemedıklerı yabümekıçn onlan parçalara ayırmakla harbır şey vardı Evren sonsuza dek genışleyecekmı yoksa Evren'ın genışleme hızı 100 cadı Zamanını Berkeley'deh Kahîomıya Unımılyar galaksmn kutleçehmı versıtesı üe Lavvrence Berkeley Ulusal Labo kuvvetı yuzunden yavaşladücratuvan arasmda mehk dokuyarak geçıren tan sonra, Evren kendı uzerıne 33 yaşmdah Szücohmyacı Adam Arkin ıse yenıden çokmeye mı başlaya parçalan yenıden bır araya getırmeye uğracak? Ozelhkle Adam Riess m şıyor Hedeü hucrenın nasü çahştığmı gosteçabalan sayesmde bır yanıt rebüecek bügısayarda bır model gekşurbulmaya çok yaklaştılar Ama mek Boylece gunun bırmde kendı hucresını bu hıç beklemedıklen bıryamt tasarlayabüeceğını duşunuyor olduRıess 1995 yıhnda, henuz Bu gerçekten çok zor bır ış Bır karacı25yaşmdayken oldukça seçkm ğer hucresmm ıçmdeh tek bır enzımm büe ADAM ARKİN: Elektronik mUhendlılerinln gokbıhmcılerden oluşan bır 14 farklı duzenleme ışlemıyle denetlendığı bllglsayar çlpleri Içln Izledlkleri yönteml, hücrenln Ifleylflnl anlamak Içln kullanıyor. gruba katıldı Bu grubun ama oluyor. Şımdı de aynı anda mılyarlarca hucHUcrenln Içlndekl karmafik klmyaıal tep cı Bıg Bang'den sonra Evren 'm ADAM RIESS: Yaptığı ölçUmler, Evren In genlşleme renm ıçmde gerçekleşen ve bırbırme bağh klme ağını takllt edebllecek blr slmülatör genışleme hızının azaldığmı hızının azalmadığım, akslne arttığmı gösteriyor. ışleyen bmlerce tephmeyı hesaba katm Or gellftlriyor. gostermeye çahşmaktı Bunu *» d a C™n'de *?"«*«*''»'•« *«"?• ^oyan blr tür taya manılmaz olçude karmaşık bır sıstem çı. , , , kuvvet olduğuna karet ediyor. hyor Ancak Arkm, bügısayar çıpı tasarlayanlarm da benzer bır karmaşıkhkla uğraştığmı bı supernovalann hızlannı olçme hyor Arkm ' 1960'h yülarda, ıyı bırmuhendıs o gune dekyapılmış olan her turlu devıenm na yontemıyle, Evren'm bugunku genışleme hızıyla mılyarlarca yıl onceb genışleme hı sü çahsacağını anlayabüırdı' dıyor ve ekhyor "Ancak daha sonra entegre devreler çıktı ve zını karşılaştırarak gostereceklerdı Ancak 1998 Ocak aymda Rıess tuhaf bır gerçeğın bu olanaksız hale geldı' 1970'h yülarda Berkeley Kahîomıya Unıversıtesı'nde SPICE (Enlarkına vardı Evren'm genışleme hızı azalmıyor aksme artıyordu Rıess "Bu kutleçekı tegre Devre Değerlendırmesı ıçm Sımulasyon Programı) adlı bır bügısayar programı gelışmı kuvvetıne bır kuvvetm karşı koyduğu anlamına gelıyordu" dıyor Anü kutleçekımı tınldı SPICE, muhendıslenn kendı yapühan elektronık devrelen analız edebıhnelerme ve duşuncesı oldukça çılgmca gonınse de, bu kavram genel gorehhk kurammda Evren ı bu devrelen daha bır araya getırmeden once, hassas olarak nasü çalıştüdannı onceden kes sabıt küabılmek ıçm Emstem taraundan gekşürılmışü Rıess'm meslektaşlan en çok da tırmelerme olanak sağladı Elbette her zaman bazı ' bug'lar" ortaya çüdı ama, bu program onun kendı çahşmalannı yanhşlama ısteğınden ethlenıyorlar Harvard'dah araştırma çıp tasanmcüarmı doğru yone sevkettı grubunun hderı Robeıt Kirschner, "Adam, gıderek hızla genışleyen Evren goruşu Arkm ıse bıyolSPİCE admı verdıgı yenı bır program gehştınyor SPICE'm devreler ıçm ne duygusal bırbağla bağlanmak yenne, daıma yaptıklarunızm doğru olup olmadığı yaptığmı, bu programm hucreler ıçm yapabüeceğmı umıt ediyor llk hedeü basıt yapüı baknı anlamaya çahşıyor" Soyledıklennm doğru olduğu ortaya çıktı Çunku hemen hemen aynı zamanda ıkmcı bır araştırma grubu onlarla aynı sonuçlara ulaştı Scıence dergısı tenlen çozmek Arkm gulerek, "Bu hucreler büe bızı depresyona sokacak kadar karmaşüc" dıyor Ancak daha şımdıden, tıph hucrelerde olduğu gıbı bır grup tephmeyı bır araya top ıse ıvmelenerek genışleyen Evren'le ügüı bu keşS, "1998'm Keşü" olarakseçtı Şımdı 30 yaşında olan Rıess, Baltımore Bıhm Enstıtusu'na aıt Uzay Teleskopu ıle daha da lamayı başardı uzaklan gozlemeye uğraşıyor Rıess "Geçtığımız yıl şımdıye dek goremedığımız kadar Elbette hıç hmse Arkm ya da bır başkasmm, bügısayarda çahşan bır hucre modehnı uzaklardah supemovalar bulduk" dıyor Kımbıhrbu uzaklardak} "denız feneıien"hanyapıp yapamayacağını kesm olarak bılmıyor Ancak bu proje gelecek yuzyü boyunca büım gı gızemlen ortaya çıkaracak? adamlannı uğraşüracak gıbı gozukuyor Antikütle çekimi kuvvetinin peşinde Hücreyi 'Hack'jemeye çalışan adam BİYOLOJI * nesını seçıyor ve hastalıklara boyle teph gostenyor Bedenımızm stratejısmı takht etmek ısteyen Peter Schultı "kombmatoryal" hmyayı gehştirdı Yalnızca akademık camıada bulunmakla yetınmeyen Schultz, 44 yaşma dek bırçok şırketı kurdu Yenı üaçlar uretmek ıçm Affymax (1988), üerı malzemeler gehş tırmek ıçm Symyx Tbknolojılen (1994) ve uaç şırketlen ne satmak uzere proteın yapılan gehşürmek ıçm SyrrX(2000) Bugun ıse Novartis Araştııma Vakh'nm yenı kurduğu GenomıkEnsütusu'nun yoneücısı olarak geneükle uğraşıyor Ancak bır ayağı da her zaman temel bı hm araştırmalarmda Sabah saat beşte çahşmaya başladığı, kendme aıt Scnpps Araştırma Enstıtusu 'ndeh labo ratuvannda, nanoteknolojıden organ uretımme kadar bırçok konuyu araşürmak ıçm kendı kombmatoryal yontemlennı uyguluyor Yanmda çalışan büım adamlan 80 yenı ammo asıt bulmayı başardı Şımdı bu protemlen doğada gozlenmeyen bazı protemlen uretmek ıçm kullanı yorlar Aynca DNA'sı ıçmde ıh ekstra baz ıle protemlen ıçmde doğal olmayan beş tane ammo asıt olan yapay bır bakten yapmaya çalışıyorlar "Asü soru " dıyor Schultz, "DNA'mız ıçmde neden dort çeşıt baz ve protemlenmız 7 ıçmde neden 20 çeşıt ammo asıt olduğu Tann yedmcı gunde de çahşıp daha fazla baz ve ammo asıt yapsaydı 7 o zaman yaşam nasü olurdu ' Eğer bu soruyu yanıtlayabdecekbmsı varsa, o da Schultzdan başkası değü ASTROBIYOLOJI olabilir... Yellovvstone Ulusal Parh'ndah sıcaksu kaynaklarmda uzayhlaryaşıyor Teknık olarak dış dunyadan gelen bu zıyaretçı yaraüklar canh olamaz Bunlar ancak mıkrofosıller olabıhrler Ashnda bunlar hsa yaşamlannı tamamen Dun ya 'da geçırdıklen ıçm E T sayılmazlar Ancak, bu mıkroplar canh organızma larm hıç ahşümadıkyerlerde de yaşayabıleceklennı kanıthyor Oregon'dah Portland Devlet Unıversıtesı'nde çahşan 43 yaşmdat yerbılımcı Sheny Cady ıçm bu muthış bır haber Cady, yenı fıhzlenen bır büım dah olan astrobıyolojmın (yaşamm dunyanm dışmda nasıl varolabüeceğmı araştran bır büım dah) parlak ısımlermden bır tanesı 1994 yıhnda sıcak su kaynaklannı SHERRY CADY araştırmakuzere Yellovvstone Parkı'na gıttı Cady kaynarsuyun ıçmde sıcağı Cady, yeryHzünde "uzaylılann" Izlerinl anyor. Yellow Stone Park'ında, bafka çok seven mıkroplar bulabüeceğını bıhyordu Ancak, onlarm bugun hayatta gezegenlerde bulunabllecek "uzaylı" bakterilere benzeme olasılığı yUksek olmayan akrabalannı da bulabüeceğını hıç umıt etmıyordu Kayaçlardan al dığı omeklere mıkroskopun altmda bakmca, kayalarm ıçmde mmerallerle olan canlılann foslllerinl bulâu. beslenerek yaşamış olan ılkel bakten fosülerme rastladı Eğer mıkroplar boyle cehennemı bırortamda yaşayıp fosüleşebılmış ıse, bunu başka sıcak bolgelerde de, orneğın Mars'm şımdı kurumuş olan sıcak su kaynaklannda da başarmış olabüırler Benzer kahnülar sıcaklığm duşuk olduğu yerlerde de (Mars kuraklaşmadan once uzermde donmuş gollergu)i) bulunabuır Bırçok büım adamını yamızca spekulasyon yapmak tatmm ediyor Cady ıçm ıse bu yeterlı değıl O yalnızca Yehovvstone'dan değıl Yenı Zelanda 'dah Taupo Volkanık Bolgesı'nden ve lngüız Kolombıyası'ndah bır golun buz gıbı sularmdan da ornek topluyor Astronotlar ya da robot uzay gemılerı başka gezegenlerden kayaç orneklen getırmeye başladüdan zaman, bunlar yaşamm koklennı araştırmak ıçm Cady'nm omeklenyle karşüdştınldbüır Cady'e gore "Onemh olan arayacağmız ıpuçlannm neler olduğunu bılmek' 702/9