Katalog

Ölümcül birikinti Fransız Havayollan'na ait Concorde uçagı Charles de Gaulle ha vaalanı pısünde 1200 metre yol aldıgında dönuşu olmayan bır noktaya ulaşmıstı Pıstte uçagın durmasına yetecek bur mesafe ol madıgından uçuşa geçmekten başka bır seçenegı yoktu Dokuz yuz metre daha gıthkten sonra, kanadı alev almıs bır durumda havalandı Aradan ıb da laka geçmıştı kı, alevler ıçındekı uçak bır otelın uzenne duşerek 113 kısının olumune neden oldu Ulaştırma Bakanlıgı'na baglı "Bureau EnquetesAccıdents' gorevlılen AF4590 numaralı uçuşun ızledıgı rotayı ınceledıklennde pıstın donuşu olmayan o nokta üe uçagın kalkıs noktası arasındakı bolumunde yakıt deposundan bır parçanın yanı sıra patiak lasuk bırıkıntılenne tanık oldular Uçuş ven kayıtlarıyla ügılı ılk ıncelemeler uçagın kısacık uçuş surecı ıçınde ıkı numaralı motorun devre den çıkugını bır numaralı motorun ıse ıkı kez guç yıtımıne ugradıgını ortaya koyuyor Uçagın havalanış anını goruntuleyen fotograflarda, 2 numaralı motor üe ana ateşleme bolumu arasındakı yakıt deposunun alev aldıgı goruluyor Araştırmayı yurutenler yangının "yakıt »ızıntuından" kaynaklandıgını one suruyorlar Soruşturma gorevlılen patiak lastiğin bıraktıgı kahntüann govdenm hasar gormesı ve motorun bozulması gıbı zıncırleme bır dızı olaya neden oldugunu belırtıyorlar Pransız ve îngüız uzmanlar geçen gunlerde bır araya gelerek bu zıncırleme olaylar arasında bır baglanu kurulması ıçın çalısmalara başladılar Bu sureç ıçmde ıb temel olasılık uzennde durulacak Bunlardan ükı, ınıs takımından gelen bınlantılenn yakıt deposunu delmıs olabılecegı Bu tür bır olaya daha once ıkı kez tanık olundu Hazıran 1979'da patiak bır lasukten kaynaklanan bınkıntıler VVashıngton'dan yola çıkan bır Concorde uçagının yakıt deposundan bır sızıntıya neden oldu Ekım 1993 te de, kalkış sırasında patlayan lastık Heathrovv'dan kalkan uçagın yakıt deposunu deldı Ancak her üa durumda da yakıt deposu alev almadı Üancı olasılık ıse arka tekerleklenn ustunde ve arkasındakı motor hava emıcüerının devreden çıkarak motorlann lasuk bırıkınülennı çekmesıne ve kısmen durmasına neden olması Boylesı bır olay ıse daha once uç kez yaşandı, ancak her bırınde zarar gıdenldı Yakıt depolannın her ıkı kanattakı motorun çevresınde yer aldıgı Concorde upı uçaklar motorun bozulması durumunda yangmdan etkılenecek bıçımde tasarlanmısur Massachusetts uçuş yangm uzmanı Alb«rt Manııa motordakı hasarlann yuksek hızla yol alan sıcak metal parçalannın oluşmasına, bu parçalann yakıt deposunu delecek buyuklukte olduklanna dıkkat çekıyor Moussa uçagın fotograflannda alevın bır bolumunun kor beyazı olmasından yola çıkarak, bunun yakıttan kaynaklanan basıt bır yangın olmadıgını, motorun metal parçalannın alev aldıgı sonucuna vanyor Virüsler âlemde Virüsler arasındakı "grup seks" genetik sağaltımda bir gelişme sağlayabilirmi? Özel tasarlanmış virüsler artık ozel olarak genetık sagaltm amacıyla uretilebılırler Kaüfornıya'dakı bır bı VENÜSLER YOKSA CİYİNİK Mİ? Buzul Çağı'nın cınselîik tannçalan gıyınıkolsalardı, herşey çokfarkh olurdu Posta kartımn uzennde bır mağaranın arkasma çomelmış, kurklere bürünmuş bır kadm görunuyor On tarafta kadınm erkeksı gorunumluk ocası ustahkh bır bıçımde çıplak bır kadm heykelcığı yontuyor Fransa 'dat bır arkeolojı muzesınden alman bu resım yaklaşık 28 bın yıl once, Buzul Çağı donemınde, ınsan topluluklan arasında geçerh olan goruşlen yansıtıyor Avcı erkek aynı zamanda duyarh bır de sanatçı olarak gostenhrken, eşı arka planda behrsızleşünhyor Jİm Adovasio bu göıvntunun kesınhkle yanhş oldugunu behrtiyor Venus heykelcıklen olarak bılınen manümaz guzelhkteh kadm bıçmüen sanat dunyasınm ıik urunlennden sayıhr Genelhkle açüc bır bıçımde yansıtılan cınselhklen yuzunden kazıbıhm uzmanlan bu l.jykelcıklen doğurganhğın, ya da ana tannçalarm bırer sımgesı olarak yorumlanvşlardır Gelgelehm, Pennsylvanıa'dakı Mercyhurst College uzmanlarmdan Adovasio ve meslektaşlan tanh htaplannı yenı baştan yazmaya nıyethler Uzmanlarsoz konusu heykelcıklerm uzennde dokunmuş kumaşı andıran aynnblara tanık oldular Adovasio ekıbınm bu buluşu gerçeklen doğru ıse, o zaman dokunmuş kumaşm sanıldığından çok daha önce yaşamınvza gırdığı düşunulebıhr Bu durum aynı zamanda kadınla erkeğm konumuna da yenı bır boyut getınyor ve evm geçmvnde kımın neden sorumlu oldugu konusuna ışık tutuyor Paleohük donem atalanmızm ne turbıryaşam surdurduklen konusunda bugun sahıp olduğumuz venlenn buyukbır çoğunluğu o donemden kalma taş ve kemık omeklennden elde edılmıştır Bu venler sonucunda ortaya mamut avlamak amacıyla taşlan yontarak kesıcı avadanhklar ureten maço bir erkek üplemesı çıkmışür Oysa, gerçekte, Buzul Çağı msanlannın yararlandıklan maîzemelerm buyukbır bolumu, bır olasıhkla, bıtküerden elde edılmekteydı Teknobfl açısmdan az gelışmış gunumuz toplumlarmda ve daha yakm bır geçnvşe sahıp kazıbıhm alanlarmda msanlann, taşa kıyasla, bıtkısel malzemelerden % 20 oranmda daha fazla yararlandıklan goruluyor Ne var h, kazıbıhmcıler belh bır' 'boşluğun yaşandığı'' bu konuya ancak son bırkaç onyıldır el atmaya başladılar Adovasio nun laboratuvan bu alanda başı çehyor Jım Adovasio Paleohtık donemde dokumacıhkla ılgıh ılk kanıtlar beş yıl once, ekranm uygun olmaması nedenıyle, esh bır seramıkparçasmı goruntuleyen bırsaydanv meslektaşı Olga Soffer'm buzdolabmın uzenne yansıtüğmda elde etü Yıllardır esh dokuma orneklen uzennde çahşmakta olan Adovasio, "Ilk anda, dokunmuş bır kumaşm çozgu ve athsıyla karşı karşıya olduğumuz açıkça ortadaydı," dıyor Bu olay uzerme Adovasio daha fazla kanıt elde etmek ıçm kollan sıvadı Çek Cumhunyeü 'ndekt hmı kazıbıhmsel alanlarda buyuk yangtnlar sonucunda nemh hhn yanarak uzerlennde teksül ızlennm kaldığı omeklere rastiadı Ehp bugune dek bu ganp mınık omeklerden yuz kadarmı mceledı SoSer, ' 28 bm yıl once msanlann mcehkh bır dokuma teknığı gehştırdıklen, bıthsel malzemelerden yararlanarak ağlar, sepetler yaptıklan aruk açıkça ortada," dıyor (ns 6 yoteknık şırkeü belh turlerde genlen hedef alan vıruslerm "evnmıne" olanak tanıyan bır yontem gelışurdı Ozel tasarlanmış virüsler geneük sagalümı daha guvenlı ve daha etküı duruma getırebılır Gelgelelım, bu tur genlenn geleneksel yontemlerle uretılmelerı hıç de kolay degıl Sozgelımı, retrovırusler genlennı uzennde banndıklan canlının DNA'sıyla bırleşüklerınde genenk sagaltun ıçın son derece elvenşlı bır duruma gelırler Ne var kı bu vıruslenn hucrelere ayrısmasında yararlanılan karmaşık kılıtanahtar duzenegı zarar venlmeden degıştirılmesı guç bır duzenektır Merkezı Kalıfornıya'da bulunan Maxygen adlı bır bıyoteknolojı şırkeü artık bu soruna bır çözum getırdı Buna gore, vırus uzennde bellı degısıklıkler yapmak yerme, gekşıguzel turlerde bır yığın vırus uretüerek ışın genye kalan bolumu doğal ayıklamaya bırakılıyor Dogal olarak ıh retrovırus aynı hucreye bulaştıgında genellıkle DNA parçalannı degış tokuş ederler Bu surece yenıden bırleşme adı verılır ve cınsellıgın vıruslerdekı bır bıçemıdır Nay Wei Soong onderlıgındekı Maxygen araşürmacılan bır adım daha ılerıye gıderek dogal olarak evrümesı olanaksız yenı turler elde etmek amacıyla gen degış, tokuşunu altı retrovırus arasında bır "cınsel âlem orgutledıler Ekıp once fare losemısı vırusunun (MLV) alü turunden her bınnın dıs kabugunu kodlayan genı otekılerden ayırarak bu genlen Dnase adı venlen bır enzımle bırlıkte parçalara ayırdı Ardından bu parçalan 'DNA kanşürma" yontemıyle gelısıguzel bır bıçımde yenıden bırleştırdı Sonuçta ortaya çıkan genler ana vıruslerden bır tanesıne eklendı Maxygen ekıbı daha sonra dogal olarak MLV vırusune dırençb olan, ancak ust kabuklan de gısıme ugrayınca bu ozellıgmı yıuren vıruslen ayıkladı Ekıp molekuler ureme yontemının genetik sagaltımının gelısunlmesınde etkılı olabılecegıne ınanıyor Çatlakları sıvamak mümkün mü? Deprem sonrası Kalıfornıya'da bır yıgın evın nasıl olup da ayakta kaldıgı sorusu bılım adamlannın sık sık kafalannı kurcalamıştır Ancak şımdı bu soruya bır yanıt geurüdıgıne manılıyor Bılım adamlanna gore kum kı reç ve çımento kanşımı bır sıva yapıyı ayakta tutuyor Farkh hava koşullanna dayanıklı bır sıvanın Kalıfornıya eyaletınde çok yaygın bır bıçımde kullaraldıgı belırtüı 702/6