Katalog

yor Kalıfornıya Unıversıtesı'nden bır grup büım adamı Guney Kalrfornıya ev lennm % 90'ını oluşturan turde ıbkatlı.bay sıt bır ev yaparak bunu depremlen devınıme geçıren hıdrolık sallama tablası uzerı ne yerleşürdüer Yapay olarak oluşturulan depremler 1994 yüında Los Angeles yakınlannda meydana gelen, Rıchter olçegme gore 6 7 şıddetındekı 20 mılyar dolarlık hasara yol açan depreme denk şıddetteydı Denek olarak kullanüan ılk evlerın ıskeletı yalnızca ahşaptandı ve soz konusu kanşımla sıvanmamıştı Deneyler sonucunda evın ust bolumu alt bolumden 12 5 santımetrelık bır oynamayla one ve arkaya kaydı Ancak evın dış yuzeyı suyu alınmış kıreç toz mermer ve tutkal kanşımı bır bularnaçla sıvandıgında yalnızca 2 5 santımlık bır oynama meydana geldıgıne tanık olundu Evın ıçınde raflar ve eşyalar yerlerınden oynadı, ama yapıda bırkaç onemsız çatlak dışında bır hasar meydana gel medı Yapının guvenlıgı sıvanın arkasındakı boşluğa go re degışıyor Sıvanın yapının ahşap ıskeletının uzagında olması ev sallandıgında bu gerılımı kaldıracak yeterlı mıktarda boşlugun saglanmasına olanak taruyor Sıva tıpkı evı çevreleyen beton bır koruyucu kutu ışlevı goruyor MERÇANLAR FELAKETIN EŞİĞİNDE Okyanus kmyasmdah değışıkhklenn yarattığı etküen araştıran Amenkah büım adamlanna gore, karbon dıoksıt duzeylennın bekienudığı oranda artması durumunda mercan kayahklannı buyuk bır tehhke bekhyor Kansas Yerbüım Araşürması mercan uzmanlanndan Robert Buddemeier durumun son derece cıddı olduğuna, bunun yukselen karbon dıoksıt duzeylenne bağlı olarak meydana gelen bıyokımyasal olumsuzluklarla ügüı gerçek anlamda ük belgelenmış ven nıtehğını taşıdığına düdat çehyor Mercan pohplen, daha sonra mercan kayahklannın çaüsını oluşturan, ıskeletm oluşumunda çevre sulardan aldüclan kalsıyum ve karbonattan yararlanırlar Ne varh, guçsuz bır asıt tum olan karbon dıoksıt su ve karbonatla tepkımeye gırerek, mercanlann ışme yaramayan, b±arbonata donuşur Daha once gerçekleştınlen araştırmalar bu yıl ıçmde havakuredeh karbondıoksıt duzeymde meydana gelmesı beklenüen artışm mercanlann yararlanabüeceklen karbonat mıktannda çarpıcı bır duşue neden olacağmı ortaya koydu Gelgelehm, duşuk karbonat mıktannm mercanlar uzenndeh eüosı yalnızca akvaryumlarda yapüan kuçuk olçek h deneylerle sınırhydı Tum bır mercan ekosıstemı ıçmde nasü bır ethyle karşılaşüacağını belırlemek uzere Columbıa Unıversıtesı LamontDoherty Yeryuzv Gozlemevı ve Hawau Denız Bıyolojı Enstıtusu'nden bır grup araştırmacı Tuscon yakınındakı Biyoküre 2 olarak bümen Anzona çolundeh engm serahk alanı mceledı Mars kolonısı protoüpı olarak oluşturulan Bıyokure 2, ıçmde mercan kayalıklan ve bu ortama uyumlu organızmalann da olduğu, yapay bır okyanus ıçeren 2650 metrekupluk bır alan Ehp, yuksek bır karbondıoksıt duzeymm oluşturulması amacıyla, suya duzenlı olarak asıt eklemek suretıyle karbonat mıktarlannı değıştııdı Elde edüen sonuçlara gore 1880 üe 2065 arasmda mercan gehşımmde yaklaşık % 40 oranında bır azalma ola cak Dunya tanhınde en az ıh kez karbon dıoksıt duzeylennın bu yuzyü beklenen duzeym büe uzerme çıktığı ve bu donemlerde buyuk mercan kayalüdannm yok olduğu sanüıyor (n s 27 Mayıs) Yuva kurma içgüdüsü Dev bal arılan genetık olarak eskı yuvalanna yonlen dırılıyorlar Büım adamlanndan olu şan ıkı farklı ekıp suru halınde goç eden arüarın ken düerme yol goste ren onderlerı ol muş olsa büe her yü yuva yapmak ıçın aynı agaçlara gerı donduklermı ortaya koydu ^J^,^ Apıs dorsata adıyla bılınen dev bal anları yıyecek bulmak ıçın çok uzaklara goç ettıklerınden soz konusu bulgulann son derece şaşırücı olduguna dıkkat çeküıyor Sn Lanka'da yapılan araşürmalaı an kolonılennın çıçek açma mevsımıne gore yuksek alanlarla alçak alanlar arasında mekık dokuduklannı ta mı zaman 200 kılometre kadar yol aldıklannı, ancak ne denlı uzak olurlarsa olsunlar evlennın yolunu yıne de bulduklannı ortaya koydu Guney Afnkalı bocekbılım uzmanı Peter Neumann ve ekıbı 1995 ve 1997 yülarında Malezya'da yaşayan beş an kolonısınm genetık yapılannı ınceledı Inceleme sonucunda aynı kralıçenın onderlık ettıgı bır kolonının her üa yıl da aynı yerde yuva kurdugu qoruldu Başka bır yerde yavru kolonılerın 1997'de dnnelennın ıkı yıl once yuva kurdugu yere donduklerme tanık olundu 1 ^ dondukerı yonunde ılk kanıt snyılıyor Ne var kı yuvanın nereye kurulacagının belırlenmesı goıevı kımı ışçı arüara duşuyor Ancak bunların hıçbırının omru bır sonrakı goç mevsımıne yetışecek denlı uzun olmuyor Oyleyse arüar yollarını nasü buluyorlar? Neumann gore farklı kolonüer yolculuklarına farklı donemlerde başlamak uzere genetık açıdan prog ramlanmış olabüırler Ilk gelenler en elverışlı yerlen seçmış olabüırler ve bu nedenle her yü aynı yere donebüırler Ya da eskı petck kalıntüarına rasüayıp orada yuva kurmaya karar verebüırler Ancak eskı ışçı arüar olmuş olduklarından tum bunlann geneuk bır bıçımde programlanmış olması gerekıyor Şizofreniye iyi gelen bitki  Bır başka araşürmada ıse Sydney Unıversıtesı dırımbılım uzmanı Ben Oldroyd ve ekıbı Hındıstan ın As sam bolgesınde üa yerde yuva kuran 17 kolorayı ıncele dı Aynı kralıçe tarafindan yonlendırüen dort kolonının ertesı yü gerı donduklen goruldu Bulgular tek tek boceklerın, bu durumda kralıçelenn, hep aynı yere gerı Dunyada çok yaygın bır alışkanlık olan Dogu Hındıstan a ozgu findıgı andıran bır yemışı çıgnemenın şizofreniye ıyı gelecegı one suruluyor Pasıfik adalarında yaşayan bır toplulugu ınceleyen bır grup büım adamı soz konusu yemışı çıgnemenın şızofrenının en kotu bebrtüerını ortadan kaldırdıgına tanık oldu Bır tur hurma ağacının meyvesı olan bu bıtkı tum dunyada tutun alkol ve kafemden sonra en Sayfa haberleri: Rita Urgan yaygın uyuşturucu olarak büınıyor Afrıka, Asya ve Pasıfik ulkelerınde bu yemış sonmuş kıreçle kanştınlıp, bır yapraga sarüdüctan sonra çıgnenıyor Bır sure çıgnendücten sonra tukurulen yemış dışlerde sıyahımsı kırmızı renkte bır ız bırakıyor Auckland Unıversıtesı nden Roger Sullivan ve ehbı aynı zamanda hafif yatıştırıcı etkısı de olan bu yemışı çıgnemenın şızofrenı hastalan uzennde herhangı bır etkı yaratıp yaratmadıgını araştırdı Her yuz kışıden üosının şızofiren olduğu Batı Pasıflk'tekı Palau Cumhunyetı'ne gıden ekıp burada yaşayan halkın altı kuşak gensını ınceledıkten sonra 2 numaralı kromozom uzerınde hastalüda üıntüı olan ve yore halkına yayümış bır gene tanıkoldu Palau'lulann yaklaşık % 7O'ı soz konusu yemışı çıgnıyor ancak bu oranın şızofrenler arasında çok daha yuksek olduğuna, yaklaşık % 80 lere ulaştıgına düdcat çeküıyor 70 şızofrenı ınceleyen Sullivan ekıbı gunde 10 yemışten fazla çıgneyenlerde sann kuruntu, depresyon gıbı belırtüere, çıgnemeyenlere kıyasla çok daha az rasüandıgını belırtıyor Sullivan soz konusu etkının yemışın ıçerdıgı alkaloıdlerden kaynaklandıgına ınanıyor Yemışın asetükolını andıran ve guçlu bır alkaloıt olan arekolın ıçerdıgı belırtüıyor Beyındeh asetükolın duzeyının arttınlmasının dopamın rruktannı azaltugı bu yontemın şızofrenı sağaltımında kullanüdıgı büınıyor Sullivan yemışın ıçındekı alkaloıdın dopamın uretımını dolay lı olarak azaltabüecegıne, ancak bulgulann klınık deney lerle dogrulanması gerektıgıne dıkkat çehyor 702/7