Katalog

D DOSYASl POLİTİKBİLİM Stres, merkezi fay üzerinde Aral Okay'a göre 105 kilometrelik fay tehlikeli... Soru: Marmara Denizi'nde yaptıgınız ve sonnçlarını yayımladıgınız çahfmanın ana hatlan konusunda bilgi verir misiniz? Okay: Marmarada son uç senedır devam eden çalışmamızın verı tabanını MTA Sısmık 1 gemısının attıgı çok kanallı sısmık hatiar oluşturuyor. Bu hatlar daha sonrd ITU leofızık bolumunde ışlendı ve bızleı tarafından yorumlandı Şımdı bu bınlerce küometre uzunluktdkı hatlardan çıkan fay harıtası bıze gore şoyle bır resım gostenyor Marmara Denızınde bır ana fay hattı var Bırkaç tane de talı fay vdr Ana fay Izmıt Korfezı boyunca dogu batı dogrultusunda devam edıyor Bu fay hattı 17 Agustos depremınde kırıldı Daha sonra korfez çıkışında 1\ızla nın yaklaşık guneyınde fay bır buklum yapıyor ve ıkıncı bu segmant ıkıncı bır parça oluşturuyor Bu parçaya kuzey sınır fayı dedık menlekırdag'ın batısında Gazıkoy'e kadar ulaşıyor, tek bır parça halınde Daha bahda ıse Ganos fayı dedıgımız dorduncu bır parça var Yanı Marmara'da bu dort tane buyuk fay parçası var bırbırıne baglı Şımdı en dogudakı Izmıt fay parçası 17 Agustos depremınde kınldı Bunun batısında kuzey sınır fayı var Bu 45 kilometrelik bır fay parçası Bu, bır ıhtımalle 1899'da olan depremde kırıkruş olabılır Fakat bılrnen bır gerçek ortadakı uzun fay, 105 kılomeüe uzunluktakı merkezi Marmara fayı 1763 depremmden berı kırılmadı Ve bu fay uzeruı de oldukça buyuk bır stres bırıkımı var Yanı Marmara'da olması gereken depremde çok muhtemelen bu orta fay da kınlacak Enformasyon Toplumunda Sanayi... Aykut Cöker Sanayı toplumunun enformasyon toplumuna evrılmesıyle sınaı ureüm ekonomı açısından onemsızleşecek mıdır 9 Bılgısayar desteklı ımalat muhendıslık tasanm yontemlen ıle robotık, ılerı duzeyde otomasyon ve esnek otomasyonun (hepsı genış anlamda enformatık alanının urunlerıdır) yaygınlasması sonucu geleneksel sanayi kavramının kahplan ıçınde duşundugumuz uretım dalldiının ısthdamdakı paylarının azaldıgı dogrudur Buna karşüık çaı^ı sımgeleyen enformasyon teknolojısırun urunlerıru ureten yeni imalat sanayii dallan ve "prodüktif hizmet •anayileri" gıbı yeni sanayi kavramlan ortaya çıkmaktadır "Yazılun sanayii" produküf hizmet sanayılerının tıpık ornegıdır Bunlara ek olarak, Yuzyıl ımızın ılk çeyregınde enformasyon teknolojısının bugunku roluyle kıyaslandbılıı bır rol ustlenmesı beklenen yeni biyoteknoloji, ozellıkle de gen mahendisliği ve doku mühendisliği temelınde ıstılıdam profilı ya da olçek olarak, geleneksel sanayı dal larma pek benzemeyen, başka sınaı uretrm dallan doguyor Ustelık tan ı n enformasyon teknolojısıyle yeni biyoteknoloji temelınde, sanayıe ozgu normlann egemen olduğu, tam bu sınaı uretım dalına donuşuyor Nanoteknolojideb gelısmeler, bugunkunden çok farklı sınaı faalıyet ddllan yaratacaktır Yeni ış alanlan geleneksel sanayüerdekı teknolojık donuşumun sonucu olarak boşta kalan ışgucunu emecek bır genışlıge ulaşacak mıdır, bu, mutlaka ele alınması gereken bır sorundur Ama once anlama mız gereken nokta sanayının onemsızleşmesı degıl, çagın jenenk tekno lojılerı tabanında koklu bır donuşume uı^ruyoı olmasıdır Produktıf hız met sanayılerının dıyelım yazılım sanayiinin çagımıza egemen olan enformasyon teknolojısırun dogası geregı kazandıgı nıspı onem bızı obur sanayı artık bıtti yanılgısına duşurmemelı Anılan sektorlenn en fazla gelıstıgı ABD'de büe imalftt sanayu hâlâ Amenkan ekonomısınm temelıdır' Kaldı kı, gehşkın bır sanayıe sahıp bulunmayan bır ulke produktıf hizmet sektorlennde de gelışme saglayama7 Michael E. Porter The Competıtıve Advantage ofNatıons"\a şoyle dıyoı "* hizmet ve ımalat sanayılen arasındah bağ hizmet sanayılerınde* h ulusal rekabet ustunluğu açısından onemlıdır Yerlı ımalat fırmalannm olmadığı koşullarda hırmet talebı sınırhdır Hızmet tırmalan da hizmet sa tın aiu ama hizmet sanayılerının pck çoğunda satışlar buyuk oranda ıma lat fırmalanyla ılmtdıdır" 'Bır dığer nokta bır ıılkpdekı ımalat sanavu sektorunun yapısı talep edüen hızmeüenn mıktannı tıpını ve duzeyını quçlu bır bıçımde ethleyebıhr Omeğm ılenye donuk duşunceler ureten, gelış km ımalat ürmalan olmaksızın, gehşkın yazıhm fırmalannm ya da uzmanhk alaruanna yonelık danışmanlık kuruluşlannın ortaya çıkması guçtur' Porter'ın soyledıklen ek yorum gerektirmeyecek kadar açıktır Bır ulkede asıl olan rant ekonomısı değü de uretım ekonomısı ıse, o zaman ureum becensı de, hâlâ eskı onemını koruyor demektır Ancak bu becerı artık mutlak surette teknolojıye egemen olabılmek demekür Teknolojıye ege men degılsenız dunya pazarlarında rekabet ustunlugu kazanmanız ım kânsızdır Işte, daha once sozunu etngım, Ulusal Enformasyon Altyapısı Ana Planı'nın hedeü, Dunya Bankası çıkışlı plandan farklı olarak Turbye'nın, enformasyon teknolojısı ve urunlenrun yalnızca ıyı bır kullanıcısı olarak kalmaması hem bu teknolojıyı hem de urunlennı gehştırmekte ve bır ust duzeyde yenıden uretmekte yetkınleşmesıdır Kurulması onerılen "Ulusal Enformasyon Altyapısı" bu yetkınleşmenın, dolayısıyla da toplumumuzu enformasyon toplumuna taşımanın aracı olarak ongorulmuştur. Dunya Bankası çıkışlı plân, Ulusal Enformasyon Altyapısı'nın kurulması bır yana, adını bıle anmamıştır Oysa, plânın yayımlandıgı 1993 yılı, ABD'nın, AT ulkelennın, Japonya'nm, G Kore nın yuksek hız enformasyon şebekelennı kurma kararlanru dunyaya ılan ettıklerı yıldır Başkan Clinton ve yardımcısı Core'un, 1993Şubat'ında 'Amenkan Ekonomısınm Buyumesı ıçın Teknotoji Ekonomık Cuç Sağlamakıçın Yeni Bır Yol" başlıgıyla açıkladıklan, yoneömlerının Büım ve Tbknolojı Polıükası'ndakı ana maddelerden bınsi, 'tnusalEr&ınnasyonAlryapısı''nınkurulrnasıydı Avrupa Konseyı de, 1993 Aralık'ında, Avrupa Komısyonu'nun konuyla ılguı Rapor'unu^ ınceleyerek, benzer şebekelenn Avrupa'da kurulmasına ' 'tam bır pohtık destek verme " ve "Avrupa ıçın Eylem Onensı hazırlatma' karanru alıyordu Halen, Dunya Bankası'nca hazırlanrruş olan Ana Plân yururluktedır Turtaye Ulusal Enformasyon Altyapısı Ana Plânı'run hayata geçmesı ıse, ona sıyası duzlemde sahıp çıkümasına baglıdır ' Manufactunng remauı^ the foundalıon of the Amencan economy ' Bu tesbıtın yapıldıgı aınlonGore Büım ve Tfeknolojı Planı nın yayımlandıgı 22 Şubal 1993 ten bu yana ABD nın büun ve leknolo]! 3trdte|isınde, temelde herhangı bu değışıklık meydana gelmemıştır ^ Avrupa Komısyonu'nun bu raporu 'Grovrth rornpetıtıveneas ernployment The chdllenges and ways forvvaıd ınto the 21 3 * century" başhgıyla 1994'te yayımldndı Avrupa Konseyı nın kararı geregı hazırlanan ve daha sonra Bangemann Report ' adıyla anılan Eylem Onerısı' ıse, Europe and the global ınformatıon socıety Recommendatıons to the European Councıl" baslıgıyld 26 Mayıs 1996 da yayımlandı Soru: Fayın uznnlugu depremin büyuklügünü de belirliyor mu? Okay: Genelde kınlan fayın uzunlugu üe meydana gelen depremin buyuklugu arasında dogrusal bır üışkı var Ne kadar buyuklukte bır parça kmlırsa deprem o kadar buyuk oluyor Şımdı Izmıt depre mınde kırılan fay parçası yaklaşık 120 kılometre uzunlukta olduğu duşunuluyor Merkezi Marmara fa•yının uzunlugu 105 kılomeüe Şımdı buna dayanarak eger oluşacak depremde merkezi Marmara fayı km lırsa depremin buyuklugu yaklaşık Izmıt depremı bu yuklugunde bır deprem olacagım duşunuyoruz Yanı 7,4 7,3 buyuklukte Soru: Kuzey Sınır fayı, yani Adalann hemen arkasından giden fay nu? Okay: Evet bu parça Adalann guneyınden gı dıyoı yaklaşık kuzeybatı dogrultusunda daha sonra Sılıvrı guneyınde bu fay tekrar bır buklum yapıyoı Uçuncu bır parça oluşturuyoı Bu en uzun parça merkezi Marmara fayı dedıgımız fay hattı, bu yakla şık 105 kılometre uzunlukta ve bu fay hattı hemen he c ıhtcrktı Marmara'da 3 tane çok dtrin havza var. Çınarak havzası, Merkezi Marmara havza» ve Teklrdağ havzası. Bu havzalan kuzeyden unıHayan derln yamaçlar var. Bu yatnaçlann blz batıda Teklrdağ güneylnde fay kontrollti olduğunu düsünüyoruz. Bu faylar fakat derlnde ylne bu Merkezi Marmara faytna bağlanıyor. Bu alttakl harita Istanbul güneylndekl faylann daha detay harltasını gösteriyor. Kırmızı Ince çlzgller MTA Slsmlk 1 gemblnln slsmlk hatlartnı bettrtlyor. Ve bu faylar, bu hatlar Incelenenk çizllmlf faylar oluyor. Koyu renkll kısım Çınarak havzası dedlğlmlz dertnllğl 1000 metrerl gtçen derln ve yayvan blr çukuru gösteriyor. izmlt fayı muhtemelen Tuzla önlerlne kadar kısmen kınldı, 17 Agustos depremlnde. Çınarak havzasının kuzey ıınınnı bellrleyen Kuzey sınır fayı İstanbul'da en yakın fay parçası. Yaklaşık 8 10 kllometre güneylnde adalann. Daha sonra Çekmece güneylnde kuzey sınır fayı bu merkezi Marmara fayına yaslanıyor. Çalısmamızda bulduğumuz çok llglnç blr bulgu, bu Çınarak havzasını batıda sımrlayan blr sırt vardı yanl blr yükseUm vardı, kuzeydoğu gldlsll. Bu yüksellmln kökenl blllnmlyordu. Şlmdl bu slsmlk hatlar bu yüktellmln blr akışmayı gösterdlğlnl gosterdl. Yanl bu büyük blr kıvnm burası. Burada hareket doğu batı yönünde, burada hareket eden levha faya çarpıp kıvnlıyor. Ve burada böyle büyük blr kıvnm kusağı oluşturuyor. Harltada gozlenen güneyden geçen Iklncl blr tall fay, İzmlt körfezl'nln güney sınınnı tanımltyor. Daha sonra Armutlu Adası'nm kuzeylnden geçlyor, imrah'nın kuzeylnden böyle devam edb/or, fakat bu fay kuzeydekl o faya gore daha az akttf gözüküyor. 702/17