Katalog

Bilimpolitika "Türkiye Ulusal Enformasyon Altyapısı Ana Plâm" yattı mı? AykutCöker Turkiye'nin, "TOENJI" kısa adıyla bilinen bir "Ulusal Enformasyon JUtyapısı Ana Planı" var. Bu Ana Plân'm, Başbakanlıgın 5 Şubat 1996 günlü direktifi gereğince, Ulaşurma Bakanlıgı'nın koordinatörlügünde ve aynı Bakanhgın Başkanlıgını yaptigı, Genelkurmay Başkanlıgı, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterligi, DPT, YÖK, TTGV (Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfi), Türk Oektronik Sanayicileri Dernegi (TESÎD), TÜBISAD ve Türk Telekom temsilcilerinden oluşan bir kurulun denetiminde, TÜBITAK tarafindan haarlandıgı biliniyor. 1999başlanndatamamlanan Ana Plân, bu yü, 11 Ocak'ta, Çankaya Köşkü'nde düzenlenen bir törenle, bızzat Sayın Sttleyman Demlrel tarafindan kamuoyuna duyuruldu. Belkı de plânlama tarihimizde ilk kez, başta TEStt) uyeleri, Turkiye'nin konu ile ilgili özel sektör sanayi kuruluşları, seçkin uzmanlanyla, Ana Plân'ı hazırlama sürecine katıldılar, fınansman desteğinde bulundular. (3397 sayfa tutan Plân dokümanlanna ve Sonuç Raporu'na WWWtuena.tubitak.gov.tr adresinden ulaşabikrsinız.) Ne var ki, geçenlerde, gazetelere kadar yansıyan "Açık Ağlarda Bilgl Güvenligi ve Ulusal Bilgi Güvenliği Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun Tasansı" ve "Bilgi Toplumu Bakankğı'nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Teklifi" ıle ügüı tartışmalar dolayısıyla adını bir kez daha duydugunuz bu Ana Plân yururluge girrniş degil. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Plâm da Ana Plan'a hiç deginmiyor. Ana Plân'ın hedefi, 2010 yılına kadar, yaklaşık 18 milyon hanenin ortalama 64 Kbps; 2 milyon işyerirun ortalama 2 Mbps, 500 bin işyerinin de ortalama 155 Mbps'lık kapasıte üe baglanabüecekleri Ulusal Enformasyon Şebekftsi'mn kurulmasıydı. Bu şebekeye baglanacak 18 milyon haneden, * % 10'u yalnızca telefon kullanıcısı olarak kalacak; * %30'u ISDN (Birleşik Hizmetler Sayısal Şebekesi), *%10'uakülıterminal, *%50'sıWEBTV . • ' kullanıcısı olacako. Plân, bu şebeke için yaklaşık 38 müyar US$ harcanacagı tahmininde bulunmuştu. Bunun 15 milyar US$'ı şebeke yatinmı, 23 milyar US$'ı ise uç birimler için harcanacakn. V' : V. ,' • «.. Şebeke kumlmayacak mı? Ana Plân yürürlüge gırmedigine göre, bu şebeke kurulmayacak mı? Enformasyon toplumuna evrilme iddıasındaki bütun sanayi ulkelerinin somut iki hedefleri var; Birincisi, enformasyon teknolojisindeki yetkinliklerini sürdürmek; ikindsi, enformasyon toplumunun belkemigini oluşturacak, ulusalyuksek hız enformasyon sebekelerini ve bu şebekeler üzerinden venlecek telematik hizmet ağlannı kurmak.., Bu ülkeler bu üa hedefe ulaşabilmenin ulusal politikalarına sahipler ve bu politikaları bırinci hedef dogrultusunda en az 20 yddır, ikinci hedef doğrultusunda on yıla yakın bir zamandır uyguluyorlar. Dahası, bu ülkeler, ulusal enformasyon sebekelerini birleştirip global bir şebeke kurma yolundalar. Siyasi tercihini, Pazar Ekonormleri'nın oluşturdugu Dünya Sistemi'nin bir parçası olma yonunde kullanan Türkiye, bu entegrasyondan kopmamak için, kendi şebekesini kurmak ve bu global aga kaülmak zorundadır. Ana Plân bunu verili koşul olarak almaktadır. Ama asü hedef fki, bu nokta Ana Plân'ın ayırt edici yanıdır), gerek söz konusu enformasyon şebekesinin tesisi evresinde gerekse bu şebeke uzennden venlecek telemattk hızmetlerm (uzaktan verilecek egıtim, saglık ve diger kamu hızmetleri vb.) uretiminde, yerli katkı payını azamileştirmek ve bu somut zemin uzerinde, ulkenin enformasyon teknolojisinde yetkinleşmesini saglamaktır. Aslında Ana Plân, özelkkle bu hedefiyle, halen yurürlükte bulunan, 1993 Mart'ında yayımlanmış bir başka Ana Plân'dan, Dunya Bankası ve Türk Hükümeti'nin işbirligiyle hazırlanan "Turkey: Informatics and Economic ModernizaÜon" başlıklı Ana Plân'dan ayrılmaktadır. Dunya Bankası çıkıslı, böylesi bir Ana Plân yürürlükteyken, bir başkasınm hazırlanmasma ne gerek vardı; bunu incelemek bizi ilgi çekici noktalara götürecektir. Istersenız, Dünya Bankası çıkıslı Ana Plân nasıl bir Türkiye öngöruyor, gelecek yazımızda, incelememize oradan başlayakm. Bu arada, sanayi ülkeleri "enformasyon topUunn"na evrümenin politikalannı uretıp uygulamaya başlamışken biz ne yapıyoruz ve şu hiç dilimizden düşürmedigimiz "bilgi toplunn v na(!) sıçrayıverme mucizesini nasıl gösterecegiz; belki, bunlan da tartışma firsaunı buluruz. , •...,. Hazırlayan: Osman Bahadu Bilim Tarihi üzerine araşnrmalâr yapan ve bir ara yayımlanan kadar Bilim Tarihi dergisinın de yayıncüıgını ustlenen Osman Bahadır, bu dergide yayımlanan seçkin yazüardan bazılann kitap haline getiıdi. Kitabın içindeki yazılar: Pietro Redondi'den "17. yuzyüın bilimsel devrimi: Yeni perspektifler"; Trevor Piiıch'den "Bılimin gelişmesinden bilimsel topluluklann rolü"; William Shea'dan "Geçmişte ve günümüzde bilim tarihi ile bilim felsefesi arasmdaki baglar"; Maurice Crosland'dan "Geniş baglamda kimya tarihi"; Du Shiran'dan "Ming ve Ouing hanedanlan doneminde bilim: Çin ve Batı uygarlıklan arasındaki ilışki"; D.Specier ve P RadeletDe Grave'dan "Uluslararası bir gırisim: Büyuk bilim adamlannın butun eserlerinin yayımlanması" yazılan yer aüyor. Kitapta şunlar deniyor: "Akademık bir disıplin olarak Bilim Tarihinın asıl gelişimi 20. yuzyıldadır. Bilim tarihi çalışmalannın gecikmesinin nedeni, bilimın tarıhtekı büyük rolünun daha onceki yuzyıllarda yetennce anlaşılamamış olmasıdır. August Comte, Paul Tannery ve George Sarton gibı öncü bilim tarıhçılennın ve dığer büımcılenn çabalarıyla bilim tarihi gunumuzde gerçek önemıne uygun duzeyde ilgı görmeye başlamıştır. Bugun bılım ve teknoloji tarihi, boyutu eksik bir toplumsal tarih çakşması, butunlukten ve yeterlilikten uzak görunmektedır Bılım tarihi çahşmalan son yıllarda ulkemizde de gelişmeye başlamakla bırlikte, ozellikle genel dünya bılım tarıhıne ve bılım tarihinın temel sorunlanna üişkin yayınlar yok denecek kadar azdır. Bu kitap ıste bu konuda temel bir yaklaşım surmak amacıyla hazırlanmıştır. 1991 1994 yıllarında yayımlanmış olan Bıkn Taıihı deıgisinde yer alan 6 makaleden oluşan kitap yazılan çeşıtlı açüardan genel dunya bilim tarihlerinin ana sorunlanna degınmekte ve bunlara ışık tutmaya çalışmaktadır." Izduşum Yayınlan, 0212 513 23 08; faks: 513 23 41 Bilim Tarihi Yazıları Kriz ve Yenilenme David K. Hurst Orijinali Harvard Business School Press'te yayımlanan Kriz ve Yenilenme kitabı, yöneücılere organızasyonlannı yeni bir yaşama götürmelen için teorik zemin ve uygulama gereçleri sunmaktadır. Yazar bu htabında başanlı organızasyonlann bile sistematik olarak felakete açık hale gelışlerini açıklamak için bir degişun modeli gelıştıriyor: OrDAVIO K.HUIST ganizasyon ekodongüsü modelinın hem kendı yönetim ve danışmanlık deneyımlerinden kaynaklanan Kalahari'nin avcı toplayıcılarından endustri devnminın Ouaker'lanna 3M ve Nıke gibi bugünkü organizasyonlanna kadar öykuleriyle yaşama geçiriyor. Insanlann bir &rsattan yararlanmak için bir araya gelmesiyle dogan genç oıganizasyonlar, genelükle yenilik ve ogrenmeye adanmışlaıdır. Büyüyup yaşlandıkça performans tarafindan işgal edilirler. Er ya da geç kendı başanlanyla kısıtlanırlar, çunkü performans peşinde bir zamanlar kendi kendilerini belirleyen roller, tasarlanmış görevlere; esnek gruplar sert yapdara donuşur; açık aglar kapalı sistemlere yerlerini bırahr ve insanlar degiştikçe kontrol, baglılıgın yerine geçer. Yazar riskin dar kafah performansa donuklugun, organizasyonun ogrenme yetenegini ciddi bir şekilde hasara ugratmak suretiyle tehlıkeli bir şekilde ortamdaki degişikliklere duyarsız hale getirmesi oldugunu söyluyor. Alfa Yayınlan, TBL 0212 511 53 03 Hamarat evler Bügısayar yaratıcılanna gore bu yalnızca bir zaman sorunu. Çünkü bilgisayarlar ileıde çok daha kolay kullanılabilır hale gelecek. Şimdiden konuşmalan algüayabilen bilgisayarlar bulunmakta. Bilgisayar zamanla geliştirilse de, kuşkusuz, yine ınsanın yardımına gereksinım duyacakür. Çünku düşunceleri okuyabılse dahı, insaran onlan önceden düşünmüş olması gerekıyor. Ama insanlardan komut beklemeden çalışanlar da yok degil. Otomobillerin tekerleklerini kontrol eden veya işitme cihazlanna yerleştirilerek, rahatsız edıci gürultuleri süten, özel çipler gibi. Bunlar tamamen kendı kendine çalışabılen bilgisayar turlerı. Ama birçok teknisyen bunlardan haberdar degil. Onlar daha çok, birçok şeyi aynı anda yapabilen aletler geliştirmeyi tercih ediyorlar. Ekran başında yapüan işlemler, ayarlanan dügmeler onlar için daha cazip gelmekte. Hayallerindeki evleri de, olasılıkla bir makine dairesine benzeyecek Bu tur insanlardan, kirli çoraplannı çamaşır makinesine gondermek için, evlerine oyuncak trenler bıle yerleştirmelerı beklenebilır. Boş zamanlannda ekran başından aynlmayan, bılgisayann netük ayannı kurcalayan, durmadan daha yeni olanaklar sunan programlar peşinde olan PC budalalan, PC endusrisinin en sadık muşterilen olarak kabul edilır. Bunlar arasında evlenni şimdiden otomankleştirmeye başlayanlar bile var. Amenka'da, "kendı ışını kendin yap" merakhlan tarafindan geliştirilen, uzaktan kumandah tost makineleri, bu omekleıden bıri. Birçok kişinın eziyetli buldugu bu teknikler, teknoloji haritası olarak sunuldugu sürece, bilgisayar, teknolojık bir oyuncak olarak hayatunızda kalmaya devam edecek. Her ne kadar ucuz çiplerle donatlsa bile. Sonuçta, onun arka planda kalıp görünmez hale gelmesi de, yarattıgı kulfetleri ortadan kaldırmasına yetmemekte. (NOD) 697/21