Katalog

• le bakü. Nan aknanya'sında süah olarak ureülen V2 roketı 1942 yıhnda havaya ürlatüdığında ışüc hızını geçen ük roket oldu II Dunya Savaşı'ndan sonra ele geçınlen V2'ler çeşıth roketlerın uretümesı yolunda bır esın kaynağıoldu Buıüaı arasında, Sputıuk ve kozmonot Yurı Cagann'ı uzaya taşıyan SS6 roketlen, Apollo 11 tayfasmı aya taşıyan Saturn roketı ve soğuksavaş sırasmda kuUanüan anakaralararası bahsuk fuzeler sayüabüır Daha yakm bır geçmışte uzay yolculuklanru roket Matıcılar devralarak genelhkle Uluslararast Uzay Istasyonu'ndan kunı parçalan yorungeye taşımaya başladuar 1945 Yuzlerce büım adamının yıllar suren yoğun çabalan sonunda, ılk nukleer bomba 16 Temmuz 1945 gunu Los Alamos yakmlannda patlaüldı Bunuızleyen nukleer çağçok daha gehşmış sılahlara, aynı zamanda da elektnk uretmek amacıyla tasarlanan nukleer reaktorlere damgasını vurdu Ilk nuk leer reaktor 1954 Hazıran 'ında Moskova 'da devreye gudı Teknolopye bağh en korkunç felaketlerden bır tanesı Nısan 1986'da Çernobıl'demeydana geldı Bıhm adamldn II Dunya Savaşı'ndan bu yana atom çehrdeğınm yapısıyla ügüı araşürmalannı da surduruyorlar Fızık uzmanlan şımdı Ce nevre'de dunyanın en hıziı parçacık hızlandıncısını uretıyorlar Soz konusu hızlandıncı tamamîandığında büım adamlan atomun temel ozelhklen konusunda çok daha "polimeraz zmarleme tepkime" (PZT) surecını buldu Soz konusu sureç, soz gehmı, DNA orneklermden parmak ızının bulunması gıbı uygulamalara OTORLU TAŞITLAR İÇİN TÜP Tünelin dökümü İnşaat tahtuının kuzeylnde, bu Is Içln özel olarak kurulan fabrlkada, Işçller 176 metrdlk 57.000 ağırlığındakl tünel elemanlannı, 22 metre uzunluğundakl 8 ayn bölmede döktüler. Bölmeler arasında bağlantı kurulduğu Içln, hldrollk krlkolar elemanlan dökme çukurundan çıkartarak, su dolu derln bölmenln yanmdakl sığ bölmedekl kuru rampaya Ittller. 8 bölüm dökülüp blr tam eleman hallne getlrlldlkten sonra, elemanlardan her blrinln 5 tünel tüpü, su geçlrmez çellk bölme duvarlanna kenetlendl. Böylece bunlar suda yüzen, betondan yapılmıs havadolu denlz tasıtı hallne geldller. Bu sırada sığ bölmenln arkasındakl kayar kapı kapalı tutuluyordu ve tünel elemanı yüzmeye başlayıncaya kadar, bölmede 10 metre yüksekllğlnde su bulunuyordu. İlerl aşamada eleman derin bölmeye doğru Itlldl ve tünel sahasına çeklllnceye kadar burada bekletlldl. Daha sonra Isçller sığ bölmeyl bosaltarak blr sonrakl eleman Içln yer açtılar. derınlerş mebılecekler 1960 lşlevsel anlamda ılk lazer 1960 yıhnda Hughes Araştırma Laboratuvan Gzıkglermden Theodore Maıman tarahndan uretudı 1966 Ana bügısayarlara yazıcı ve başka aygıtlann bağlanması ükn 6Q'lann başlarında ortaya atıldıysa da, gerçek anlamda ılk bugısayar ağı 1966 yıhnda gerçekleşü nldı Her ıh yonde eşzamanlı ışlev goren ozel VVestem Unıon kablolanndan yararlanmak suretıyle, Massachusetts Teknolojı Enstıtusu Lıncoin Laboratuvan'ndan Tom Marül Enstıtunun TX 2 ana bılgısayannı geçıcı olarak Santa Monıca 'dah bır ana bügısayara bağlamayı başardı Ilk bağlantı son derece yavaş olmasma karşın, bıhm adamlan arasmdakı uzaklıklan gıderecek bır ağın oluşturulması olasıhğı açısından son kerte umıt vencıydı 6O'lann sonlannda ABD Savunma Bakanhğı tarahndan gehştırılen bugısayar ağı günumuzun lnternet'me donuştu 1984 1984 yıhnda Kahfomıya'dah Cetus Corporaüon şırketmden Kary B Mutiıs tek bır DNA şerıdının bırkaç saat ıçınde müyarlarca kopya üretmesme olanak tanıyan 697/20 , . • v,v . . 4 yılanndakı bır fabrıka koprunun 8 çelık kınşını urettı Daha sonra bu kmşler nıhaı montaj ıçın mavnalarla Malmoye taşındı Koprunun ayaklan arasmdakı mesafode herbırı 6 000 ton agırlıgında 49 kırış yer alıyor Bu bo lumler Ispanya'da ureuldı ve bırleştırıldı Koprunun parçalan ınşaat sahasma ozel olarak bu ış ıçın gelıştırden ve adına 'Svanen" denılen su uzermde yu zen vınçlerle taşmdı 0resund Geçıdı nın yapımmda mılyonlarca metrekup denız dıbı malzemesı tarandı ve denız yatagı ıslah edüdı Yalnızcd tunelm açılmasmda 2 2 mılyon metrekup malzeme çıkarnldı Aynca 1 8 mılyon metrekup malzeme de denız dıbını ıslah etmek adına kazıl dı Bumın nedenı Flınte ve Drogden kanallarındakı denız trafiğını engelleme mek ve suyun hareketinı bloke et memektı Neyse kı kazma ve tarama sırasında çıkartılan butun bu denızdıbı malzemesı Peberholrn yapay adasının yapımında kullanıldı Oresund Geçıdı KopenhagMal mo arasında 3 5 mılyon kışının gıdış gelışını kolaylaştıracak Bugune dek bu ıkı kent arasmdakı gehş gıdış, bogazda çalışan arabalı vapurlar uzennden yapüıyordu Dogal olarak bu pek de pratık olmayan ulasım ıkı ulke arasmdakı ılışküen engellıyordu Geçıdın tamamlanmasıyla bu bolgede tıcaret, egıtım ve kultur abşvenşının hızlanacağına kesın gozuyle bakılryor Reyhan Oksay Scıenofic Amerıcan Extreme Engmeerıng Ozel Sayısı kathda bulundu (Bıhm adamlan şımdı btur deneylerı tek bır yongaya sığdırmaya çahşıyorlar) PZTyontemı artık tum bıyoteknohjik ve Insan Cenome Projesı turu genetık araştırmalann temehnı olusturuyor Son gunlerde yoğunlaşan geneuk muhendıshk gırışımlen, ozelhkle de 1997 yıhnda Iskoç bıhm adamlannın klonlama yoluyla Doly adh bır koyun uretmelen, çok sayıda torel sorunu da berabennde getırdı 1994 Kasım 1994'te tıcaret traHğının Kanal Tunel'e yonehnesıyle Bntanya ıle Avrupa anakarası arasında üzıksel bır bağlantı kurulmuş oldu 1842 yıhna dek, bır ırmağın ıçme tunel yapmanm olanaksız olduğu duşunuluyordu Ancak bıgüız muhendıs Marc lsambard Brunel, Thames Irmağı altındah 365 metrehk tunehn tamamlanması ıçın krıkolarla yumuşak toprakta ıtılebılen demır bır kasadan oluşan, koruyucu sıpen ük uygulayan bşı oldu Gunu muzde kuUanüan sıperler temelde, 1869 'da daha ıslevsel bır sıpen dunya ya tanıtan Ingüız ınşaat muhendısı James Henry Greatlıead tarafmdan tasarlananlann aynısı 19991999 yüında bugune dekyara tümış en buyuk tıcan yazüım olan Wındows 2000 deneme sureonın son aşamalanna geldı VVındovvs programını ışleten sayısal bügısayarlann geçmışı Charles Babbage'm 1830'larda ortaya attığı anahük motor ükrme uzanıyor Babbage'm bugısayan bugıyı ış1 e me ~ ve depolam a n ı n yanı sıra, şımdı t um Çağd a ş yazıhmlann aynlmaz bır parçası olan koŞulIu suuüandırma sayesmde problem de çozebüıyor 1946'da tamamlanan muhteşem ENIAC ük çok amaçh sayısal bugısayar ozellığme sahıptı ENIAC da daM, ük bügısayarlarda kuUanüan vakumlu tuplenn yennı 1959 yıhnda, transıs torler aknaya başladı Bugısayar teknolojısmde dur durak bümeyen gehşmeler sonunda ENIAC'tan kat kat daha hızh super bılgısayarlar ve hşısel bügısayarlar uretüdı Hazırlayan Rıta Urgan .