Katalog

BİLİMDÜNYASINDANHABERLER Şişekarton savaşı C evre konusunda bilinçli Almanys^ da gittikçe daha fazla tüketlcl süt ^ ve meyve sulannı cam şişelerde satın alıyor. Bunun nedeni, camın daha az atık yaratması. Almanya'da ellili ve altmışlı yıllarda şışelerde süt satışının oranı sıfıra yakınken bugün yüzde 17'ye ulaşmış bulunuyor. Meyve sularının yüzde 50'si yine şişelerde satılıyor. Şişe üreticileri, şişenin yenıden çevrimden geçebileceğini belirtiyorlar. Öte yandan kutu üreticilerinin yaptırdığı araştırmaya göre süt şişelerinin ömrü yalnızca altı gün. Yeniden çevrimden geçmezse 380 gramlık cam şişe, 1 litrelik sut için 54 gram çöpe neden oluyor. öte yandan 1 litrelik karton, 25 gramlık atık yaratıyor. Karton üreticileri, kartonların yeniden çevrimden geçebileceklerini ve yakıt olarak kullanılabileceklerini belirtiyor. (m.a.) Kokain ve alkol, kalbi durduran bir kokteyl oluşturuyor Öldüren karışım K Turistlere orangutan Endonezya'daki kıyım, orangutan neslini tehlikeye sokuyor. Kurnaz Sığırcık Bazı kuşlar, yumurtalarını öteki kuşların yuvalarına bırakarak görevlerini ihmal eder. Kuluçka asalaklığı diye bilinen bu durumda yumurtayı öbür kuş ısıtır, doğan cıvcivi yetiştirir. Fakat, fazladan civcıv evsahibi kuş için ağır bir yüktür, kendi yavrularından bazıları aç kalıp ölebilir. Bu nedenle, evsahibi kuşların kendilerini korumaları gerekir. New Jerseyli (ABD) bir grup araştırmacı bir kuş türünün küçük bir önlemle bu sorunu çözümlemeye çalıştığını ortaya çıkardı. Asalak yumurta, çoğu zaman başka bir türe aittir, fakat bazı kuşlar hemcinslerine bile güvenmez. Avrupa sığırcığı (sturnus vulgarls) buna iyi bir örnek. Erkekleri birbirlerini gagalayarak öldürmeye çalışırken, dişileri bırbırlerinin yuvalarına yumurta bırakmaya çabalıyor. Bir sığırcık yuvasında normal olarak altı yumurta kuluçkalanabilir. Rutgers Üniversıtesi'nden Harry Povver ve arkadaşları, yuvada daha çok beş yumurta saptadıklarını belirtiyor. Araştırılan 138 yuvadan 32'si altı ya da daha fazla, 73'ü beş, 33'ü dört ya da daha az yumurta içeriyor. Araştırmacılara göre, boş kalan yerler, bir asalak yumurta yerleştirilmesi durumunda tüm civcivlerin kaybedilmemesi için bir güvence oluşturuyor. Altıdan fazla yumurta bulunması halinde, yiyecek yetersiz kalıyor ve civcivlerin çoğu, hatta tümü ölüyor. Yuvaya çoğu zaman yumurta bırakılıyor. Sığırcıklar yuvayı sıkı korumaya almalarına karşın, yiyecek bulmaya gittikleri zaman yuva savunmasız kalıyor. Araştırmacılar, yuvaların % 33'ten fazlasının en az bir asalak yumurta içerdiğini belirledi. Povver "Asalaklık çok yaygın. Bizim nasıl otomobil sigortasına ihtiyacımız varsa, bu kuşlar da asalaklık sigortasına gerek duyuyor" diyor. O rangutan avcılığı, Endonezya'dahızla yaygınlaşıyor. Kaçak avcılar, dişı orangutanları vurup kafataslarını turistlere satıyor. Bu arada yakalanan yavru orangutanlar ise balıkçı tekneleriyle Tayvan'a götürülerek burada restoran sahiplerine ve bitki satan dükkânlara satılıyor. Dükkân sahipleri, orangutanları sergilemenin işlerini arttıracağını düşünerek yavrulara 4 bin12 bin dolar arasında bir fiyat ödüyor. Ayrıca Tayvan televizyonunda orangutanların evde beslenebileceğini anlatan programlar da yavruların popüler olmasını sağlıyor Ancak uzmanlar, orangutanların altı yaşından sonra tehlikeli olduklarını belirtiyor. Orangutan kaçakçılığı 195060 yılları arasında kontrol altına alınmıştı. Fakat maden ve kereste endüstrisi, hayvanların yaşam alanlarını yok ederek açlıkla ve hastalıklarla karşı karşıya kalmalarına neden oluyor. Böylece avcılar tarafından kolayca yakalanabiliyorlar. Uzmanlar, koruma altına alınmazlarsa her yıl 5 bin50 bin arasındaki orangutanın bu şekılde kaybolacağını belirtiyor. (m.a.) alp hastası olan insanlar kokain ve alkolü beraber kullandıklarında, salt kokaınin yol açtığı ölüm riskıni %21 oranında arttırıyorlar. Bunun nedeni, kokain ve alkol karışımının karaciğerde cocaethylene olarak bilinen kimyasal bir bileşim üretmesidir. Florida'da yapılan bir araştırmada, pek çok kokain kurbanının vücudunda alkolle karışmış düşük oranda kokaine rastlanmıstı. Oade County Tıbbi Araştırmalar Merkezi'nde zehirbilim uzmanı Lee Hearn'a göre, kokain ve alkolü bir arada almış kurbanların %62'sinin kanında cocaethylene buldu. Bazı kan örneklerinde cocaethylene oranı kokaıninkini aşarak litrede 1 mg'a kadar yükselebiliyordu. Hearn ve meslektaşları bu konuyla ılgili araştırmalarını derinleştirdiler ve bu maddenin kurbanların beyin ve karaciğerlerine yerleştiğini gözlemlediler. Cocaethylene konsantrasyonunun en yüksek olduğu organ karacığerdi çünkü burada enzimler kokaini cocaethylene'e dönüştürüyorlardı. Hearn ve meslektaşları laboratuvar testleri uyguladılar. Elde ettikleri bulgular cocaethylene'ın dopamlne taşıyıcıları olarak bilinen moleküllenn ışlevlerini durdurduğunu gösterıyordu. Dopamlne, bir sinir hücresinden kendisine ulaşan sinyalleri diğer alıcı sinir hücresine naklşder. Genelde taşıyıcılar, alıcı sinir içindekı dopamlne moleküllerini çıkarırlar ancak kokain bunu önler. Dışarıya atılmayan dopamlne ise sinir hücresini uyarmaya devam eder. Ayrıca kokain, dopamine'i kısmen etkisizleştiren seratoııin'i de engeller. Ancak Miami Ünıversitesi Tıp Fakültesi'nden Deborah Mash'e göre cocaethylene seratonin'i etkilemiyor. Bu durum, kişinin kendisini daha enerjik hissetmesine neden oluyor. Bitkilerin müzik sevgisi C harles Danvin, müziğin, bitkilerin gelışmesi üzerindeki olumlu etkisınden söz etmişti. Şimdilerde Japonlar, müzik ve manyetizmanın salatalık ve domateslerin büyumesini hızlandırdığını ileri sürüyorlar. Sebzelere gunde üç defa on beşer dakika süreyle klaslk müzik dinletildiğinde bitki yapraklarının alt yüzeyınde bulunan gözenekler müzığın titreşimlerinin etkisiyle daha çok açılıyor. Gözeneklerin genişlemesi sonucunda bitkilerde fotosentez ve besin alım hızı artı yor. Bitkilerin besin çözeltisi bir manyetik alana sokulduğunda ise büyüme hızında artış saptanmakta. Japon Yamagata firmasının işitme aygıtları üreten bölümünde çalışan bir araştırmacının geliştirdiği bu yöntem uygulandığında sebze tarımında yüzde otuzluk bir artış sağlanabilir. Japon araştırmacı şimdi elma ağaçlarının vals müziğinden hoşlanıp hoşlanmadığını inceliyor (Japon lllustrterte. Nr. 2/1990) Fareler üzerinde yaptıkları deneylerde bilim adamları, cocaethylene'in kokainden % 50100 oranında daha fazla öldürücü olduğunu gözlemledıler. Ancak araştırmacılar, bu maddenin ölüme yol açma nedenini henüz çözümleyemediler Kokain ve Cocaethylene beynin kalbi kontrol eden bölümlerini tahrip ediyor Ayrıca musclnarlc ve sigma alıcıları olarak bilinen beyindeki diğer moleküllere de zarar veriyor. Bu durum, kalp vuruşlarında anormalliklere, çıldırmaya varabilen akıl hastalıklarına neden oluyor. (a.h. n.s. 17,11)